نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
استادیار گروه زبان و ادبیّات عربی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران
چکیده
در سال‌های اخیر به کارگیری شخصیت‌ها و مضامین دینی در شعر ادیبان مسلمان نمود بارزی داشته است. شاعران معاصر فارسی و عربی نیز در جهت استفاده از این شخصیت ها در اشعار خود اهتمام ورزیده‌اند. پژوهش حاضر با روش توصیفی‌تحلیلی به تحلیل شخصیت‌های دینی به کاررفته در اشعار دو شاعر معاصر فارسی و عربی یعنی نازک الملائکه و طاهره صفارزاده پرداخته است. در این پژوهش ضمن معرفی دو مرحله‌ی نقل و ثبت شخصیت (التعبیر عن الشخصیة) و بیان به وسیله‌ی شخصیت یا تعبیر معاصر از شخصیت میراثی (التعبیر بالشخصیة) که به عنوان روش تعامل شاعران با شخصیت میراثی شناخته می‌شود، اشعار این دو شاعر بر اساس این دو مرحله دسته بندی شده و مورد تحلیل قرار گرفته است. همچنین در مرحله‌ی دوم شیوه‌ی به کارگیری شخصیت، عامل به کارگیری و نیز موضع شاعر در کاربرد شخصیت نیز مشخص می‌گردد. یافته‌های این پژوهش نشان دهنده‌ی این است که هر دو شاعر از شخصیت های دینی در شعر خود بهره برده اند و شخصیت‌هایشان در هر دو مرحله گنجانده شده است با این تفاوت که شخصیت‌ها در شعر نازک الملائکه بیشتر متعلق به مرحله‌ی دوم است و در شعر صفارزاده بیشتر در مرحله-ی اول گنجانده می‌شود.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
وصف الشّمعة فی شعر منوتشهری ومیکالی علی أساس نظریّة التّناص
نویسندگان [English]
- معصومه نعمتی قزوینی
- صابره سیاوشی
- لیلا جدیدی
چکیده [English]
ظهر فی السّنوات الأخیرة اتّجاه جدید فی الشّعر وهو توظیف الشّخصیّات والمفاهیم الدّینیّة. کما ظهر هذا الاتّجاه فی شعر الشّعراء المعاصرین الإیرانیین والعرب. أساساً علی هذا، تقوم هذه المقالة بدراسة الشّخصیّات الدّینیّة فی شعر شاعرتین نازک الملائکة وطاهره صفارزادة فی إطار المنهج التّوصیفی - التّحلیلی حتّی تُبیّن مدی اهتمام الشّاعرتین بتوظیف هذه الشّخصیّات. فهذا الهدف تمّ الوصول إلیه بتبیین مراحل تطوّر علاقة الشّاعر بالشّخصیّة أیّ مرحلة التّعبیر عن الشّخصیّة أو تسجیله ومرحلة التّعبیر بالتّراث أو توظیفه ثمّ قسّمنا أشعار الشّاعرتین علی هذا الأساس وقمنا بتحلیلها. إضافة إلی هذا ففی المرحلة الثّانیة تطرقنا إلى موقف الشّاعرتین من الشّخصیّة المستدعاة وعوامل نزوعهما إلی هذه الشّخصیّات. فمنجزات هذا البحث تدلّ علی توظیف الشّاعرتین للشّخصیّات الدّینیّة فی المرحلتین ولکن یتعلّق أکثر الشّخصیّات الدّینیّة فی شعر نازک الملائکة بالمرحلة الثّانیة وهی التّعبیر بالشّخصیّة ویتعلّق أکثرها فی شعر صفارزاده بالمرحلة الأولی وهی التّعبیر عن الشّخصیّة.
کلیدواژه‌ها [English]
- الأدب المقارن
- الشّعر العربی المعاصر
- الشّعر الفارسی المعاصر
- الشّخصیّات الدّینیّة
- استدعاء التّراث
)