نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه زبان و ادبیّات عربی، دانشگاه آزاد اسلامی کرج
2 کارشناس‌ارشد زبان و ادبیّات عربی، دانشگاه تهران، تهران
3 کارشناس‌ارشد مترجمی عربی، دانشگاه تهران، تهران
چکیده
رثای امام حسین (ع) و عاشورا، بخش قابل توجّهی از ادبیّات عربی و فارسی را به خود اختصاص داده است. پژوهش حاضر، با تمرکز بر قصیدة «الدّم الثّائر» از وائلی و «نی‌نامه» از امین‌پور، سعی در بررسی جایگاه شخصیّت امام حسین (ع) و دلالت‌ها و معانی پنهان در متن این دو شعر دارد. روش پژوهش، توصیفی - تحلیلی و کتابخانه‌ای است که پس از جمع‌آوری داده‌ها، به تحلیل و بررسی آن‌ها و تطبیق بازتاب رثای امام حسین (ع) در شعر این دو شاعر، از منظر سبک‌شناسی دو قصیدة مورد نظر پرداخته شده است. نتیجه اینکه در قصیدة وائلی، محور اساسی، کهن‌الگوی ولادت مجدّد بوده و بیانگر دیدگاه رئالیستی شاعر است؛ ولی بر شعر امین‌پور، فضایی عرفانی حاکم است و امام را عارفی می‌داند که با شهادت خود به وصال رسیده است. فضای کلّی حاکم بر دو قصیده، حزن‌آلود و اندوهگین است. دو شاعر، روایت‌کنندة صرف ماجرای عاشورا نبوده و آن را دست‌مایة بیان معانی دیگری قرار داده‌اند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
دراسة أسلوبیّة رثاءالإمام الحسین (ع) فی شعرأحمد الوائلی وقیصر أمین‌بور (قصیدة «الدّم الثّائر» للوائلی و«نی‌نامه» لأمین‌بور نموذجا)
نویسندگان [English]
- فرهاد دیوسالار 1
- علی باقری 2
- سعید بهمن آبادی 3
1 جامعة آزاد الاإسلامیة فرع کرج
چکیده [English]
إنّ رثاءالإمام الحسین (ع) ومرثیة العاشوراء یشملان قسما کبیرا من الأدبین الفارسی والعربی. منذ وقوع کارثة العاشوراء قام الشّعراء بإحیائها عن طریق إنشاد الشّعر لتوعیة النّاس وإثارتهم ومنهم أحمد الوائلی وقیصر أمین‌بور. تهدف المقالة إلی تناول مقام شخصیّة الإمام الحسین (ع) والمعانی الکامنة اعتماداً علی قصیدتی «الدّم الثّائر» للوائلی و«نی‌نامه» لأمین‌بور. لقد استمددنا فی هذا المقال من المنهج الوصفی – التّحلیلی لدراسة أسلوبیّة القصیدتین المذکورتین واستخلاص القواسم المشترکة فیهما. ولقد تمّ تناول القصیدتین المذکورتین عبر الاسلوبیّة. ومن أهمّ النّتائج الّتی توصّلنا إلیها أثناء المقال هو: منها أنّ قصیدة الوائلی محورها الرّئیس هو المثل العلیا وتبیّن وجهة النّظر الواقعیّة للشّاعر. بینما قصیدة «نی‌نامه» تسودها بالفضاء العرفانی والشّاعر فیها یشبه الامام الحسین (ع) بالعارف الّذی نال وصال الحبیب بالاستشهاد. إنّ المناخ العام فی «نی‌نامه» یسوده الحزن والألم للمؤشرات الاسلوبیّة. إنّ الشّاعرین لم یحکیا قضیّة العاشوراء فحسب بل کانا یبحثان عن المعانی الأخری عن طریقة هذه الکارثة. وإضافة إلی ذلک أنّ الموت لم یکن نهایة المطاف عندهما.
کلیدواژه‌ها [English]
- الأدب المقارن
- أحمد الوائلی
- قیصر أمین‌بور
- الإمام الحسین (ع)
- مرثیّة العاشوراء
- الأسلوب
)