نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه زبان و ادبیّات عربی، دانشگاه گیلان
2 دانشیار گروه زبان و ادبیّات عربی، دانشگاه شهید چمران اهواز
چکیده
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
الشّاعر والأدیب العربیّ الشّریف الرّضی (406 هـ)، والشّاعر الإیرانیّ الشّهیر فخر الدّین العراقی (688 هـ)، هما من الشّعراء المرموقین أنشدا أشعاراً غزلیّة رائعة، وکلّ منهما استخدمها کوسیلة للإفصاح عن رأیه وعواطفه وذلک حسب العوامل الخارجیّة والذّاتیّة، وکذلک مقدرتهما علی الإنشاد. إنّ أشعار الرّضی والعراقیّ الغزلیّة علی الرّغم من بُعدهما زمنیّاً واختلافهما فی اللّغة عن بعض، تتضمّن مفاهیم وآراء متماثلة عدیدة جعلت الکاتبین یبحثان عن مضامین فی غزل الشّاعرین تحدّد شخصیّتهما، وذلک باستخدام أسلوب المقارنة بین آراء الشّاعرین الغرامیّة. بناءً علی ذلک ینوی هذا المقال جرّاء دراسة أشعارهما الغزلیّة، الوصول إلی معرفة طریقة تفکیرهما ومسلکهما العقائدیّ. نظراً للنّتائج الحاصلة یشتمل غزل هذین الشّاعرین علی أوجه التّشابه المضمونیّة کالوفاء، العفاف، بُعد الهمّة و...، ممّا یدلّ علی اشتراک فی الرّأی واللّغة عند غزلهما.
کلیدواژه‌ها [English]
1. آریان‌پور، امیرحسین (1357)؛ فرویدیسم، با اشاراتی به ادبیّات و عرفان، تهران: ابن سینا.
2. انوشه، حسن (1376)؛ فرهنگ‌نامة ادب فارسی، چاپ اوّل، تهران: سازمان چاپ و انتشارات.
3. البعلبکی، منیر (1986)؛ موسوعة المورد، الطّبعة العشرون، بیروت: دار العلم للملایین.
4. البغدادی، الخطیب (یی‌تا)؛ تاریخ بغداد أو مدینة السّلام، بیروت: دار الکتب العلمیّة.
5. الثّعالبی النّیشابوری، أبو منصور (1403)؛ یتیمة الدّهر فی محاسن أهل العصر، الطّبعة الثّانیة، بیروت: دار الفکر.
6. جمال‌الدّین، محمّد سعید (1389)؛ ادبیّات تطبیقی، ترجمة سعید حسام‌پور و حسین کیانی، چاپ اوّل، شیراز: دانشگاه شیراز.
7. داد، سیما (1375)؛ فرهنگ اصطلاحات ادبی، چاپ دوّم، تهران: مروارید.
8. درخشان، مهدی (1341)؛ بزرگان و سخنسرایان همدان، تهران: اطّلاعات.
9. دو روژمون، دنی (1374)؛ اسطورههای عشق، ترجمة جلال ستاری، چاپ اوّل، تهران: آلیک.
10. الرّضی، الشّریف (بی‌تا)؛ دیوان الشّریف الرّضی، بیروت: دار صادر.
11. زیدان، جرجی (1928)؛ تاریخ آداب اللّغة العربیّة، القاهرة: دار الجیل.
12. شفیعی کدکنی، محمّدرضا (1380)؛ صور خیال در شعر فارسی، چاپ هشتم، تهران: آگاه.
13. صفا، ذبیح‌الله (1367)؛ تاریخ ادبیّات ایران، تهران: فردوس.
14. صورتگر، لطفعلی (1348)؛ تجلّیّات عرفان در ادبیّات فارسی، تهران: ابن سینا.
15. عراقی، فخرالدّین ابراهیم همدانی (1338)؛ کلّیات، به کوشش سعید نفیسی، تهران: کتابخانه سنائی.
16. علوش، سعید (1987)؛ مدارس الأدب المقارن، الطّبعة الأولی، بیروت: مرکز الثّقافی العربی.
17. غزوان، عناد (2008)؛ بناء القصیدة فی شعر الشّریف الرّضی، الطّبعة الأولی، بغداد: إتّحاد الأدباء والکتّاب.
18. غنیمی هلال، محمّد (1373)؛ ادبیّات تطبیقی، ترجمة سیّد مرتضی آیت‌الله‌زاده شیرازی، تهران: امیرکبیر.
18. الفاخوریّ، حنّا (1378)؛ تاریخ ادبیات زبان عربی، ترجمة محمّد آیتی، تهران: توس.
20. --------- (1986)؛ الجامع فی تاریخ الأدب العربی«الأدب القدیم»، الطّبعة الأولی، بیروت: دار الجیل.
21. فروزانفر، بدیع‌الزّمان (1375)؛ شرح مثنوی شریف، تهران: علمی و فرهنگی.
22. فروید، زیگموند (1342)؛ تعبیر خواب و بیماریهای روانی، ترجمة ایرج پور باقر، تهران: آسیا.
23. قاسم‌نژاد، علی (1376)؛ فرهنگ‌نامة ادبی فارسی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
24. کلود واده، ژان (1372)؛ حدیث عشق در شرق، ترجمة جواد حدیدی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
25. مبارک، زکی (1408)؛ عبقریة الشّریف الرّضی، بیروت: دار الجیل.
26. متز، آدام (1364)؛ تمدّن اسلامی در قرن چهارم، تهران: امیرکبیر.
27. مختاری، محمّد (1377)؛ هفتاد سال عاشقانه، تهران: تیراژه.
28. ندا، طه (1383)؛ ادبیّات تطبیقی، ترجمة هادی نظری منظّم، تهران: نشر نی.
29. نعالی، أبو الحسن محمّد بن طلحة (بی‌تا)؛ جزء من حدیث أبی الحسن محمّد بن طلحة النعالی، المکتبة الشاملة، مؤسّسة المکتبة الشاملة، قم: نور.
30. نور الدّین، حسن جعفر (1990)؛ الأعلام من الأدباء والشّعراء، بیروت: دار العلم.
ب: مجلاّت
30. شریفیان، مهدی؛ شریف تیموری (1385)؛ «بررسی فرایند نوستالژی در شعر معاصر فارسی»، کاوش‌نامة زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه یزد، سال هفتم، شمارة 12، صص 33-62.
31. فتوحی، محمود (1387)؛ «سه صدا، سه رنگ، سه سبک در شعر قیصر امین‌پور»، ادب‌پژوهی، دانشگاه گیلان، شمارة پنجم، صص 9-30.
32. قادری، محمّد رضا؛ ناصر رجبی (1387)؛ «بررسی جلوههای بدیع در غزلیّات فخرالدّین عراقی»، فصلنامة زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی اراک، شمارة 16، صص 71-94.
)