سخن سردبیر
چکیده
سخن سردبیر
بیشتر
سخن سردبیر
مقاله پژوهشی
ادبیات تطبیقی
عاطفه بیکی؛ حجة الله فسنقری
چکیده
عنصر رنگ از مهمترین عناصر آفرینش تصاویر هنری در شعر است. شاعران کودک با استفاده از معانی نمادین رنگها، از چشمانداز خود، دنیا را برای کودکان ترسیم و به رشد فکری، روحی و اجتماعی آنها کمک میکنند؛ ازاینرو پژوهش حاضر با تبیین اهمّیّت رنگ در تصویرگری شعر کودک، بسامد و کارکرد عنصر رنگ را در شعر کودک سلیمان عیسی و مصطفی رحماندوست ...
بیشتر
عنصر رنگ از مهمترین عناصر آفرینش تصاویر هنری در شعر است. شاعران کودک با استفاده از معانی نمادین رنگها، از چشمانداز خود، دنیا را برای کودکان ترسیم و به رشد فکری، روحی و اجتماعی آنها کمک میکنند؛ ازاینرو پژوهش حاضر با تبیین اهمّیّت رنگ در تصویرگری شعر کودک، بسامد و کارکرد عنصر رنگ را در شعر کودک سلیمان عیسی و مصطفی رحماندوست را بررسی کرده است؛ نتایج نشان داد رنگ سبز پربسامدترین رنگ در اشعار دو شاعر است که با بهرهگیری از طراوت آن، نگرش مثبت القاکنندة رویش، باروری و برکت را برای کودکانِ آیندهساز بهنمایش میگذارند. هردو شاعر با آگاهی از تأثیر تنوّع رنگها بر روح شاد کودکان، از ترکیب رنگها استفاده کردهاند که در شعر رحماندوست از بسامد بالاتری برخوردار است؛ استفادة درست و مناسب هردو شاعر از رنگها، متناسب با تحلیل روانشناختی و دلالتهای مشابه در بهرهگیری از رنگ، نشان از آگاهی دو شاعر از اهمّیّت و اهداف شعر کودک و توجّه ویژه آنان به آشناساختن کودکان با ارزشهای دینی، اخلاقی و ملّی - میهنی دارد.
مقاله پژوهشی
ادبیات تطبیقی
آزاده پورصدامی؛ سید ابراهیم آرمن؛ مریم امیر ارجمند
چکیده
در آثار زنان نویسندة جهان تلاشهای بسیاری برای احقاق حقوق زنان صورت گرفته است. برخی از این آثار گاه به افراط کشیده شدهاند و گاه نیز تعادل را رعایت کرده و اقدامات مفیدی را بهثمر رساندهاند. جستار پیش رو با بررسی دیدگاهها، کنشها و زبان و ادبیّات قهرمانان زن درپی یافتن جنبههای مشترک و متفاوت در رمانهای سووشون، جزیرة ...
بیشتر
در آثار زنان نویسندة جهان تلاشهای بسیاری برای احقاق حقوق زنان صورت گرفته است. برخی از این آثار گاه به افراط کشیده شدهاند و گاه نیز تعادل را رعایت کرده و اقدامات مفیدی را بهثمر رساندهاند. جستار پیش رو با بررسی دیدگاهها، کنشها و زبان و ادبیّات قهرمانان زن درپی یافتن جنبههای مشترک و متفاوت در رمانهای سووشون، جزیرة سرگردانی و ساربان سرگردان از سیمین دانشور و مذکّرات طبیبة و مذاکراتی فی سجن النّساء از نوال السّعداوی براساس نقد فمینیستی است. هدف از پژوهش حاضر بررسی شباهتها و تفاوتهای آثار این دو نویسندة فارسی و عربزبان است تا از این راه بتوان به شباهتها و اختلافهای فرهنگی این دو نویسنده دست یافت. کتابهای انتخابشده از نوال، ابتدا ترجمه و سپس براساس مکتب ادبیّات تطبیقی آمریکایی با آثار منتخب سیمین مقایسه و بررسی شده است. روش کار در نوشتار پیش رو تحلیلی - توصیفی است. دستاورد پژوهش، بیانگر آن است که اگرچه هردو نویسنده در بازتاب دیدگاههای فمینیستی اشتراکات و اختلافاتی دارند؛ امّا در بررسی کلّی سیمین در بعضی موارد از دفاع دربرابر حقوق و هویّت زنان کوتاه آمده است، این درحالی است که نوال در این زمینه تندروی بیشتری دارد.
