نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
استادیار گروه زبان و ادبیّات عربی، دانشگاه الزّهراء (س)، تهران
چکیده
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
یعدّ الشّاعر الفلسطینی المناضل أحمد دحبور (1946م) والشّاعر الإیرانی الملتزم نصراللّه مردانی (1947م) من زمرة الشّعراء الّذین تتجلّی فی آثارهما عناصر المقاومة. لقد أحدثت الحرب المفروضة فی إیران وکفاح الشّعب الفلسطینی ضدّ الصّهاینة الغاصبین الأرضیّة المناسبة للشّاعرین لیتطرّقا إلی مفاهیم المقاومة فی أشعارهما. هذا إلی جانب أنّ تشبّث کلا الشّاعرین بالعقائد الدّینیّة والإسلامیّة قد سبّب أن تحتلّ المضامین الدّینیّة خاصّة القرآنیّة منها موقعاً خاصّاً فی أشعارهما. أیضا شوهدت فیهما مظاهر الاقتداء بالثّقافة العاشورائیّة واستدعاء شخصیّة المهدی المنتظر (عج) علی سبیل المقاومة. حاول هذا البحث أن یکشف أثر القرآن وتجلّی الدّین فی أشعار هذین الشّاعرین فی حقلی المعنی واللّفظ؛ وذلک من خلال دراسة المضامین الشّعریّة فی أشعارهما. ودلّت معطیات البحث علی أنّ للمعانی القرآنیّة فی أشعار المقاومة مکانة مرموقة لدی الشّاعرین، کما أنّ دحبور یرکز اهتمامه فی واقعة عاشوراء علی النّفاق والعصبیّة الّتی کانت سائدة فی قلوب المسلمین آنذاک ولکن مردانی ینظر إلی واقعة عاشوراء نظرة ملحمیّة. وکذلک شخصیّة الأمام المهدی (عج) فی أشعار کلا الشّاعرین رمز للنّجاة والحرّیّة. وتحتّل المفاهیم الدّینیّة کالشّهید والشّهادة والتّضخیة حیّزاً کبیراً فی أشعارهما بشکل وسیع.
کلیدواژه‌ها [English]
الف: کتابها
1. اولیایی، مصطفی (1369)؛ تذکرة شعرای معاصر دهة اوّل انقلاب اسلامی، چاپ اوّل، اراک: جهاد دانشگاهی.
2. بصیری، محمّد صادق (1388)؛ سیر تحلیلی شعر مقاومت در ادبیّات فارسی، جلد 1، کرمان: دانشگاه شهید باهنر.
3. بیگی حبیب‌آبادی، پرویز (1382)؛ حماسه‌های همیشه، تهران: فرهنگ‌گستر.
4. الجیوسی، سلمی الخضراء (1997)؛ موسوعة الأدب الفلسطینی المعاصر، الطّبعة الأولی، بیروت: المؤسّسة العربیّة للدّراسات والنّشر.
5.حور، محمد إبراهیم (1988)؛ ثقافة أحمد دحبور من شعره، دبی: مطابع البیان التجاریة.
6. دحبور، أحمد (1983)؛ الأعمال الشعریّة الکاملة، بیروت: دار العودة.
7. سلیمان، أ. خالد (1376)؛ فلسطین و شعر معاصر عرب، ترجمة شهره باقری و عبدالحسین فرزاد، تهران: چشمه.
8. عشری زاید، علی (1997)؛ استدعاء الشّخصیّات التّراثیّة فی الأدب العربی، القاهرة: دار الفکر العربی.
9. کاکایی، عبدالجبار (1369)؛ آوازهای واپسین، تهران: همراه.
10. کافی، غلامرضا (1381)؛ دستی بر آتش (شناخت شعر جنگ)، شیراز: نوید شیراز.
11. الکرکی، خالد (بی‌تا)؛ الرّموز التّراثیّة العربیّة فی الشّعر العربی الحدیث، الطّبعة الأولی، بیروت: دار الجیل.
12. مردانی، نصرالله (1360)؛ قیام نور، تهران: حوزة اندیشه و هنر اسلامی.
13. ---------- (1370 الف)؛ آتش نی، تهران: اطّلاعات.
14. ---------- (1370 ب)؛ خون نامه خاک، تهران: کیهان.
15. ---------- (1374)؛ سمند صاعقه، تهران: حوزة هنری سازمان تبلیغات اسلامی.
ب: مجلاّت
16. توسلی، علی (1391)؛ «نقد و معرّفی کتاب قسم به نخل قسم به زیتون»، کتاب ماه ادبیّات، شمارة 66، صص 51-56.
17. حاجی مراد خانی، نیلوفر (1389)؛ «مضامین و قالب‌های دفاع مقدّس»، رشد آموزش زبان و ادبیّات فارسی، شمارة 96 ، صص 14-21.
18. رستمپور ملکی، رقیه و فاطمه شیرزاده (1391)؛ «صورة الشّهید والشّهادة فی شعر أحمد دحبور ومعین بسیسو»، لسان مبین، دورة 4، شمارة 10، صص 76-96.
19. صدقی، حسین و امیرعلی عظیم‌زاده (1392)؛ «بررسی موسیقی و صور خیال در شعر جنگ نصرالله مردانی»، نشریة ادبیّات پایداری، صص 187-211.
ج: منابع مجازی
20. صلاحی مقدّم، سهیلا (1388)؛ «صور خونین خیال در شعر نصرالله مردانی»، www.Navideshahed.com.
)