نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• پوریا ترکمانه ¹
• ناصر ملکی ²

¹ دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات انگلیسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

² دانشیار گروه ادبیّات انگلیسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

چکیده

ادبیّات تطبیقی، به­مثابة نگرشی ادبی، تاریخ بسیار پر فراز و نشیبی را تجربه کرده است. گروهی تا مدّت‌ها تفاوت چندانی میان این نگرش و ادبیّات جهان قائل نبودند و حتّی در برهه‌ای از زمان، آن­ها را در رقابت با یکدیگر می‌پنداشتند. مدّتی از این شرایط نگذشته بود که ادبیّات تطبیقی به­تدریج، به­واسطۀ آنچه به­منزلة بی­ثباتی در پایگاه نظری قلمداد می‌شد، مورد انتقاد قرار گرفت. این نظراتِ به­طور عمده سخت‌گیرانه، رو به فزونی داشت و تا آنجا پیش رفت که حتّی در اواخر قرن بیستم، تعداد محدودی از پژوهشگران این حوزه از ادبیّات تطبیقی به­مثابة نگرشی منسوخ و بی­پایه و اساس یاد می‌کردند؛ امّا همة این کشمکش‌ها نشان از حضور مؤثّر این سبک مطالعات ادبی در میان پژوهشگران و عدم درک دقیق و درست آن توسّط تطبیقگرایان بود. در پایان قرن بیستم، با تلاش‌های بی­وقفۀ پژوهشگران این حوزه و درک بیشتر منتقدان ادبی از این روش، هجمه‌ها کاهش یافت و بحران‌های یادشده تاحدودی رفع شد. ادبیّات تطبیقی در قرن حاضر به یکی از اصلی‌ترین روش‌های مطالعۀ ادبیّات تبدیل شده و بسیاری از دانشگاه‌ها، واحد‌هایی در حوزۀ مطالعات ادبی تطبیقی داشته یا حتّی گروه‌های آموزشی­ای با این نام تأسیس کرده‌اند. پژوهش حاضر، با روشی بنیادی و با تکیه بر تاریخچۀ کنونی ادبیّات تطبیقی به­مثابة ابزار لازم پژوهش، جایگاه ادبیّات تطبیقی را میان سایر نگرش‌ها بررسی کرده و وضعیّت و اهمّیّت آن را در قرن حاضر به بحث و گفتگو گذاشته است. نتیجه اینکه به­واسطۀ تغییرات گسترده در سبک و سیاق مطالعۀ ادبیّات و نقد ادبی همراه با محوریّت روزافزون فنّاوری‌های مختلف و دنیای مجازی، ادبیّات تطبیقی می‌تواند چارچوب مناسبی را برای مطالعۀ مقایسه‌ای ادبیات با سایر رشته‌ها و علوم فراهم آورد.
 

کلیدواژه‌ها

• ادبیّات تطبیقی
• ادبیّات جهان
• مطالعات فرهنگی
• مطالعات ادبی

20.1001.1.26766515.1398.9.1.2.1

عنوان مقاله [English]

الأدب المقارن ومکانته فی مستقبل الدّراسات الأدبیّة (دراسة وتحلیل)

نویسندگان [English]

• بوریا ترکمانه ¹
• ناصر ملکی ²

¹ طالب الدّکتوراه فی فرع اللّغة الإنجلیزیّة وآدابها، جامعة رازی، کرمانشاه، إیران

² أستاذ مشارک فی قسم اللّغة الإنجلیزیّة وآدابها، جامعة رازی، کرمانشاه، إیران

چکیده [English]

لقد شهد الأدب المقارن بوصفه رؤیة أدبیّة، تاریخاً حافلاً بالصّعود والهبوط. منذ زمن بعید یرى البعض أنّه لا فرق بین الأدب المقارن والأدب العالمی من هذا المنطلق کانوا ینظرون إلیهما کأدبین متنافسین مع بعضهما فی غضون فترة زمنیّة لا بأس بها. فما لبث أنّ وجه بعض النّقّاد إلیه نقداً لاذعاً لاعتباره مبعثاً على الفوضى النّظریّة العارمة والاضطراب الأدبی. أخذت هذه الرّؤیة المتشدّدة نحو الأدب المقارن بالتّزاید إلى أن تمّ اعتباره فی أواخر القرن العشرین رؤیة أدبیّة منبوذة ومرفوضة لا تقوم على أسس من الصّحّة. على أیّة حال فإنّ هذه التّجاذبات لو دلّت على شیء فإنّها تدلّ على مدى اهتمام الباحثین بهذا النّمط الأدبی من جهة وعدم استیعاب النّاقدین لأسرارها وخبایاها من جهة أخرى. ألا إنّه تقلّص حجم الانتقادات الموجهة للأدب المقارن فی نهایة القرن العشرین لما بذله المناصرون لهذه المدرسة الأدبیّة من جهود مضنیة و لاتّساع وازدیاد فهم النّاقدین المناوئین لها. وهکذا اختفت الأزمات المثارة حول الأدب المقارن بعض الشّیء. لقد تحوّل الأدب المقارن فی القرن الرّاهن إلى أحد المناهج الرّئیسة لدراسة الأدب بحیث تم تدشین منابر أو أقسام تعلیمیة أو بعض الحصص الدّراسیة على أقلّ تقدیر فی المزید من جامعات العالم. یبحث مقالنا هذا مکانة الأدب المقارن بالنّسبة لسائر المدارس الأدبیّة وشانه وأهمّیتّه کما یتطرق إلى شأنه فی المستقبل الدّراسات الأدبیّة.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• الأدب المقارن
• الأدب العالمی
• الدّراسات الثّقافیّة
• الدّراسات الأدبیة

عنوان مقاله [العربیة]

Comparative Literature and its Place in the Future of Literary Studies

چکیده [العربیة]

As a literary discipline, comparative literature has experienced many vicissitudes. For some time, many did not differentiate between comparative literature and world literature, while some others understood them as rivals. Not long after this, comparative literature went through a type of crisis which arose from its theoretical and ideological basis. This issue went so far for comparative literature that back in twentieth century some theorists announced this literary discipline “dead” and declared its theoretical background “in crisis.” All the vitriolic attacks on this literary approach, however, were a proof of its existence and lack of a thorough understanding of its mechanism on the part of comparatists and alike. Over the last years of the twentieth century, and with the researches of some contemporary comparatists, this discipline managed to resolve all these crises. Comparative literature, in twenty-first century has become one of the most important disciplines in reading literary works and many universities have set comparative literature credit courses or run independent graduate programs. This article, using a fundamental research with emphasis on present history of comparative literature as tools of analysis, tries to elucidate the importance of comparative literature among other main literary disciplines and explain its importance in contemporary times. The findings show that with the stylistic changes in literary studies and in the outcome of the literary production in the present age along with the rapid development in technology and virtual world, comparative literature can provide a proper framework for comparing studies in this subject.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

• Comparative Literature
• World Literature
• Cultural Studies
• Literary Studies