کارکرد و بسامد رنگ در شعر کودک سلیمان عیسی و مصطفی رحماندوست

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس‌ارشد زبان و ادبیّات عربی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران

2 استادیار گروه زبان و ادبیّات عربی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران

چکیده

عنصر رنگ از مهم­ترین عناصر آفرینش تصاویر هنری در شعر است. شاعران کودک با استفاده از معانی نمادین رنگ­ها، از چشم­انداز خود، دنیا را برای کودکان ترسیم و به رشد فکری، روحی و اجتماعی آن­ها کمک می­کنند؛ ازاین­رو پژوهش حاضر با تبیین اهمّیّت رنگ در تصویرگری شعر کودک، بسامد و کارکرد عنصر رنگ را در شعر کودک سلیمان عیسی و مصطفی رحماندوست را بررسی کرده است؛ نتایج نشان داد رنگ سبز پربسامدترین رنگ در اشعار دو شاعر است که با بهره­گیری از طراوت آن، نگرش مثبت القاکنندة رویش، باروری و برکت را برای کودکانِ آینده­ساز به­نمایش می­گذارند. هردو شاعر با آگاهی از تأثیر تنوّع رنگ­ها بر روح شاد کودکان، از ترکیب رنگ­ها استفاده کرده­اند که در شعر رحماندوست از بسامد بالاتری برخوردار است؛ استفادة درست و مناسب هردو شاعر از رنگ­ها، متناسب با تحلیل روان­شناختی و دلالت­های مشابه در بهره­گیری از رنگ­، نشان از آگاهی دو شاعر از اهمّیّت و اهداف شعر کودک و توجّه ویژه آنان به آشناساختن کودکان با ارزش­های دینی، اخلاقی و ملّی - میهنی دارد.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

تردّد ووظیفة اللّون الدّلالیّة فی شعر الأطفال لسلیمان العیسى ومصطفى رحماندوست

نویسندگان [English]

  • عاطفة بیکی 1
  • حجّة الله فسنقری 2
1 الماجستیرة فی فرع اللّغة العربیّة وآدابها، کلّیّة الإلهیّات والمعارف الإسلامیّة، جامعة الحکیم السّبزواری، سبزوار، ایران
2 أستاذ مساعد فی قسم اللّغة العربیّة وآدابها، کلّیّة الإلهیّات والمعارف الإسلامیّة، جامعة الحکیم السبزواری، سبزوار، ایران
چکیده [English]

إنّ عنصر اللّون من أهمّ عناصر الجمال الّتی تشکّل الصّورة الفنیّة فی الشّعر؛ وإنّ شعراء الأطفال باستخدام الدّلالات الرّمزیّة الّتی تلهمونها الألوان، یرسمون العالم للأطفال من منظرهم ویشارکون فی نموّهم العقلی، والنّفسی، والاجتماعی. فلهذا إنّ هذا البحث یرمی إلی دراسة تردّد وظیفة اللّون ومکانتها فی الصّور الشّعریّة لسلیمان العیسی ومصطفی رحماندوست لیجد المشابهات والمفارقات الموجودة فی استخدام الألوان وفکرة الشّاعرین فی استخدامها ودلالتها فی شعرهما؛ فقد دلّت نتائج البحث علی أنّ اللّون الأخضر أکثر الألوان تکرارا  واستعمالا فی شعرهما بحیث أنّهما باستخدام اللّون الأخضر یصوّرون للطّفل الفکرة الإیجابیّة الّتی توحی الحیاة والخصوبة والخیر والتّفاؤل؛ وأنّ هذین الشّاعرین یستثمران مزج أو خلط الألوان إلماما بأنّ الأطفال بسبب روحهم المبتهجة المنتعشة الملیئة بالحیویّة یستقبلون ویرجّحون الألوان المتنوّعة الّتی مُزجت أحسن مزج إلّا أنّ هذه المیّزة فی شعر رحماندوست أکثر تکرارا واستعمالا منه فی شعر العیسی؛ وأنّ توظیف اللّون لدیهما توظیفا متناسبا مع التّحلیل النّفسی للألوان ووجود الدّلالات والمعانی المشابهة فی شعرهما، یسفران عن إلمام الشّاعرین بماهیّة وضرورة، واهمّیّة وأهداف الشّعر الطّفولة واهتمامهما الکبیر بتعریف الأطفال القیمَ الدینیّة والخلقیّة والوطنیّة.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • الأدب المقارن
  • اللّون
  • شعر الأطفال
  • الوظیفة الدّلالیّة
  • سلیمان العیسی
  • مصطفی رحماندوست

عنوان مقاله [العربیة]

The Function and Frequency of Color in Child Poetry by Suleiman Isah and Mustafa Rahmandoust

چکیده [العربیة]

The color is one of the most influential elements of poetry; the child poets by using imagery and symbolism of Color, paint the world for children, from their perspective, and they help their intellectual, spiritual and social development, .hence, this article explains the importance of color in illustrating the child poetry, it examined the frequency and function of the element of color in child poetry by Suleiman Isah and Mustafa Rahmandoust. The results show that green color is the most frequent color in the poetry of both poets, they use the softness and freshness of the green color, they use a positive attitude that induces growth, fertility, goodness and blessing for society, and the future of children. Both poets are aware that children, because of their joyful spirit, they prefer a variety of gauges that fit together well, they have used color combinations; this feature has a higher frequency in Rahmandoust poetry. Both poets use the colors correctly, and suitable for psychological analysis of colors. Their similar implications for the use of the color element are the signs of both poets' awareness of importance and purpose of child poetry and their special focus is on familiarizing children with ethical, and patriotic and national concepts and values.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • Comparative Literature
  • Color
  • Child's Poetry
  • Semantic Function
  • Suleiman Isah
  • Mustafa Rahmandoust
ابوعون، عبدالقادی (بی­تا). اللّون وأبعاده فی العشر الجاهلی. أطروحة للحصول علی الماجیستر. غزّه: جامعة النّجاح.
انصاری، نرگس (1389).عاشورا در آیینة شعر معاصر. چاپ اوّل، تهران: مجتمع فرهنگی عاشورا.
بقاعی، ایمان یوسف (1994). سلیمان العیسی منشد العروبة والأطفال. بیروت: دار الکتب العلمیّة.
حداد، حسین (1371). گلچهر: چهره­های معاصر ادبیّات کودکان و نوجوانان. جلد 1، تهران: قدیانی.
حمدان، احمد عبدالله محمّد (2008). دلالات ألوان فی شعر نزار قبانی. أطروحة للحصول علی الماجیستر فی اللّغة. کلّیّة الدّراسات العلیا. جامعة النّجاح. نابلس، فلسطین.
دی، جاناتان و لسلی تیلور (1387). روان­شناسی رنگ. ترجمة مهدی گنجی. تهران: درسا.
رحماندوست، مصطفی (1376). چشمة نور. تهران: کانون پرورش فکری کودکان.
---------------- (1379). گل و لبخند سلام. تهران: کانون پرورش فکری کودکان.
---------------- (1385). سه قدم دورتر شد از مادر. تهران: کانون پرورش فکری کودکان.
---------------- (1386). اون کیه که اون چیه که. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
سیّدحسینی، رضا (1376). مکتب­های ادبی. چاپ دهم، تهران: نگاه.
شفیعی­کدکنی، محمّدرضا (1396). صور خیال در شعر فارسی. چاپ نوزدهم، تهران: نشر آگه.
علاّمه فلسفی، احمد (1391). اسرار روان­شناسی رنگ­ها (و خواصّ درمانی آن­ها). چاپ اوّل، تهران: فراروان­شناسی.
علوی­مقدّم، مهیار و سوسن پورشهرام (1389). کاربرد نظریّة روان­شناسی ماکس لوشر در نقد و تحلیل شعر فروغ فرخزاد. پژوهش­های زبان و ادبیّات فارسی، 6 (2)، 83-94.
عیسی، سلیمان (1999). دیوان الأطفال. بیروت: دار الفکر.
الفیفی، عبداللّه (1997). الصّورة البصریّة لدی الشّعراء العمیان. الطّبعة الأولی، ریاض: النّادی الأدبی.
کوپر، جی. سی. (1379). فرهنگ مصوّر نمادهای سنّتی. ترجمة ملیحه کرباسیان. تهران: فرهاد.
مسعود، بوعیسی (2012). التّشکیل الموسیقی فی شعر سلیمان العیسی دیوان الجزائر نموذجا. جامعة الحاج خضر. قسم اللّغة العربیّة وآدابها.
نیک­طلب، پوپک (1393). سیر تحوّل ادبیّات کودک و نوجوان در سوریه. مجلّة نقد کتاب کودک و نوجوان، (3)، 149-154.
نیکوبخت، ناصر و سیّدعلی قاسم­زاده (1384). زمینه­های نمادین رنگ در شعر معاصر (با تکیه و تأکید بر اشعار نیما، سپهری و موسوی گرمارودی). نشریة دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، (18)، 209-239.
ویلز، پاولین (1375). رنگ­درمانی. ترجمة مرجان فرجی. تهران: درسا.
الهرفی، محمّد (1996). أدب الأطفال دراسة نظریّة وتطبیقیّة. القاهرة: دار الاعتصام.
هزاع الزواهرة، ظاهر محمّد (2008). اللّون ودلالته فی الشّعر. الأردن: دار حامد للنّشر والتّوزیع.
Reference
Luscher, M. (1971). The Luscher Color Text: The Remarkable Test That Reveals Your Personality Through Color. Trans: Ian Scott.New York: WSP/Pocket Books.