مقاله پژوهشی
ادبیات تطبیقی
نسرین انداده؛ عباس گنجعلی؛ مسعود سلمانی حقیقی
چکیده
ادبیات تطبیقی، نوعی پژوهش میان رشته‌ای است که به مطالعه رابطۀ ادبیات ملت‌های مختلف با یکدیگر و بررسی رابطۀ ادبیات با هنر و علوم انسانی می‌پردازد. موضوعات گوناگونی در ادبیات تطبیقی مورد بررسی قرار می‌گیرد که یکی از آنها جنبش‌های فکری است. فمینیسم به عنوان یکی از این جنبش‌های فکری شمار میرود. در این جستار با تکیه بر روش توصیفی- ...
بیشتر
ادبیات تطبیقی، نوعی پژوهش میان رشته‌ای است که به مطالعه رابطۀ ادبیات ملت‌های مختلف با یکدیگر و بررسی رابطۀ ادبیات با هنر و علوم انسانی می‌پردازد. موضوعات گوناگونی در ادبیات تطبیقی مورد بررسی قرار می‌گیرد که یکی از آنها جنبش‌های فکری است. فمینیسم به عنوان یکی از این جنبش‌های فکری شمار میرود. در این جستار با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی، به بررسی تطبیقی برخی از مؤلفههای فمینیستیی در رمان‌های الخباء اثر میرال الطحاوی و اختر دختر زیبای قاجاری از الی نجفی‌فر بر پایۀ ادبیات تطبیقی مکتب آمریکایی پرداخته می‌شود. برخی از مؤلفههای فمینیستی رمان‌های زن محور عبارت است از: تبعیض جنسیتی، ازدواج اجباری، چند همسری، ازدواج در سن پایین، فرمانبرداری بی چون و چرا از همسر، طلاق، جایگاه خرافات در میان زنان، اشتغال زنان در محیط خانه و بیرون از آن، آزار و اذیت زنان، زن در برابر زن، دلتنگی، دخانیات در میان زنان، تلاش برای رسیدن به آزادی، تسلیم سرنوشت بودن و... . برآیند پژوهش نشان می‌دهد رمان الخباء و اختر دختر زیبای قاجاری بیشتر بیانگر زندگی کلاسیک سنّتی و دردهای زنان در جامعه مرد سالار و زن ستیز است و یأس و نا امیدی در میان زنان و نگاه زننده به آنان را نیز به تصویر می‌کشد. هر دو نویسنده، داستان خود را به گونه‌ای به پایان می‌رسانند که با آغاز فعالیت زنان برای تساوی حقوق خود با مردان رو به رو می‌شود.
مقاله پژوهشی
ادبیات تطبیقی
صیاد پناهی؛ حمید ولی زاده؛ مهین حاجی زاده
چکیده
امروزه ایده‌ها و الگوهای فمینستی، ابزار مناسبی برای شناخت فمنیستی بودن یک اثر ، نویسنده آن و نیز میزان برخورداری‌اش از سازوکارهای فمنیستی است. در این میان، نظریه رویکردهای چهارگانه «الینشوالتر» منتقد و نظریه‌پرداز مطرح آمریکایی قرن بیستم، اعم از رویکرد زیست شناختی، فرهنگی روانکاونه و زبانی این فرصت را برای نقد سنت ...
بیشتر
امروزه ایده‌ها و الگوهای فمینستی، ابزار مناسبی برای شناخت فمنیستی بودن یک اثر ، نویسنده آن و نیز میزان برخورداری‌اش از سازوکارهای فمنیستی است. در این میان، نظریه رویکردهای چهارگانه «الینشوالتر» منتقد و نظریه‌پرداز مطرح آمریکایی قرن بیستم، اعم از رویکرد زیست شناختی، فرهنگی روانکاونه و زبانی این فرصت را برای نقد سنت نوشتار زنانه اثر فراهم می‌سازد و با اتکا بر آن میتوان جایگاه زنان را در آثار ادبی نویسندگان زن و نویسندگان مرد شناخت. از این‌رو پژوهش حاضر با روش توصیفی - تحلیلی سعی نموده تا یک رمان احلام مستغانمی با عنوان ذاکرة الجسد و یک رمان از نسیم مرعشی با عنوان هرس را برای نقد نوشتار زنانه انتخاب کند و آن را بر حسب رویکرد فرهنگی از رویکردهای چهارگانه الین شوالتر، مورد واکاوی قرار دهد تا تصویر روشنتری از وضعیت زنان و ایده‌ها و آرمانهای آنها بدست آورد. مطابق با دستاوردهای تحقیق و با توجه تعلق رمان‌های مورد بحث به مرحله فمینیسم از سنت نوشتاری الینشوالتر نشانه های رویکرد فرهنگی زنانهنویسی در هر دو اثر مورد بحث نمایان است، و مطابق مولفه مصداق‌های حاکمیت مردسالاری، حاکمیت تابوهای سنتی و عادت‌ها و باورهای زنانه، در هر دو اثر ذاکرة الجسد احلام مستغانمی و هرس نسیم مرعشی بیشتر بازتاب کرده است.
مقاله پژوهشی
ادبیات تطبیقی
وحید سبزیان پور؛ عبدالرضا نادری فر؛ الهام رضایی
چکیده
نزار قبانی و سیمین بهبهانی، از شاعران پر آوازه و صاحب سبک در ادب عربی و فارسی هستند. این دو شاعر برجسته به سبب گرایش به سبک رمانتیک از حالات و صفات کودکان به عنوان ابزاری برای بیان احساسات و عواطف خود بهره بردهاند. نزار کودکی را کلید شخصیت و زندگی ادبی خود میداند و در اشعارش شادیها و تجربههای شیرین کودکی را بیان میکند، و ...
بیشتر
نزار قبانی و سیمین بهبهانی، از شاعران پر آوازه و صاحب سبک در ادب عربی و فارسی هستند. این دو شاعر برجسته به سبب گرایش به سبک رمانتیک از حالات و صفات کودکان به عنوان ابزاری برای بیان احساسات و عواطف خود بهره بردهاند. نزار کودکی را کلید شخصیت و زندگی ادبی خود میداند و در اشعارش شادیها و تجربههای شیرین کودکی را بیان میکند، و هرگز خود را جدای از حالات کودکی نمیبیند. اما سیمین دوران کودکی تلخی را سپری نموده و این تلخیها در اشعارش انعکاس یافته است، با آنکه خاطرات کودکی دو شاعر، یکی شیرین و دیگری تلخ است هر دو با هنرمندی تمام از صفات و حالات کودکان چون عشق به بازی، عشق به مادر، معصومیت، زیبایی و لطافت، صداقت و بیریایی و... برای تصویر سازیهای عاشقانة خود استفاده کردهاند. در این مقاله نشان دادهایم که با وجود تفاوتهای بسیار این دو شاعر از جهت جنسیت و ملیت، به سبب احساسات مشترک انسانی، حالات و صفات کودکان را محملی جهت بیان احساسات و عواطف عاشقانة خود قرار دادهاند.
مقاله پژوهشی
ادبیات تطبیقی
سیده محبوبه حسینی فارسانی؛ احسان اسماعیلی طاهری؛ علی نجفی ایوکی
چکیده
فرید الدین عطار (540 ق)، شاعر پرآوازه ایران زمین، و حسن أَمرانی (1949م) شاعر سرشناس کشور مغرب، دو تن از شاعران برجسته در ادبیات جهان هستند که هر دو در آثارشان به فراخوانی و دخالت دهی عارف نامی «شیخ صنعان» پرداخته و هر یک از رهگذر آن شخصیت کهن، ارزش والای عشق و دلدادگی را ترسیم نمودند. در این پژوهش دو متن با دو زبان متفاوت و با ...
بیشتر
فرید الدین عطار (540 ق)، شاعر پرآوازه ایران زمین، و حسن أَمرانی (1949م) شاعر سرشناس کشور مغرب، دو تن از شاعران برجسته در ادبیات جهان هستند که هر دو در آثارشان به فراخوانی و دخالت دهی عارف نامی «شیخ صنعان» پرداخته و هر یک از رهگذر آن شخصیت کهن، ارزش والای عشق و دلدادگی را ترسیم نمودند. در این پژوهش دو متن با دو زبان متفاوت و با مضامین و موضوعات واحد مورد واکاوی قرار می گیرد؛ متن نخست، حکایت شیخ صنعان اثر فرید الدین عطار، و متن دوم، حکایت شیخ صنعان اثر حسن الامرانی است. در پرتو اهمیت مسأله، پژوهش حاضر -که بر اساس مکتب فرانسوی در حوزۀ ادبیات تطبیقی و به شیوۀ توصیفی_تحلیلی شکل گرفته- در پی همسنجی و تحلیل این دو منظومه است و تلاش دارد با توجه به اصل حکایت، به ارائۀ برخی شباهتها و تفاوتها بپردازد. یافتههای پژوهش نشان می‌دهد که عمدهترین شباهت این دو اثر، انتخاب هدفمند دالّ حکایت شیخ صنعان در عنوان دو سروده، کثرت عبادت و مریدان شیخ صنعان است. از جمله تفاوتها میتوان به اختلاف در نحوه خواب دیدن و کیفیت عشق، نصیحت مریدان و تفاوت در تحلیل ساختاری اشاره کرد.
مقاله پژوهشی
ادبیات تطبیقی
سمانه دهقانی؛ علی بشیری
چکیده
جریان‌های فمینیستی، رویکرد برابری زن و مرد در جامعه است. نقد فمنیستی، به دنبال جلب توجه خوانندگان خود به وجود نابرابری‌های جنسیتی در جامعه و فراخواندن آنان به سمت خوانشی متفاوت و اقدام در این خصوص است. محور اصلی رمان‌های سندریلات مسقط اثر هدی حمد نویسنده عمانی و طعم گس خرمالو اثر زویا پیرزاد را زنان و دغدغه‌های آنان تشکیل می‌دهند. ...
بیشتر
جریان‌های فمینیستی، رویکرد برابری زن و مرد در جامعه است. نقد فمنیستی، به دنبال جلب توجه خوانندگان خود به وجود نابرابری‌های جنسیتی در جامعه و فراخواندن آنان به سمت خوانشی متفاوت و اقدام در این خصوص است. محور اصلی رمان‌های سندریلات مسقط اثر هدی حمد نویسنده عمانی و طعم گس خرمالو اثر زویا پیرزاد را زنان و دغدغه‌های آنان تشکیل می‌دهند. با توجه به ریشه‌دار بودن باورها و رفتارهای مردسالارانه در جامعة عربی و ایرانی، هر دو نویسنده تحت تاثیر حقوق تضییع‌شده زنان در جوامع خود قرار گرفته‌اند و سعی در انعکاس این باورها داشته‌اند. این پژوهش با روشی توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر مکتب تطبیقی آمریکایی، درپی بررسی مفاهیم مشترک فمنیستی در میان این دو اثر و تحلیل و بررسی آن است. با بررسی هر دو رمان مشخص گردید که مفاهیم مردسالارانه، خشونت عاطفی، زن علیه زن و تلاش برای جلب رضایت مردان در آثار هر دو نویسنده انعکاس پیدا کرده است و هر دو نویسنده علی‌رغم تفاوت در ملیت و زبان، دغدغة زنانه داشته‌اند و از جامعة مردسالارانه انتقاد کردهاند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد زنانِ روایت پیرزاد، زنانی فعال هستند و شرایط زندگی خود را تغییر می‌دهند اما، زنان روایت حمد، زنانی منفعل اما آگاه از اوضاع خود هستند. حمد و پیرزاد در آگاهی‌بخشی برای مبارزه با «جنس دوم» واقع شدن زن، به شکل تقریبا مشابهی عمل کردهاند و هر دو، مبارزه با سیطره تفکر مردسالارانه را دنبال می‌کنند.
مقاله پژوهشی
ادبیات تطبیقی
عبدالله عابدی خواه؛ علی ضیغمی؛ رضا قلی پور
چکیده
با بررسی آثار شاعران و نویسندگان در طول تاریخ با ادیبان و شاعرانی مواجه می‌شویم که از وضعیت موجود جامعۀ خود در زمینه های مختلف بیزاری جسته اند. این ناقدان بهدلیل برخورداری از روحیه‌ای انتقادی نمی توانند بهراحتی از این ناهنجاریها بگذرند؛ بنابراین به شیوه های گوناگون بسته به شرایط حاکم بر جامعه، کاستیها و انحرافات ...