مقاله پژوهشی
ادبیات تطبیقی
علی صفایی سنگری؛ بهاره هوشیار کلویر
چکیده
امپرسیونیسم و اکسپرسیونیسم دو مکتب مهمّ هنری در اواخر قرن نوزده و آغاز قرن بیستم است که توانست در ادبیّات نیز اندیشمندانی را بهتکاپو وادارد. مسائل مهمّ انسانی، جهشهای بزرگ صنعتی، جنگ، استثمار و هزاران بحران بزرگ دیگر دستمایة بسیاری از آثار بزرگ و ماندگار هنری شد. ایران و خاورمیانه نیز همانند دیگر کشورهای پرآشوب قرن از تنشها ...
بیشتر
امپرسیونیسم و اکسپرسیونیسم دو مکتب مهمّ هنری در اواخر قرن نوزده و آغاز قرن بیستم است که توانست در ادبیّات نیز اندیشمندانی را بهتکاپو وادارد. مسائل مهمّ انسانی، جهشهای بزرگ صنعتی، جنگ، استثمار و هزاران بحران بزرگ دیگر دستمایة بسیاری از آثار بزرگ و ماندگار هنری شد. ایران و خاورمیانه نیز همانند دیگر کشورهای پرآشوب قرن از تنشها و پیامدهای خارجی و داخلی این بحرانها درامان نبودند. مهدی اخوان ثالث و بدر شاکر سیّاب دو نمایندة هنر ایرانی و عراقی هستند که همصدا با دیگر هنرمندان، تنهایی و انزوای انسان در قرن آشوبزده را ترسیم کردند و با بهتصویرکشیدن تابلوهایی از جنس واژه و خیال، به آرزوی آزادی، مجال پرواز دادند. در نوشتار پیش رو با توجّه به حال و هوای سرودهها، نقاط اشتراک آنها با برخی از آثار نقّاشی در سبکهای مورد نظر بررسی شده است. سرودهها با توجّه به درونمایة آنها در دو سبک نقّاشی مورد نظر دستهبندی شد. جستار حاضر درپی گزینش و بازنمایی زیباییشناختی تصاویر امپرسیونیستی و اکسپرسیونیستی است. با توجّه به پژوهش پیش رو، اخوان ثالث و بدر شاکر سیّاب تصویرسازانی در هردو سبک هنری هستند؛ ولی تصاویر برساختة خیال سیّاب با همة درد و رنج دورانش بهسبک امپرسیونیسم و اخوان ثالث به اکسپرسیونیسم گرایش بیشتری دارد. دلیل این امر، توجّه شاکر سیّاب به محیطزیست پیرامونش یا همان دیدههای ملموس او و تمایل اخوان به تاریخ است. از همین روی، ذهنیت مبهمتری در تصاویر شعری اخوان دیده میشود.
مقاله پژوهشی
ادبیات تطبیقی
یحیی معروف؛ پریسا احمدی
چکیده
زبانشناسانی مانند جورج لیکاف و مارک جانسون، استعاره را پدیدهای فقط زبانی نمیدانند، بلکه برای آن ماهیتی ادراکی و مفهومی قائلاند. در دیوان انوری، برخی مضمونهای مشابه با شعر متنبّی یافت میشود؛ یکی از این مضمونها حضور و تأثیرپذیری از عناصر طبیعت، بهویژه عناصر اربعه است. جستار حاضر با رویکردی توصیفی - تحلیلی مبنای ...
بیشتر
زبانشناسانی مانند جورج لیکاف و مارک جانسون، استعاره را پدیدهای فقط زبانی نمیدانند، بلکه برای آن ماهیتی ادراکی و مفهومی قائلاند. در دیوان انوری، برخی مضمونهای مشابه با شعر متنبّی یافت میشود؛ یکی از این مضمونها حضور و تأثیرپذیری از عناصر طبیعت، بهویژه عناصر اربعه است. جستار حاضر با رویکردی توصیفی - تحلیلی مبنای طرح‌واره‌ای استعاره‌های عناصر اربعه در شعر انوری و متنبّی را بهطور تطبیقی بررسی کرده است. استعارة مفهومی، به واکاوی علّت ادّعای همانندی میپردازد. این امر کمک میکند تا خواننده با دیدی واضحتر و ادبیتر به مفهوم شعر بنگرد و آن را لمس کند. نتیجۀ حاصل از این پژوهش، دستیابی به بازتاب عناصر اربعه بهویژه در شعر انوری با بسامد 60 بار و در شعر متنبّی با بسامد 33 بار تکرار شده است. نگاشتهای مرکزی مشترکی همانند «بخشایش، تحرّک و جابهجایی (طرحوارۀ جابهجایی)، تکاپو، تحرّک و نابودگری» در شعر این دو شاعر در مفهوم عناصر اربعه بهکار رفته است و تناقضاتی در نگاشتهای همانند «قناعت، گمراهی، عشق، حرص، صبر، خشم، حیات و هجران» بهکار رفته است که بازتاب و بسامد آن در شعر انوری بیشتر است و نشاندهندۀ برونگرایی این شاعر و نگاه مثبت وی به طبیعت و عناصر چهارگانه است.
مقاله پژوهشی
ادبیات تطبیقی
حسن نجفی؛ سردار اصلانی
چکیده
نقد اجتماعی ادبیّات که آثار ادبی را روبنا و محصول امور زیربنایی مادّی میداند، انعکاس مبتکرانة واقعیّت اجتماعى را وجه ممیزّة اثر ادبی میداند. هوشنگ گلشیری نویسندة ایرانی، منسوب به حزب توده و بدر شاکر السّیّاب، شاعر عراقی جوان و نوگرای منسوب به کمونیسم، آثار فراوانی دارند که در حوزة نقد اجتماعی ادبیّات قابل بررسی است. ابتدا نقد ...
بیشتر
نقد اجتماعی ادبیّات که آثار ادبی را روبنا و محصول امور زیربنایی مادّی میداند، انعکاس مبتکرانة واقعیّت اجتماعى را وجه ممیزّة اثر ادبی میداند. هوشنگ گلشیری نویسندة ایرانی، منسوب به حزب توده و بدر شاکر السّیّاب، شاعر عراقی جوان و نوگرای منسوب به کمونیسم، آثار فراوانی دارند که در حوزة نقد اجتماعی ادبیّات قابل بررسی است. ابتدا نقد جامعهشناسی ادبیّات و مبانی آن، بهطور اجمالی تعریف شده؛ سپس با تکیه بر مبانی مکتب تطبیقی روسی و روش توصیفی - تحلیلی، رمان برّة گمشدة راعی اثر هوشنگ گلشیری و حفّار القبور سرودة بدر شاکر السّیّاب از دیدگاه نقد اجتماعی ادبیّات بررسی شده است. نتایج پژوهش، بیانگر این است که نویسنده و شاعر یادشده، صرف نظر از فاصلة زمانی - مکانی و باوجود تفاوت در دیدگاه و سلیقة فردی، بهدلیل تجربة شرایط یکسان، تکیه بر بیداری و آگاهی طبقاتی را بهمثابة راهکارهایی برای برونرفت از مشکلات در پیشگرفتهاند. گلشیری نیز با استفاده از گفتگوی کارناوالی و سیّاب با تکیه بر لایههای متفاوت شعر نو، افزون بر نقد نظام سرمایهداری و نمودهای آن؛ ازجمله استعمار و استثمار، آنها را مسبّب مشکلاتی همچون جنگ، بحرانهای فردی - اجتماعی، فقر طبقات فرودست و استبداد داخلی حکومتها دانستهاند که ادیبان را از نوید به آیندهای روشن بازداشته است.
مقاله پژوهشی
ادبیات تطبیقی
عیسی نجفی
چکیده
زندگی روستایی همواره ویژگیهای متمایزی داشته، این ویژگیها در گذشته پررنگتر از امروز بوده است؛ ازجمله این ویژگیها وجود دو ضلع مهم و تعیینکنندۀ ارباب (مالک و زمیندار) و رعیّت بوده است. در گذشته ارباب نقش سرنوشتسازی در زندگی رعیّت داشته است، امّا امروزه این مناسبات تا حدّ زیادی کمرنگ شده است. رابطۀ بین این دو همواره ...
