بررسی تطبیقی کارکردهای شناختی فانتزی در داستان‌های کودکانة منتخب از عادل الغضبان و محمدرضا یوسفی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

2 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

3 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه زابل، زابل، ایران.

چکیده

داستان فانتزی کودک باوجود رارگرفتن در تضاد با عالم واقع، از شخصیت‌ها و حوادث فراواقعی ساخته می‌شود؛ اما اثری ژرف در فکر و روحیه کودک گذاشته و او را برای تکامل اجتماعی و رفتار بهنجار آماده می‌کند. چنین نگاهی به داستان‌های کودک در حیطة کارکردِ شناختیِ ادبیات کودک قرار می‌گیرد. از آن‌جاکه رشد شناختی در توالی و پیشرفت سایر فرایندهای رشد کودک نقش به‌سزایی دارد؛ لذا شایسته است در داستان‌نویسی کودک به کارکرد شناختی متناسب با هر گروه سنی توجه شود. در این پژوهش با تکیه‌بر روشِ توصیفی-تحلیلی و با هدفِ بررسی کارکردِ شناختی فانتزی در پیشبرد خلاقیت کودک سعی بر آن است فرایندهای جاندارپنداری، نمادپردازی تمثیلی، خودپنداره، عزّت نفس و خوداثربخشی در داستان‌های منتخب عادل الغضبان و محمدرضا یوسفی مورد بررسی تطبیقی قرار گیرد. نتایج حاکی از آن است که داستان‌های دو نویسنده نقش به‌سزایی در تحکیم مهارات شناختی رشد کودک داشته و باعث تقویت هویت فردی و اجتماعی وی می‌شود. شخصیت‌های فانتزی در داستان‌های هر دو نویسنده بیشتر با دو کارکرد مهم شناختیِ عزّت نفس و خوداثربخشی، جنبه‌های خلاقیت را به مخاطب/کودک القا می‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A comparative study of the cognitive functions of fantasy in the selected children's stories of Adil Ghadban and Mohammad Reza Yousefi

نویسندگان [English]

  • Abolhakim Safarzaei 1
  • Foad Abdolahzadeh 2
  • Abdolbaset Arab Yusofabady 3
1 M.A student of Arabic Language and Literature, Department of Arabic Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Zabol University, Zabol, Iran
2 , Zabol University, Zabol, Iran. E-mail: ghalam6@gmiail.com 2. Corresponding Author, Assistant Professor, Department of Arabic Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Zabol University, Zabol, Iran
3 Assistant Professor, Department of Arabic Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Zabol University, Zabol, Iran.
چکیده [English]

Despite the fact that the children's story (fantacies) is in contradiction with the real world, it comprises surreal characters and events. Further, it leaves a deep impression on the child's mind and spirit and prepares him to face the stages of growth and socialize with others. Such a critical look at children's stories is included in the cognitive function of children's literature. Since cognitive development plays a predominant role in the sequence and progress of other child development processes; Therefore, it is critical to pay attention to the appropriateness of the cognitive function for each age group in children's story writing. In this research, with reference to the descriptive-analytical method and with the aim of investigating the cognitive function of fantasy in promoting children's creativity, the processes of animating, allegorical symbolization, self-concept, self-esteem and self-efficacy in the stories of Adil Ghadban and Mohammad Reza Yousefi are comparatively investigated. The results indicate that the stories of two authors play a pivotal role in child's growth processes and strengthen his personal and social identity. Also, the use of characters with high self-confidence evokes a safe and secure hero in the child's mind, which increases his self-confidence. The characters of the fantasy stories of both authors instill the aspects of creativity to the audience/child with two important cognitive features of self-esteem and self-efficacy. 
Introduction:
The literary genre of fantasy, being prevalent in fiction, has successfully embedded itself within the realm of literature by virtue of writers' imaginative prowess and plays an egregiously pivotal role in children's narratives. An inherent principle of fantasy involves transcending established laws of existence and consequently, engendering the formulation of novel rules and patterns. Within this literary genre, an intriguing play unfolds using conventional language, space, and events. These elements undergo a transformative recreation, intending to evoke a sense of wonder. Beyond the provision of joy, fantasy endeavors to transport the child into extraordinary realms, fostering self-awareness and introspection. Simultaneously, it works to enhance the child's sense of empathy.
In the current study, relying on the descriptive-analytical method and with the aim of investigating the cognitive function of fantasy in promoting children's creativity, the processes of animating, allegorical symbolization, self-concept, self-esteem, and self-efficacy in the stories of Adil Ghadban and Mohammad Reza Yousefi are comparatively investigated. The results indicate that the stories of two authors carry paramount roles in the child's growth processes and strengthen his personal and social identity. Also, the use of characters with high self-confidence evokes a safe and secure hero in the child's mind, which increases his self-confidence. The characters of the fantasy stories of both authors instill the aspects of creativity to the audience/child with two important cognitive features of self-esteem and self-efficacy
As provided by this investigation, an exploration of data was undertaken through the lens of cognitive processes such as personification, metaphorical symbolism, self-concept, self-esteem development, and self-efficacy. To scrutinize and interpret the gathered data, components associated with text configuration, as well as structural and conceptual figures of speech, were chosen with a foundation in the cognitive functions of fantasy. Subsequently, the data has undergone a comprehensive analysis aligned with these chosen parameters.
The characters within the fantasy narratives crafted by both authors predominantly stimulate the creative facets of the reader or child, emphasizing two crucial cognitive dimensions: self-esteem and self-efficacy. Adel Al-Ghadban employs traditional fantasies, incorporating myths, magic, and fairies, to purify the child's mind from negative experiences and memories. Through these fantastical elements, Al-Ghadban endeavors to mold the child's sense of identity and foster their imaginative capabilities. In contrast, Yousefi utilizes his own writing prowess and creativity to introduce personification and metaphorical symbolism, enabling a child to similarly envision these elements within their realm of play. The incorporation of confident and heroic characters in narratives instills a feeling of safe and secure heroism within the minds of children, fostering their self-confidence—an aspect that both authors have diligently emphasized in their stories. Additionally, both authors, conscientiously aligning with psychological principles and cognitive functions of fantasy, have cultivated children's belief in their abilities. Through their narratives, they have depicted a positive, independent, and confident identity, thereby expediting the development of children's self-concept. The juxtaposition of good and evil, as well as ugliness and beauty in the stories of both authors, imparts a robust self-image to the child, influencing them to choose goodness and beauty.
The narratives crafted by both authors are tailored to align with the cognitive developmental stages of children within specific age groups. Both writers have underscored the significance of fantasy in nurturing children's creativity. Notably, Mohammad Reza Yousefi has undertaken this endeavor by introducing diverse and innovative forms of fantasy, whereas Al-Ghadban has chosen to emphasize it through the lens of classical and mythological fantasy. It is pertinent to highlight that children in age groups "B" and "C" foster creativity by engaging with myths and legends, an aspect that Adel Al-Ghadban has given more prominence to in comparison to Yousefi.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Children's fantasy story
  • Developmental
  • Fantasizing
  • Mohammadreza Yousefi
  • Adil Ghadban

عنوان مقاله [العربیة]

دراسة مقارنة للوظائف المعرفیة للخیال فی مختارات من قصص الأطفال لعادل الغضبان ومحمدرضا الیوسفی

چکیده [العربیة]

على الرغم من هذه الحقیقة أنّ القصص الفانتازیة للأطفال تتعارض مع الواقع، إلا أنّها منسوجة من شخصیات وأحداث غیرواقعیة وخیالیة؛ وتترک انطباعًا عمیقًا فی عقل الطفل وروحه ویهیئه للتطور الاجتماعی والسلوک الطبیعی. تندرج هذه الرؤیة لقصص الأطفال ضمن إطار الوظیفة المعرفیة لأدب الأطفال. بما أنّ التطور المعرفی یلعب دورًا مهمًا فی تطور المراحل المختلفة لنمو الطفل؛ لذلک من المناسب الانتباه إلى الوظائف المعرفیة المناسبة لمراحل الطفولة عند کتابة قصص الأطفال. یحاول هذا البحث وفقاً للمنهج الوصفی التحلیلی أن یتطرق إلی موضوع الوظائف المعرفیة للخیال الفانتاستیک فی تعزیز مهارات الإبداع، والتشخیص، والترمیز، ونمو الانطباعات النفسیة وتقدیر الذات، والفاعلیة الذاتیة لدی الأطفال فی مختارات من قصص لعادل الغضبان ومحمد رضا یوسفی. تشیر النتائج إلى أنّ قصصهما تلعب دورًا مهمًا فی تطور مراحل نمو الطفل وتقویة هویته الشخصیة والاجتماعیة وتحاول شخصیات القصص الفاانتازیة للمؤلفین زرع الجوانب المختلفة للإبداع لدى المتلقّی/ الطفل، معتمدة علی وظیفتین معرفیتین واللتین تتمثلان فی تقدیر الذات والفاعلیة الذاتیة.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • قصص فانتازیا للأطفال
  • النمو المعرفی
  • الفانتاستیک
  • محمد رضا یوسفی
  • عادل الغضبان
پیاژه، ژان (1382). شکل‌گیری نماد در کودکان، ترجمه: زینب توفیق. چ2، تهران: نی.
تالکین، جان رونالد (1385). فانتزی و کودکان، ترجمه: غلامرضا صراف، تهران: کتاب ماه کودک و نوجوان. دوره39. شماره104. 126-137.
حلمی السعید، راندا (2020). «توظیف الفانتازیا لتقلیص الفجوة بین الواقع والمأمول فی مسرح الطفل: حلم الأراجوز نموذجاً»، جامعة المنیا: البحوث فی مجالات التربیة النوعیة، السنة6، العدد29، 777-814.
حلیفی، شعیب (1992). «النص الموازی واستراتیجیة العنوان»، فلسطین: الکرمل، السنة13، العدد46، 73-97.
خالد یحیی، عبیر (2020). تحلیل نقدی فی أدب الفانتازیا والخیال العلمی. ط1. القاهرة: دار الفکر العربی.
رحمانی، مریم (1395). «بررسی تطبیقی ژانر فانتزی در آثار احمد اکبرپور و میشل انده»، دانشگاه پیام‌نور، واحد تفت: پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد.
سیدآبادی، علی‌اصغر، حاجی نصرالله، شکوه(1396). شناخت ادبیات کودک، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
شیخ الاسلامی، راضیه، لطیفیان، مرتضی(1381). «بررسی رابطه ابعاد خودپنداره با سلامت عمومی و مؤلفه­های در دانشجویان دختر و پسر دانشگاه شیراز»، تازه­های علوم­شناختی، دوره4 شماره1. 6-16.
طهماسیان، کارینه (1384). «اثر مستقیم و غیر مستقیم خود اثرمندی اجتماعی در افسردگی نوجوانان»، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی: رفاه اجتماعی، دورة5، شمارة19، 113-124.
الغضبان، عادل (1999/«الف»). الصیاد الماهر، ط13، القاهرة: دار المعارف.
الغضبان، عادل (1999/«ب»). الأخوات الثلاث، ط16، القاهرة: دار المعارف.
الغضبان، عادل (1999/«ج»). الفأرة البیضاء، ط15، القاهرة: دار المعارف.
الغضبان، عادل (1999/«د»). عقلة الأصبع، ط23، القاهرة: دار المعارف.
الغضبان، عادل (1999/«هـ»). قصیر الذیل، ط13، القاهرة: دار المعارف.
غلامی، جواد (1393). «اثربخشی قصه‌درمانی گروهی بر خودپنداره: حل مسأله اجتماعی و پرخاشگری کودکان بی سرپرست و بدسرپرست مقیم مراکز شبه خانواده»، دانشگاه سمنان: پایان‌نامه کارشناسی ارشد.
قلمباز، فرشید (1383). «شناخت اجتماعی: تحولات استدلال تئوری ذهن در کودکان»، دانشگاه فردوسی: مطالعات تربیتی و روانشناسی، دورة5، شمارة1، 43-66.
قمری، حسین و همکاران (1395). «تأثیر قصه‌درمانی در افزایش عزّت نفس و خوداثربخشی کودکان پیش‌دبستانی»، دانشگاه علامه طباطبائی: پیش‌دبستان و دبستان، دورة2، شمارة6، 87-106.
محمدی، محمد هادی (1399). فانتزی در ادبیات کودک و نوجوان، چ1، تهران: مؤسسه فرهنگی هنری پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان.
نادری، فرح، انصاری اصل، زینب (1390). «تأثیر هنردرمانی بر خودپنداره تأییدجویی و شادکامی مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره و درمان شهرستان اهواز»، یافته‌های نو در روان‌شناسی، دوره6، شماره18، 17-33.
واطسون، روبروت؛ لیندجرین، هنری کلای (2015). سیکولوجیة الطفل و المراهق، ط2، بیروت: المؤسسة الجامعیة للدراسات والنشر والتوزیع.
یوسفی، محمدرضا (1384). اطلسی و نرگسی، چ2، مشهد: به ‌نشر.
یوسفی، محمدرضا (1381). بر بلندترین نقطۀ ایران، چ1، تهران: شباویز.
یوسفی، محمدرضا (1388، الف). تا خورشید راهی نیست، چ3، مشهد: به ‌نشر.
یوسفی، محمدرضا (1388، ب). نیم‌ وجبی، چ2، تهران: مؤسسه فرهنگی مبادی تربیت.
یوسفی، محمدرضا (1387). بابا نمکی و ماه، چ2، مشهد: به ‌نشر.