نوع مقاله : مقاله پژوهشی
چکیده
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
الملخّص
لاشکّ فی أنّ اختیار الموضوع وتنظیم المباحث الفرعیّة من الخطوات الأساسیّة فی کلّ بحث علمی، الأمر الّذی یتمّ على أساس المعاییر المنهجیّة المتّفقة علیها فی کلّ فرع جامعی. ومن جانب أخر یمکن القول بأنّ أبرز الفارق بین الدراسات المقارنة و غیرها یکمن فی المنهجیّة الخاصّة بکلّ منهما. تتناول هذه المقالة معالجة الموضوعات وکیفیّة اختیار المباحث الفرعیّة وتنظیم العناوین الداخلیّة للدراسات المقارنة الّتی نُشرت فی المجلاّت العلمیّة المحکّمة، وقد تمّ ذلک بعد ذکر لأهمّ المعاییر المنهجیّة الّتی یجب اتّباعها فی الدراسات المقارنة، المستخرجة من المصادر والمراجع المرتبطة بهذا الحقل من الأبحاث الجامعیّة.
تدلّ النتائج الّتی توصّلنا إلیها فی هذه الدراسة على أنّ کثیرا من المقالات فی حقل الأدب المقارن لا تتّجه عملیّا إلى المقارنة فی اختیار الموضوع وخطّة البحث وتنظیم العناوین الداخلیّة. بعبارة أخرى نرى کثیرا من الباحثین فی الأدب المقارن یبحثون عن وجوه الشبه بین شعراء وأدباء فی مختلف الآداب العالمیّة إثباتا لتأثر شاعر من شاعر آخر، أو تأثّر أدیب متأخّر زمنیّا بأدیب متقدّم، إذا کانت المقارنة بین أدیبین مختلفین زمنیّا. وهذا یعنی أنّهم أغفلوا دراسة وجوه الاختلاف بین الأدباء والشعراء فی الأمم المختلفة، ممّا ینتهی غالبا إلى تحدید التجدید من التقلید، وتمییز المبدع من المقلّد.
ومن جانب آخر شاهدنا أنّ کثیرا من الدراسات المقارنة تفتقد العنصر المحوری فی الأدب المقارن، ألا وهو الاتّجاه المقارن فی خطّة البحث واختیار المباحث الفرعیّة والعناوین الداخلیّة. فالباحث فی مثل هذه الدراسات یدرس کلّ شاعر على حدة، مرکّزا على معالجة الخصائص الفنّیة لشاعر فی لغة من اللغات، ثمّ یبدأ بالحدیث عن الخصائص الفنّیة لشاعر أو أدیب فی لغة أخرى، بعیدا عن المقارنة الدقیقة بین الشاعرین وفق منهج مقارن یؤدّی إلى دراسة الخصائص المشترکة أو المختلفة للأدیبین جنبا لجنب.
وإلى جانب تلک المقالات الّتی تعانی من النواقص المذکورة أعلاها، لابدّ من الإشارة أخیرا إلى أنّ هناک أیضا بعض المقالات الّتی تتمتّع بالدقة والمنهجیّة المتمیّزة فی الأدب المقارن. وقد أتینا بتلک المقالات معبّرین عن محسّناتها المنهجیّة کنموذج للباحثین فی الأدب المقارن.
کلیدواژهها [English]
کتابنامه
الف. کتابها
20- Aldridge A. Own (1960), ed. Comparative literature : matter and method, Urbana : University of Illinois Press.
21- Stallkneecht Newton P. and Horst Frenz, (1961-1971), eds. Comparative literature : method and perspective, Revised edition, Carbondale : Southern Illinois University Press.
ب. مجلهها
22. انوشیروانی، علیرضا (1389)؛ ضرورت ادبیّات تطبیقی در ایران، ویژه نامۀ ادبیّات تطبیقی، فرهنگستان زبان وادب فارسی، سال اوّل، شمارۀ اوّل، صص6- 38.
23. بهبودیان، شیرین وپالیزیان، طاهره (1387)؛ جایگاه ادبیّات تطبیقی در زبان وادبیّات فارسی، فصلنامۀ ادبیّات تطبیقی، دانشگاه آزاد جیرفت، سال دوّم، شمارۀ 5، صص 49- 62.
24. حجازی ناهید (1389)؛ انجمن بین المللی ادبیّات تطبیقی، ویژهنامۀ ادبیّات تطبیقی، فرهنگستان زبان وادب فارسی، سال اوّل، شمارۀ اوّل، صص 136- 153.
25. زینیوند، تورج (1386)؛ درآمدی بر ادبیّات در ایران (پیشینه، اهمیّت، جایگاه، راهکار، سرفصل)، مجموعه مقالات سومین همایش مدیران گروههای عربی کشور، همدان، صص 159-174
26. طاهرى نیا على باقر وبخشى مریم (1388)؛ سنجش تولیدات علمى گروه زبان وادبیات عربى ایران،(مقالات علمى پژوهشى از سال 1386 – 1382)؛ مجلّۀ انحمن زبان وادبیات عربى، شمارۀ 13، صص103 – 128.
27. عسکری، صادق (1389)؛ انتخاب موضوع وتنظیم عنوان در مقالات پژوهشی زبان وادبیّات عربی، مجلّۀ زبان وادبیّات عربی دانشگاه فردوسی مشهد، شمارۀ 2، صص97- 118.
28. عسکری صادق (1390)؛ نقدی بر مباحث فرعی و عناوین داخلی مقالات علمی پژوهشی زبان وادبیّات عربی، مجلّۀ انجمن زبان وادبیّات عربی، شمارۀ 18، صص 95- 129.
29. قهرمانی، علی اصغر (1386)؛ گرایش ادبیّات تطبیقی در رشتة زبان وادبیّات عربی: درسها و سرفصلها، مجموعه مقالات سوّمین همایش مدیران گروههای عربی کشور، همدان، صص241- 250.
30. لطف آبادى، حسین (1382)؛ تولید علم و مقالات علمى پژوهشى علوم انسانى در ایران، فصلنامه نوآورىهاى آموزشى، شمارۀ 6.
31. نظری منظّم، هادی (1389)؛ ادبیّات تطبیقی: تعریف وزمینههای پژوهش، نشریۀ ادبیّات تطبیقی، دانشکدۀ ادبیّات وعلوم انسانی دانشگاه باهنر کرمان، سال اوّل، شمارۀ 2، صص221- 237.
32. محسنى نیا، ناصر (1389)؛ ادبیّات تطبیقی: جایگاه وضرورتها، مجله انجمن ایرانی زبان وادبیّات عربی، شمارۀ 14، صص81- 101.
33. میرزایى، فرامرز وهمکاران (1387)؛ تحلیل گزارشگونه مقالات چاپ شده مجلّه انجمن ایرانى زبان وادبیات عربى، مجلّۀ انحمن زبان وادبیّات عربى، شمارۀ 10، صص 165 – 181.
ج- مجلات علمى پژوهشى مورد بررسی: