نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 عضو هیئت علمی دانشگاه ایلام
2 دانشگاه ایلام
چکیده
چکیده
زن در اجتماع و فرهنگ ملّتهای گوناگون، در تمامی ادوار، جایگاه و موقعیّت خاصّ خود را داشته است؛ او در تاریخ ایران باستان که با تمدّن و فرهنگ اعراب سامینژاد میانرودان، همزمان بود و به تبع آن اعراب جاهلی بادیه‌نشین؛ از جمله اعراب
شبهجزیزۀ عربستان، عراق، سوریه و... حضوری چشمگیر دارد و به صورت نسبی، این دو فرهنگ در زمینۀ جایگاه و موقعیّت اجتماعی و فرهنگی این نوع بشر، دارای تفاوتها و شباهتهای آشکار بوده‌اند. این پژوهش، با روش توصیفی - تحلیلی به بررسی و تبیین جایگاه اجتماعی زنان در میان این دو قوم بر اساس منابع تاریخی، ادبی، تعلیمی، اساطیری و... و مقایسه و تطبیق اشتراکات و تفاوتهای ایشان در ساختار طبقاتی جامعه میپردازد. بر اساس یافته‌های این پژوهش، زن در دوره‌های مختلف ایران باستان، بر مبنای متون کهن مکتوب و غیر مکتوب ایشان اعمّ از داستانها، حکایات، اساطیر و نوشته‌های دینی و تعلیمی تا
سنگنوشته‌های منقوش قدیمی، در تمامی طبقات گوناگون چه اشرافزاده و چه غیر اشرافزاده، چه آزاده و چه غیر آزاده، دارای حقوق و مزایای مناسب و متناسب با جایگاه اجتماعی خویش بوده است؛ امّا در مقابل، اگر امتیازات زنان انگشتشمار اشرافی اعراب را به خاطر شرایط برتر اجتماعی بر یک سو نهیم، باید اذعان داشت که در میان این اقوام، رفتار و جایگاه مناسبی در شأن شخصیّت زن، دیده نشده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
دراسة مکانة المرأة الاجتماعیّة خلال النصّوص الأدبیّة فی إیران القدیمة والأعراب الجاهلیین
نویسندگان [English]
- فرشته آهیخته 2
- طاهره آهیخته 2
1 جامعة ایلام
چکیده [English]
الملخّص
تتمیّز المرأة بمکانة خاصّة فی المجتمعات والحضارات المختلفة وفی کلّ العصور. کما کان لها دور بارز فی تاریخ إیران القدیمة الّتی کانت معاصرة للحضارة العربیّة فی منطقة بین النّهرین، وبین أعراب البادیّة فی جزیرة العرب والعراق وسوریا و... . ولکن هناک وجوه التّشابه والتّمایز الواضحة والکثیرة بین مکانتها فی هاتین الحضارتین. یستخدم هذا البحث المنهج التّحلیلی - التّوصیفی فی دراسة المکانة الإجتماعیة للمرأة بین هذین القومین التّاریخیّین حسب المصادر التّاریخیّة والأدبیّة والتّعلیمیّة والأساطیریّة و... ومقارنة وجوه التّلاقی والتّباین لبناء طبقات المجتمع أیضا. وانتهی إلی أنّ للمرأة الإیرانیّة حقوقاً متناسبة بمکانتها الإجتماعیّة سواء کانت نبیلة أو غیر نبیلة، حرّة أو غیر حرّة حسب النّصوص القدیمة المکتوبة وغیر المکتوبة. أمّا فی المقابل وبنکران العدد القلیل من النّساء الثّریة فی الأعراب ومکانتهن المرموقة فی المجتمع العربی، یجب علینا أن نعترف بأنّ المرأة العربیّة فی العصر الجاهلی لم تکن لها مکانة عالیّة.
کلیدواژه‌ها [English]
- إیران ما قبل فترة الإسلام
- العرب الجاهلی
- المرأة
- المکانة الاجتماعیّة
)