نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• یحیی معروف ¹
• پریسا احمدی ²

¹ استاد گروه زبان و ادبیّات عرب، دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

² دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی، دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

چکیده

زبان­شناسانی مانند جورج لیکاف و مارک جانسون، استعاره را پدیده­ای فقط زبانی نمی­دانند، بلکه برای آن ماهیتی ادراکی و مفهومی قائل­اند. در دیوان انوری، برخی مضمون­های مشابه با شعر متنبّی یافت می­شود؛ یکی از این مضمون­ها حضور و تأثیرپذیری از عناصر طبیعت، به­ویژه عناصر اربعه است. جستار حاضر با رویکردی توصیفی - تحلیلی مبنای طرح­واره­ای استعاره­های عناصر اربعه در شعر انوری و متنبّی را به­طور تطبیقی بررسی کرده است. استعارة مفهومی، به واکاوی علّت ادّعای همانندی می­پردازد. این امر کمک می­کند تا خواننده با دیدی واضح­تر و ادبی­تر به مفهوم شعر بنگرد و آن را لمس کند. نتیجۀ حاصل از این پژوهش، دست­یابی به بازتاب عناصر اربعه به­ویژه در شعر انوری با بسامد 60 بار و در شعر متنبّی با بسامد 33 بار تکرار شده است. نگاشت­های مرکزی مشترکی همانند «بخشایش، تحرّک و جابه­جایی (طرح­وارۀ جابه­جایی)، تکاپو، تحرّک و نابودگری» در شعر این دو شاعر در مفهوم عناصر اربعه به­کار رفته است و تناقضاتی در نگاشت­های همانند «قناعت، گمراهی، عشق، حرص، صبر، خشم، حیات و هجران» به­کار رفته است که بازتاب و بسامد آن در شعر انوری بیشتر است و نشان­دهندۀ برون­گرایی این شاعر و نگاه مثبت وی به طبیعت و عناصر چهارگانه است.

 

کلیدواژه‌ها

• انوری
• متنبّی
• استعارة مفهومی
• عناصر اربعه

20.1001.1.26766515.1399.10.2.5.3

موضوعات

• ادبیات تطبیقی

عنوان مقاله [English]

دراسة مقارنة لاستعارة العناصر الأربعة فی شعر المتنبّی والأنوری

نویسندگان [English]

• یحیی معروف ¹
• بریسا احمدی ²

¹ أستاذ فی قسم اللّغه العربیّة وآدابها، کلّیّة الآداب والعلوم الإنسانیة، جامعة رازی، کرمانشاه، إیران

² طالبة ‌الدکتوراه فی فرع اللّغة الفارسیّة وآدابها، کلّیّة الآداب والعلوم الإنسانیّة، جامعة رازی، کرمانشاه، إیران

چکیده [English]

یرى اللّغویون کـ «جورج لیکاف» و «مارک جونسون» أنّ الاستعارة لیست مجرّد ظاهرة لغویّة، ولکنّها ظاهرة إدراکیّة ومفهومیّة. هناک فی دیوان «أنوری» بعض المواضیع المماثلة لشعر المتنبّی؛ من هذه المواضیع هو وجود وتأثیر عناصر الطّبیعة، وخاصّة العناصر الأربعة. لقد قامت الدّراسة الحالیة، وفق منهج وصفیّة - تحلیلیّة، بدراسة مقارنة وفق التّصمیم الاستعاری لاستعارات العناصر الأربعة فی شعر الأنوری والمتنبّی. إنّ الاستعارة المفهومیّة هذه، تستکشف سبب الإدّعاء المماثلی. وهذا یساعد القارئ على النّظر إلى معنى القصیدة ولمسها برؤیة أوضح وأکثر أدبیّة. حصیلة هذا البحث هی انعکاس العناصر الأربعة، خاصّة فی قصائد الأنوری بتردّد 60 مرة، وفی قصائد المتنبّی بتردّد 33 مرّة. وقد استخدمت الألفاظ المشترکة کـ «التّسامح والتّنقل والحرکة» و «الجهد والحرکة والدّمار» فی قصائد هذین الشّاعرین بمعنى العناصر الأربعة، وهناک تناقضات فی ألفاظ: «القناعة والضّلال والحب والجشع والصّبر والغضب والحیاة والهجران» والّتی تنعکس وتتواتر فی قصائد الأنوری أکثر من المتنّبی، حیث تَدُلّ علی انبساط الشّاعر ورؤیته الإیجابیة للطّبیعة والعناصر الأربعة.

 

کلیدواژه‌ها [English]

• الأدب المقارن
• الأنوری الأبیوردی
• المتنبی
• الاستعارة المفهومیة والعناصر الأربعة

عنوان مقاله [العربیة]

A Comparative Study of Metaphorical Schematic of Four Elements in Motenabbi’s and Anvari ‘s Poems,

چکیده [العربیة]

Linguists like George Lakoff and Mark Johnson do not concider metaphor as a linguistic phenomenon, but as a perceptual and conceptual nature. In the poems of Anwar, some similar themes are found in the Motanabbi’s poetry. One of these themes is the presence and influence of the elements of nature especially four elements. The present study with a descriptive-analytic approach deals with a comparative study of the schematics of the metaphors of the four elements in Anwar and Motanabbi's poems. Conceptual metaphor examines the cause of similar claims which helps reader to look at the meaning of the poems with a more literary view. The result of this research is to achieve the reflection of the four elements especially in 60 times the Anvari poems and in 33 times the frequencies of the medium. Common central maps such as “forgiveness, mobility and displacement (displacement design), struggle, mobility and destruction”, have been used in the poetry of the two poets in the context of the four elements. There are contradictions in such drawings as “contentment, aberration, love, greed, patience, anger, life, and separation”. Their reflection and frequency are more in Anvari's poetry and show the poet's extroversion and his positive view of nature and the four elements.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

• Anvari
• Motanabi
• conceptual metaphor
• Four Elements