فلسطین در شعر سیّد علی موسوی گرمارودی و علی فوده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیّات عربی، دانشگاه قم

2 -دانش‎آموختة کارشناسی ارشد زبان و ادبیّات عربی، دانشگاه قم

چکیده

در برهة کنونی تحت تأثیر اوضاع سیاسی و اجتماعی مردمان مشرق‌زمین، ادبیّات مقاومت به عنوان شاخه‌ای از ادبیّات متعهّد - که در نتیجة عواملی چون ظلم، تجاوز، استبداد، اختناق و دیگر مسائل شکل گرفته و دلاوری‌ها و پایداری‌های مبارزان را ثبت نموده - در ادبیّات زبان‌های گوناگون جایگاه ویژه‌ای یافته است که از برجسته‌ترین نمونه‌های آن، ادبیّات مقاومتِ فلسطین است. ادبیّات کسانی که پرداختن به مقاومت فلسطین، مهم‌ترین بن‌مایه‌های شعر آنان را تشکیل می‌دهد؛ شاعرانی چون «سیّد علی موسوی گرمارودی» و «علی فوده» که همگام با دیگر شاعران، با انتخاب سلاحِ قلم و به تصویر کشیدنِ زندگیِ دردناک فلسطینیان، به مسئولیت خود جامة عمل پوشاندند و از این رو، شناخت ویژگی‌های شعری آنان ضروری به نظر می‌رسد. این جستار، کوشیده است با رویکرد توصیفی - تحلیلی و بر اساس مکتب آمریکایی در ادبیّات تطبیقی، به بررسیِ جلوه‌های پایداری در اشعار این‌ شاعران بپردازد و روش آنان را در نشان دادن مظلومیّت و مقاومت فلسطین و ظلم صهیونیسم و یهودیّت نشان دهد تا باشد که بارقة امیدی برای مبارزین عرصة پایداری قرار گیرد. یافته‌های پژوهش نشان ‌می‌دهد که هر دو شاعر، به دنبال اعلام موجودیّت و هویّت فلسطین‌اند؛ دعوت به مقاومت، مبارزه با یهودی‌سازی، توصیف دشمنان و آگاهی‌بخشی به نسل آینده، از مهم‌ترین موضوعاتِ شعریِ آنان است و پیروزی نهایی را در گروِ اتّحاد مسلمانان، بیداری ملّت‌های عرب و پایداری مردم فلسطین می‌دانند.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

فلسطین فی شعر سید علی موسوی گرمارودی وعلی فوده

نویسندگان [English]

  • حسین تک تبار فیروزجائی 1
  • علی عادلی 2
1 کلیة الاداب والعلوم الإنسانیة بجامعة قم
2 ماجستیر اللغة العربیة وآدابها
چکیده [English]

فی الظّروف السّیاسیّه والاجتماعیّه الّتی یعیشها النّاس فی الشّرق الأوسط، قد احتلّ أدب المقاومه - کفرع من الأدب الملتزم - مکانة خاصّة فی مختلف اللّغات ولاسیّما اللّغتین العربیّه والفارسیّه. ومن أبرز أمثلة هذا الأدب هو أدب مقاومه الفلسطین الّذی هو نتیجه لعوامل الظّلم والعدوان والطّغیان والقهر وغیرها من قضایا تتعلّق بالصّبر والصّمود والبطولة الّتی سجلتها مقاومة المقاتلین. شعراء مثل علی موسوی گرمارودی وعلی فوده الّذین وقفا جنبا إلی جنب الأدباء واختارا الشّعر والقلم بدلاً من السّیف والأدوات الحربیّه لیصوّروا حیاة الفلسطینیین المقاومین المضطهدین ولینجزوا عبر هذه الآلیة ما یقع علی عاتقهم من المسؤولیّات؛ ولهذا یبدو من الضّروری التّعرّف علی خصائص أشعارهم. تهدف هذه الدّراسة وعبر المنهج الوصفی – التّحلیلی المقارن إلی تقییم مظاهر الصّمود والمقاومة فی أشعارهما لیکون بصیصا من الأمل لمکافحی ساحة الصّمود. تشیر النّتائج إلی أنّ الشّاعرَین یهتمّان بالإعلان عن هویه فلسطین والتّعرّف علیها ورفع الظّلم والعدوان عنها. إنّ توعیة الجیل القادم، والدّعوة إلی المقاومة، ووصف أعداء فلسطین، ومحاربة التّهوید هی من أهمّ مضامینهما الشّعریّة؛ کما أنّهما یعتقدان أنّ النّصر الحقیقی یکمن فی لمّ شمل الفلسطینیین وصحوة الأمّة العربیّة وصمودهم واستقرارهم.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • الأدب المقارن
  • أدب المقاومة
  • مقاومة فلسطین
  • علی موسوی گرمارودی
  • علی فوده

