رمزگشایی واژة شب در سروده‌های عبدالوهّاب البیاتی و مهدی اخوان ثالث

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

چکیده
عبدالوهّاب بیاتی و مهدی اخوان ثالث، دو شاعر برجستة معاصر در ادبیّات عربی و فارسی، توانسته­اند افکار و اندیشه­های خود را در قالب واژگان نمادین به تصویر کشند. از جملة این واژگان، واژة «شب» است که در اشعار این دو شاعر، مفاهیم مختلف و متنوّعی را دربر دارد. بیاتی و اخوان به دلیل تجربه­های نسبتاً مشابهی که در زندگی از سر گذرانده­اند، با نگاهی تقریباً یکسان به این پدیده نگریسته­اند؛ اگرچه تفاوت­هایی نیز در نوع نگاهشان یا سبک پرداخت دیده می­شود. از این رو، تمرکز اصلی این مقاله بر اشتراکات معنایی این واژه در اشعار دو شاعر است. در این مقاله با بررسی مفاهیم واژة «شب» در اشعار این دو شاعر متعهّد، به مفاهیمی سیاسی و اجتماعی از این واژه دست یافتیم که به شکلی هنری و زیبا جلوه­گر شده است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

حلّ رمز کلمة «اللیل» فی اشعار عبدالوهّاب البیاتی و مهدی اخوان الثّالث

چکیده [English]

الملخّص
عبدالوهّاب البیاتی ومهدی اخوان الثّالث بوصفهما شاعرین مشهورین فی الأدب المعاصر العربی والفارسی قد استطاعا أن یُصَوّرا آراءهما بمفردات رمزیة؛ ومن هذه المفردات کلمةُ «اللّیل» الّتی استوعبت المفاهیم المختلفة والمتنوعة فی أشعار هذین الشاعرین.
إنّ البیاتی والاخوان قد اختبرا تجارب مشابهة فی حیاتهما ومن ثَمّ قد نظرا إلی هذه الظاهرة نظرة مشابهة. ولو أنّ هناک اختلافات فی هذه النظرة ولکن هذة المقالة تُرکّز علی وجوه الإشتراک فی معنی هذه الکلمة. وفی هذه المقالة قد درسنا مفهوم کلمة «اللّیل» فی أشعار هذین الشاعرین الملتزمین وقد وصلنا إلی مفاهیم سیاسیة، اجتماعیة، تغزلیة وحقیقیة لهذه الکلمة حیث إنّها قد تبلورت بأجمل وجه فی اشعار هذین الشاعرین.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • الکلمات الدّلیلیّة: عبدالوهّاب البیاتی
  • اخوان الثّالث
  • اللّیل
  • المفاهیم السیاسیة
  • التغزلیة
  • الحقیقیة
کتابنامه
1. اخوان ثالث، مهدی (1381)؛زمستان، چاپ اوّل، تهران: مروارید.
2. ------------- (1370)؛ ارغنون، چاپ نهم، تهران: مروارید.
3. ------------- (1384)؛ بهترین امید، چاپ اوّل، تهران: مروارید.
4. ------------- (1389)؛ ترا ای کهن بوم و بر دوست دارم، تهران: مروارید.
5. ------------- (1347)؛ سه کتاب، چاپ دوّم، تهران: مروارید.
6.البیاتی، عبدالوهّاب ( 1995)؛ الأعمال الشّعریّة، بیروت: المؤسّسة العربیّة.
7. ---------- (1993)؛ رسالة إلی ناظم حکمت وقصائد أخری، الطبعة الثانیة، بیروت: المؤسّسة العربیّة.
8. ---------- (1413)؛ کنت أشکو الی الحجر، بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات و النشر.
9. پژوم، جعفر (1370)؛ نامی و نامه­ای از مهدی اخوان ثالث، چاپ اوّل،تهرا: نشر سایه.
10. دامادی، سید جعفر (1371)؛ مضامین مشترک در ادب فارسی و عربی، تهران: دانشگاه تهران.
11. روزبه، محمّد رضا (1381)؛ ادبیّات معاصر ایران، تهران: نشر روزگار.
12. سلیمی، علی و مهدی مرآتی (1389)؛ «مطالعة تطبیقی واژة شب در شعر نیما یوشیج و نازک الملائکه» نشریة ادبیّات تطبیقی، دورة جدید، سال دوّم، شمارة 3، صص 158-178.
13. شاهین­دژی، شهریار (1387)؛ شهریار شهر سنگستان، چاپ اوّل، تهران: انتشارات سخن.
14. شفیعی­کدکنی، محمّد رضا (1380)؛ شعر معاصر عرب، تهران: سخن.
15. صالح، مدنی (1986)؛ هذا هو البیاتی، الطبعة الأولی، بغداد: دار الشؤون الثقافیة العامة.
16. علوش، سعید (1987)؛ مدارس الأدب المقارن، الطبعة الأولی، المرکز الثقافی العربی.