نوع مقاله : مقاله پژوهشی
چکیده
پژوهش حاضر می‌کوشد چگونگی حضور اندیشههای خیّام را، به عنوان یکی از مفاهیم پر بسامد، در شعر عبدالوهّاب البیاتی شاعر نامآشنای عراقی بررسی کند و برای انجام این کار دو دفتر شعری «الّذی یأتی ولا یأتی» و «الموت فی الحیاة» که بیشترین توجّه را به خیام دارند، مورد بررسی قرار گرفته‌اند.
در این مقاله خیّام به سه شکل در شعر بیاتی بازیابی شده و مورد کنکاش قرار گرفته است. نخست ذکر نام خیّام و توصیف او، دوّم اندیشههای خیّامی که شاعر تحت تأثیر آن‌ها به سرودن پرداخته است و پس از آن بررسی نقاب خیّام که یکی از تکنیک‌های جدید و پر کاربرد در شعر معاصر عرب است. همچنین این پژوهش به جنبه‌ای دیگر از تأثیرپذیری بیاتی از خیّام یعنی رباعیسرایی پرداخته است.
خواننده درخواهد یافت که بیاتی زندگی، شخصیّت و تفکّرات خیّام را به عنوان همزادی برای خود در نظر گرفته و به شعرش وارد کرده است و با نسبت دادن بسیاری از ویژگی‌های جدید به خیّام، از او اسطوره‌ای می‌سازد که تمام ویژگی‌های مورد نظر شاعر انقلابی را داراست. خیّام در بسیاری از سروده‌ها خودِ شاعر است و به یقین نیشابور جایگاه خیّام و شهر آرمانی بیاتی، همان بغداد، زادگاه اوست.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
الخیّام فی شعر البیاتی دراسة فی دیوانَی «الّذی یأتی ولا یأتی» و «الموت فی الحیاة
چکیده [English]
الملخّص
تسعی هذه الدّراسة بأن تدرس حضور الخیام کإحدی المفاهیم المتکرّرة فی شعر عبدالوهاب البیاتی مؤکّدةً علی دیوانین للشاعر الذینِ یکثر حضوره فیهما. تلتفت هذه الدراسة إلی حضور الخیام فی ثلاثة أشکال؛ أوّلا ذکر اسمه ووصفه، ثانیا آراءه وأخیرا القناع الذی یعدّ من التقنیات الحدیثة فی الشّعر العربی المعاصر. وبعد هذا کلّه تتطرّق هذه الورقة البحثیة إلی بُعد آخر من تأثّر البیاتی بالخیام وما هو إلا إنشاد رباعیات علی الطریقة الخیامیة المألوفة.
یدرک القاریء بأنّ البیاتی قد أورد حیاة الخیام وشخصیته وأفکاره فی شعره کتوأمِ للشاعر ویعطی الخیامَ میزات جدیدة ویجعله أسطورة تملک جمیع خصال شاعر ثوری وأخیرا فقد انتهت الدراسة مع ذکر النّماذج الشعریة بأنّ الخیام فی القصائد الکثیرة هو نفس البیاتی ونیسابور کمدینة فاضلة للشاعر العراقی هی بغداد الشاعر حقّا.
کلیدواژه‌ها [English]
- الکلمات الدّلیلیّة: الخیام
- البیاتی
- الآراء الخیامیّة
- القناع
)