بیشتر
زندگی روستایی همواره ویژگیهای متمایزی داشته، این ویژگیها در گذشته پررنگتر از امروز بوده است؛ ازجمله این ویژگیها وجود دو ضلع مهم و تعیینکنندۀ ارباب (مالک و زمیندار) و رعیّت بوده است. در گذشته ارباب نقش سرنوشتسازی در زندگی رعیّت داشته است، امّا امروزه این مناسبات تا حدّ زیادی کمرنگ شده است. رابطۀ بین این دو همواره مورد توجّه نویسندگان در ادبیّات داستانی بوده است و ادبیّات داستانی عربی و فارسی نیز از این توجّه برکنار نبودهاند. دو نویسندۀ مصری و ایرانی؛ یعنی «نجیب محفوظ» و «احمد محمود»، در داستانهای «الجبّار» از مجموعهداستان دنیا الله و «برخورد» در مجموعه داستان زائری زیر باران، ظلم ارباب بر رعیّت را سوژۀ داستان خود قرار دادهاند. این مضمون مشترک، ویژگیهای ساختاری و محتوایی مشترکی را بین دو داستان بهوجود آورده است و بهطبع، به خاطر تفاوت سبک داستاننویسی و جغرافیای متفاوت فرهنگی دو نویسنده، تفاوتهایی بین دو اثر وجود دارد. در جستار پیش رو، شباهتها و تفاوتهای بین دو داستان بررسی و تحلیل شد. نتیجۀ کلّی پژوهش حاضر این است که در این دو داستان، جنبههای ساختاری همچون شخصیّت و روایتگری تحت تأثیر محتوای مناسبات ارباب رعیّتی است. بهطبع، استقلال سبکی دو نویسنده نیز، باعث ایجاد برخی تفاوتها بین دو داستان شده است.
مقاله پژوهشی
ترجمه
ناهید ایازی؛ سیمین ولوی
چکیده
ترجمة متون ادبی بهویژه شعر در انتقال اطّلاعات و تبادل فرهنگها بسیار مهم است. با اینحال، دشواریهایی نیز دارد. مترجم متون ادبی باید شرایط ویژهای داشته باشد که نتیجة آن، درک دقیق و عمیق زبان مبدأ و تسلّط کافی به زبان مقصد، برای انتقال بار معنایی متون ادبی است. با توجّه به اینکه اساسیترین هدف ترجمه از زبانی به زبان دیگر، ...
بیشتر
ترجمة متون ادبی بهویژه شعر در انتقال اطّلاعات و تبادل فرهنگها بسیار مهم است. با اینحال، دشواریهایی نیز دارد. مترجم متون ادبی باید شرایط ویژهای داشته باشد که نتیجة آن، درک دقیق و عمیق زبان مبدأ و تسلّط کافی به زبان مقصد، برای انتقال بار معنایی متون ادبی است. با توجّه به اینکه اساسیترین هدف ترجمه از زبانی به زبان دیگر، یافتن معادل برای القای معنی و پیامی از زبان نخست به زبان دوم است، نگارندگان بر آن شدند تا با تطبیق ترجمة عربی مثنوی معنوی با متن فارسی آن بهروش توصیفی - تحلیلی، حوزة واژگان و عبارتهای ترجمة عربی را نقد و بررسی کنند و میزان موفّقیّت مترجم را در اینباره مشخّص سازند. نتیجة بررسی و تحلیل نشان داد که معیارهای صحّت و درستی ترجمه در برخی از موارد در ترجمة عربی اشعار رعایت نشده است و علی عبّاس زلیخه در مواردی در انتقال بار معنایی و روح حاکم بر اشعار مولانا موفّقیّت چندانی نداشته است. مترجم، ضمن پایبندی بیش از حد به ترجمة واژهبهواژة زبان مبدأ، معنا و مفهوم مورد نظر شاعر ایرانی را تاحدودی مختل کرده است.
مطالب عمومی
چکیده
نقد و نظر
بیشتر
نقد و نظر