بیشتر
با بررسی آثار شاعران و نویسندگان در طول تاریخ با ادیبان و شاعرانی مواجه می‌شویم که از وضعیت موجود جامعۀ خود در زمینه های مختلف بیزاری جسته اند. این ناقدان بهدلیل برخورداری از روحیه‌ای انتقادی نمی توانند بهراحتی از این ناهنجاریها بگذرند؛ بنابراین به شیوه های گوناگون بسته به شرایط حاکم بر جامعه، کاستیها و انحرافات را به منظور آگاهکردن مردم و اصلاح این ناهنجاریها مورد انتقاد قرار می دهند. در این ارتباط ابوالعلاء معرّی و عبید زاکانی دو تن از ادیبان بزرگ در ادب عربی و فارسی هستند که ناهنجاریهای اخلاقی و اجتماعی دوران خود را در قالب نقد اجتماعی بیان کردهاند. لذا در این پژوهش بر اساس«روش تطبیقی» نقد هر یک از این دو شاعر بر اوضاع اجتماعی دوران خود را مورد بررسی قرارداده ایم که با بررسی زمینه های مشترک اجتماعی در اشعار این دو شاعر دریافتیم، هر دو از شعر خود به عنوان سلاحی برنده برای بیان مسائل اجتماعی استفاده کرده تا بتوانند ناهنجاری هایی نظیر: بی عدالتی و ستمگری طبقات حاکم، حیله و فریبکاری، زهد ریایی، جهل و سادگی مردم و دیگر انحرافات موجود در جامعۀ خود را مورد انتقاد قرار دهند.
مقاله پژوهشی
ادبیات تطبیقی
مهدیه همتی؛ مهسا رون
چکیده
«نوشتار زنانه»، از رویکردهای مطرحِ نقد فمینیستی، روایت زنانه را متمایز از نوشتار مردان میداند؛ این تفاوت در کاربرد واژگان عاطفی، رنگ واژه ها، سوگندواژه ها، عبارات تعلّلی و مشدّدها و ویژگیهای نحوی همچون کاربرد جملات دعایی (نفرین و دعا)، جملات توصیفی، جمله‌های پرسشی به شکل حدیث نفس، جملات کوتاه و سادهنویسی نمود ...
بیشتر
«نوشتار زنانه»، از رویکردهای مطرحِ نقد فمینیستی، روایت زنانه را متمایز از نوشتار مردان میداند؛ این تفاوت در کاربرد واژگان عاطفی، رنگ واژه ها، سوگندواژه ها، عبارات تعلّلی و مشدّدها و ویژگیهای نحوی همچون کاربرد جملات دعایی (نفرین و دعا)، جملات توصیفی، جمله‌های پرسشی به شکل حدیث نفس، جملات کوتاه و سادهنویسی نمود می‌یابد. موضوعاتی همچون فراموششدگی زنان، مردستیزی، خودجویی، دغدغه زیست و غلبه عشق رمانسی نیز از محتواهای زنانه است. نسیم مرعشی در هرس و حنان الشیخ، نویسنده زن لبنانی، در زارهای زنی به نام بیروت، زوایای مختلفی از موقعیت و جایگاه زنان در خانواده و جامعه جنگ زده را ترسیم کردهاند. در پژوهش حاضر، به روش توصیفی ـ تحلیلی و با رویکرد تطبیقی، روایت زنانه از جنگ در این دو رمان و تأثیر جنگ بر زندگی زنان و محدودیت های جنسیتی آنان در جامعه مردسالار توصیف و نشان داده شده که نویسندگان زن بیشتر بر عواقب خانمان برانداز جنگ تأکید دارند و براساس روحیات زنانه خود، با بیان عاطفی، غم و فداکاریهایشان در جنگ را روایت کردهاند و هیچ گاه ستایشگر جنگ نبوده اند. هر دو نویسنده، با بهره گیری از تعابیر عاطفی زنانه، ذکر رنگ واژه ها، سوگند و جملات دعایی و عاطفی و پرسشی، ساده نویسی و جملات کوتاه به مضامینی همچون نقد فراموششدگی زنان، مردسالاری، خودجویی، عشق و... پرداخته اند.