مراجع

الف: کتاب‌ها
1. اسوار، موسی (1381)؛ پیشگامان شعر امروز عرب، چاپ اوّل، تهران: سخن.
2. حلمی، مرزوق (1983)؛ الواقعیّة والرّومانتیکیة فی الأدب، بیروت: دار النّهضة الأدبیّة.
3. روزبهانی، محبوبه (1389)؛ قسم به نخل قسم به زیتون، چاپ اوّل، تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس.
4. سلیمان، خالد (1376)؛ فلسطین و شعر معاصر عرب، ترجمة شهره باقری و عبدالحسین فرزاد، چاپ اوّل، تهران: چشمه.
4. شفیعی کدکنی، محمّدرضا (1380)؛ شعر معاصر عرب، چاپ دوّم، تهران: سخن.
6. شکری، غالی (1366)؛ ادب المقاومة، ترجمه محمّدحسین روحانی، تهران: نشر نو.
7. صفاتاج، مجید (1381 الف)؛ ماجرای فلسطین و اسرائیل، چاپ دوّم، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
8. ---------- (1381 ب)؛ انتفاضه الأقصی قیام دوزخیان سرزمین مقدس، چاپ اوّل، [بی‌جا]: جمعیّت دفاع از ملّت فلسطین.
9. صمود، حمادی (1995)؛ الشعر العربی المعاصر فی تونس، هیئة المعجم، معجم البابطین، الطّبعة الأولی، بیروت: نشر عبدالعزیز مسعود البابطین.
10. فوده، علی (2003)؛ الأعمال الشعریّة الکاملة، الطّبعة الأولی، بیروت: المؤسّسة الالعربیّة للدّراسات والنّشر.
11. کدیور، جمیله (1375)؛ انتفاضه حماسه مقاومت فلسطین، چاپ دوّم، تهران: اطلاعات.
12. کنفانی، غسّان (1966)؛ أدب المقاومة فی فلسطین المحتلّة، بیروت: دار الطّلیعة.
13. موسوی گرمارودی، علی (1363)؛ خطّ خون، چاپ اوّل، تهران: زوّار.
14. ----------------- (1389)؛ خواب ارغوانی (شعر دفاع مقدس)، چاپ اوّل، تهران: سورۀ مهر.
15. ----------------- (1383)؛ صدای سبز، چاپ اوّل، تهران: قدیانی.
16. میرجعفری، اکبر (1376)؛ حرفی از جنس زمان، تهران: قو.
17. هاشمی، اکبر (بی‌تا)؛ اسرائیل و فلسطین، [بی‌جا]: جهان‌آرا.
ب: مجلاّت
18. اباذری، زهرا و وجیهه ترکمانی (1394)؛ «بررسی تلمیح در اشعار سید علی موسوی گرمارودی و محمّد علی معلم دامغانی»، زیبایی‌شناسی ادبی، سال هفتم، شمارة 23، صص 47-72.
19. روشنفکر، کبری و کاظم عظیمی (1386)؛ «ابراهیم طوقان پایه‌گذار شعر مقاومت»؛ مجلة الجمعیّة الإیرانیّة للّغة العربیّة، دورة سوم، شمارة هشتم، صص 117-139.
20. سیدی، حسن و شیرین سالم (1390-1391)؛ «جلوه‌های پایداری در سروده‌های فدوی طوقان»، نشریه ادبیّات پایداری دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال سوّم، شمارة پنجم، صص 185-208.
21. میرقادری، فضل‌الله و کیانی حسن (1389-1390)؛ «کرامت نفس در آیینة شعر شهید علی فوده شاعر مقاومت فلسطین»، نشریة ادبیّات پایداری دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال 3 و 4، شمارة سوّم، صص 611-644.
22. نجاریان، محمّدرضا (1388)؛ «بن‌مایه‌های ادبیّات پایداری در شعر محمود درویش»، نشریة ادبیّات پایداری دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال اوّل، شمارة اوّل، صص 201-222.
ج: پایان‌نامه
23. بصیری، محمّدصادق (1376)؛ سیر تحلیلی شعر مقاومت در ادبیّات فارسی از مشروطه تا 1320 هـ. ش، استاد راهنما: تقی پورنامداریان، رسالة دکتری، تهران: دانشگاه تربیت مدرّس.
کاوش نامه ادبیات تطبیقی
دوره 7، شماره 27
آذر 1396
صفحه 45-63

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار