تیپ‌شناسی شخصیت‌های دو رمان یوتوپیا (خالد التوفیق) و دختر رعیت (محمود اعتمادزاده) براساس الگوی انیاگرام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته زبان و ادبیات عربی،گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران.

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران.

چکیده

یکی از رویکردهای جدید در شخصیت‌شناسی، الگوی انیاگرام است که اولین بار توسط یک ارمنستانی یونانی‌تبار به نام ایوانویچ گورجیف (1877-1949م) مطرح شد. به نظر گورجیف، شخصیت‌ها به نُه تیپ (اصلاح‌طلب، یاری‌رسان، موفقیت‌طلب، فردگرا، فکور، وفادار، خوشگذران، رهبر و صلح‌جو) تقسیم می‌شوند که هر یک دارای ابعاد اجتماعی، فکری و احساسی خاص خود است. علاوه براین، هر شخصیتی مرکب از سه جنبه سالم، متوسط و ناسالم است. احمد خالد التوفیق نویسندۀ مصری و محمود اعتمادزاده نویسندۀ ایرانی در دو رمان یوتوپیا (آرمان‌شهر) و دختر رعیت، با هنرمندی تمام، اوضاع آشفتۀ جوامع خود و تاثیر آن بر شخصیت‌ها را به تصویر کشیده‌اند. براین اساس، پژوهش حاضر به تطبیق شخصیت‌های این دو اثر، براساس نظریۀ انیاگرام پرداخته است. طبق نتایج پژوهش، در رمان یوتوپیا، تیپ هفت (خوشگذران) و در رمان دختر رعیت، تیپ دو (یاری‌رسان) و تیپ هشت (رهبر) بیشترین بسامد را دارند؛ اما اغلب شخصیت‌های دو رمان در لایه‌های متوسط و ناسالم شخصیتی قرار دارند. آشفتگی اوضاع جامعه و عدم تعادل و حمایت اجتماعی، بی‌عدالتی‌ها و فقدان قانون و پایمال شدن حقوق انسانی از جمله عللی است که بر سلامت روان افراد تأثیر گذاشته و موجب آشفتگی روانی و اختلال در شخصیت افراد و بروز ناهنجاری در رفتار آنان گردیده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Typology of Personalities in Utopia (Khalid al-Tawfiq) and Peasant’s Daughter (Mahmoud Etemadzadeh) Based on Enneagram Model

نویسندگان [English]

  • Kolsom Bagheri 1
  • Naser Zare 2
1 Ph.D. Student in Arabic Language and Literature, Department of Arabic language and literature, Faculty of Literature and Humanities, Persian Gulf University, Bushehr, Iran.
2 Associate Professor in Arabic Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Persian Gulf University, Bushehr, Iran
چکیده [English]

One of the new approaches in the study of characters is the Enneagram pattern which was initially proposed by the Greek-Armenian "Ivanovich Gurdjieff" (1877-1949). As declared by Gurdjieff, the characters are subdivided into nine types (i.e., reformer, helper, success seeker, individualist, thoughtful, loyal, fun-love, leader, and pacifist), and each of thess characters carry their specified features, and their own social, intellectual and emotional dimensions. Furthermore, any personality comprises three different aspects: fair, moderate, and unfair. Egyptian writer Ahmad Khalid al-Tawfiq and Iranian writer Mahmoud Etemadzadeh had artistically portrayed all the turbulent situations in their societies and their impacts on the characters in two novels, Utopia and peasant’s daughter. Accordingly, this study adjusts the characters of these two works, based on Enneagram theory. As the result have indicated, in Utopia novel, the seventh type (fun-love) and in the peasant’s daughter novel, the second (i.e., helpers) and eighth (i.e., leader) types have the highest frequency. However, most of the characters of both novels are grouped as focused and possess an unfair character. The social turmoil, the imbalance and social support, injustices and lack of law and violation of human rights are among the causes that impact the character's mental health and lead to the psychological turmoil, personality disorders and abnormal behavior. 
Introduction:
The notion of "character" is one of the pivotal elements in the framework of any story, and the structure of the story is built upon this element. Precisely, the presence of a character in any literary work is essential considering the fact that a story cannot take shape without the presence of a character. There are numerous theories and patterns regarding the understanding of personalities and various character types, each of which describes and categorizes characters based on different patterns. One of these theories is the Enneagram. The Enneagram is a ninefold pattern of personalities aimed at familiarizing individuals with the dimensions of human character, as well as promoting further growth and self-awareness. This theory was initially introduced by George Ivanovich Gurdjieff, a Russian mystic.
Method:
This research employs a descriptive-analytical methodology and the process of data collection is conducted in a library style, and its theoretical framework has also been based on the American school of comparative literature.
Results and Discussion:
Gurdjieff has based his teachings on the coordination of the three centers of human consciousness (the thinking center, the emotional center, and the moving center). He believd that these three centers must function in harmony for what is learned to have real value. According to Gurdjieff's viewpoint, the Enneagram model is a nine-pointed, nine-sided figure, where each personality type falls within a group. Furthermore, each personality owns its social, intellectual, and emotional dimensions. The personality types which are presented in these two novels include types Two, Three, Six, Seven, Eight, and Nine. The characteristics and levels of mental health of the main personalities (Safiye, Morad, Alaa, Serjani, Jaber, and Soghra; Haj Ahmad, Ahmad Gol, Mahdi, Balqis) have been examined, and the secondary personalities (Nargis, Khadija, Abbas-e-Mar, Moshti Aghdokht, Ibrahim, Rostam Ali, Germaine, Larraine, Rasam, Saleh, Ezzat, Mohtaram, Sarwar, Rabaabeh, Alijan) have been assessed. In the novel Utopia, types one, four, five, and six are not pointed out, while in the novel Peasant Daughter, types one, four, five, and nine are absent.
Conclusion:
As implied by Enneagram personality model, most of these characters are at an average and unsound level of personality. The authors have depicted a social condition in these two works in which the majority of their personalities, whether rich or poor, have lost their equilibrium of personality. In Utopia, social turmoil, the greed and avarice of individuals in accumulating wealth and losing a sense of community, as well as the abundance of blessings and their improper use, have led the characters towards negative qualities of an unhealthy hedonistic type, such as depression, isolation, aggression, excessive indulgence in sexual pleasures, drug addiction, callousness, and dragging them towards behaviors that include a lack of empathy and compassion. In a way, youths see their escape from the perspective of facing dangers and killing poor individuals. In the novel Peasant’s Daughter, the confrontation between the landlords and the peasants, the economic crises caused by war and the emergence of new movements on the lower classes of society, and the economic situation of the people have greatly affected them and led individuals to lean towards average and unhealthy levels in the face of unresolved problems. What has led to commonality between the two novels, in addition to employing more unhealthy personalities against healthy personalities, is a societal condition that both authors have described. In both communities, a mental security that individuals' psychological well-being is dependent on has been disturbed, and a form of anxiety in personalities has been created, bringing them closer to average and unhealthy levels of personalityt. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Utopia
  • Peasant’s Daughter
  • Enneagram
  • Typology
  • Personality

عنوان مقاله [العربیة]

طوبولوجیا شخصیّات روایتی یوتوبیا (احمدخالدالتوفیق) و بنت الفلاح (محمود اعتمادزاده) علی ضوء نمط الإنیاجرام

چکیده [العربیة]

أحد أسالیب الجدیدة فی الشخصیة، هو نمط الإنیاجرام الذی اقترحه الیونانی الأرمنی إیفانوفیتش غوردجییف (1877-1949) لأول مرّة. حسب رأی غوردجییف تنقسم الشخصیات إلی تسعة أنواع (المصلح، المساعد، المنجز، المنفرد، الباحث، المخلص، المتحمس، القائد والمسالم) ولکل واحدة منها أبعادها الاجتماعیة والفکریة والعاطفیة. بالإضافة إلی ذلک، فإن کل شخصیة تتکون من ثلاثة جوانب: سلیمة، متوسطة وغیرسلیمة. قدصوّر الکاتب المصری أحمد خالد التوفیق والکاتب الإیرانی محمود اعتمادزاده فی روایتی یوتوبیا (المدینة الفاضلة) و بنت‌الفلاح بکل براعة، الوضع المضطرب لمجتمعاتهما وتأثیره علی الشخصیات. لذلک، فإن هذه الدراسة تقوم بمقارنة شخصیات هاتین الروایتین، علی ضوء نظریة الإنیاجرام. أما ما توصلنا إلیه فی هذا البحث، فإن للنوع السابع (المتحمس) من روایة یوتوبیا، والنوع الثانی (المسـاعد) والنوع الثامن (القائد) من روایة بنت-الفلاح، أعلی تکرر؛ إلا أن معظم الشخصیات فی‌الروایتین تحتل الطبقات الوسطی وغیرسلیمة من صحة الشخصیة. الاضطرابات فی‌المجتمع وعدم التوازن وفقدان الدعم الاجتماعی والظلم وانعدام القانون وانتهاک حقوق‌الإنسان من الأسباب التی أثرّت علی الصحة النفسیة للأفراد وتسببت فی اضطرابات نفسیة واضطرابات فی الشخصیة وسلوکیات غیرطبیعیة.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • یوتوبیا
  • بنت‌الفلاح
  • إنیاجرام
  • الطوبولوجیا
  • الشخصیة
آهنگر، کتایون (1385). مهارت­ های تیپ ­شناسی، چ 1، تهران: شهیدی­ پور.
أبوالسل، محمدشحاده (2014). «أنماط الشخصیة لدی طلبة جامعة دمشق وفق مقیاس ریسو-هدیسن (الإنیغرام)». مجلة جامعة دمشق، المجلد30 (1)، 621-645.
اعتمادزاده، محمود (1342). دختر رعیت. چ 2، تهران: نیل.
افخمی­عقدا، رضا و مهدیه جعفری­ندوشن (1397). «تیپ­ شناسی شخصیت عروة­بن ورد از خلال اشعارش براساس نظریه انیاگرام»،  لسان مبین (پژوهش­های ادب عربی)، 10(33)، 21-41.
ایزد، راضیه (1395). «خوانش انتقادی رمان دختر رعیت»، یازدهمین گردهمایی بین­ المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی، دانشگاه گیلان، 1187-1211.
البستانی، صبحی (2021). «الیوتوبیا والدیستوبیا وتخطی الحدود الزمنیة والمرجعیة فی الروایة العربیة الحدیثة: روایتا یوتوبیا لأحمد خالدتوفیق وعطارد لمحمد ربیع نموذجاً»، دراسات فی السردانیة العربیة، 2 (4)، 1-23.
پارسـا، سیداحمد و اقبال مـرادی (1392). «تیپ­شناسی شخـصـیت­های داستانی صادق هدایت با تکیه بر طبقه­ بندی انیاگرام»، فصلنامه تخصصی مطالعات داستانی،1(3)، 5-22.
پالمر، هلن (1398). آناگرام (شخصیت­شناسی) در محیط کار و زندگی، ترجمه احسان الوندی، چاپ 4، تهران: رسا.
پورالخاص، شکرالله و زهرا سلجوقی (1394). «بررسی شخصیت­های رمان میرامار براساس مکتب انیاگرام»، هشتمین همایش پژوهش­های زبان و ادبیات فارسی، 495-509.
التوفیق، خالد (2008).یوتوبیا، القاهره: دار میریت.
دارابی، جعفر (1397). نظریه­ های روانشناسی شخصیت، چاپ 2، تهران: آییژ.
دانیلز، دیوید و ویرجینیا پرایس (1393). شخصیت ­شناسی (انیاگرام)، ترجمه نیما سیدمحمدی، چاپ3، تهران: ارسباران.
دقیقیان، پروین (1392). روان­شناسی تیپ­های شخصیتی نه ­گانه اینیاگرام، چاپ3، تهران: آشیانه کتاب.
ریسو، دان ریچارد (1396). تغییر و تحول براساس آموزه­های انیاگرام، ترجمه جعفر واعظی، چاپ2، تهران: انتشارات بازاریابی.
ریسو، دان ریچارد و راس هادسون (1398). انواع شخصیت براساس اینیاگرام، ترجمه ایرج صابری و شیرین جزایری، چاپ 2، تهران: ارجمند.
سررشته­ داری، مهدی (1395). انیگرام، تیپ­ شناسی نه ­گانه شخصیت­ ها، چاپ 4، تهران: مهراندیش.
سیاسی، علی ­اکبر (1371). نظریه­های شخصیت، چاپ 1، تهران: دانشگاه تهران.
شارپ، داریل (1396). تیپ­های شخصیتی، مدل تیپ­شناسی یونگ، ترجمه بابک نجفی، چاپ 1، تهران: هیرمند.
کاراندیش، مریم (1394). «شما کدام تیپ شخصیتی هستید؟»، مجله پیام زن، (278)، صص 56-60.
لپید بوقدا، گینگر (1392). اینیاگرام مدرن­ترین روش شخصیت­ شناسی، ترجمه علیرضا بانان، چاپ 1، تهران: الماس دانش.
محمدپور طالعی، رعنا و دیگران (1400). «تطبیق تیپ­ شناسی شخصیت­های داستانی هدایت و داستایفسکی با تأکید بر طبقه ­بندی انیاگرام»، مطالعات ادبیات تطبیقی، 15(57)، 79-107.
منتهی­مطشر، عبدالصاحب (2011). أنماط الشخصیة علی وفق النظریة الانیکرام والقیم والذکاء الاجتماعی، الطبعة الأولی، عمان: دار صفاء للنشر و التوزیع.
مولائی، سیما و آناهیتا تاشک (1395). «تبیین تاب­آوری روان­شناختی بر پایه تیپ­های نه­گانه شخصیت (آنیاگرام) و مهارت­های ارتباطی». فصلنامه شخصیت و تفاوت­های فردی، 5(12)، 73-89.
میرعابدینی، حسن (1383). صد سال داستان­نویسی ایران، جلد 1، چاپ 3، تهران: چشمه.
یعقوب­خضیر، صنعاء (2016). «البنیة العاملة الاستکشافیة والتوکیدیة وفق مقیاس ریسو هادسون لأنماط الشخصیة التسعة (الأنیغرام)»، مجلة البحوث التوبویة والنفسیة لجامعة المستنصریة، (50)، 30-62.