نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
استادیار گروه عربی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران.
چکیده
متون ادبی و به ویژه متون داستانی نقشی مؤثر در انتقال فرهنگ ایفا میکنند؛ ازاین رو، ترجمه این متون از زبانی به زبان دیگر نیازمند انتقال صحیح عناصرفرهنگی هر زبان می باشد. جستار پیشرو بر آن است تا با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، به بررسی ترجمه عربی داستان مدیر مدرسه جلال آل‌احمد براساس نظریه فرهنگی نیومارک بپردازد تا از یکسو مهمترین عناصر فرهنگی داستان و چالشهای ترجمه ای این عناصر استخراج گردد و از سوی دیگر راهکارهایی عملی بهمنظور انتقال و برگردان صحیح عناصر فرهنگی مطابق با نظریه نیومارک ارائه دهد. داستان مدیر مدرسه نمایی روشن از نظام اجتماعی، فرهنگی و اداری دوره زندگی نویسنده کتاب را تجلّی ساخته میسازد. ارزیابی کیفیت انتقال عناصر بومی و فرهنگی این اثر از صافی ترجمه، نشان از درهمتنیدگی عناصر فرهنگی و زبانیست که مترجم را ناگزیر به استفاده از راهبردهای متنوّع در تعریب این عناصر ساخته است. برخی از عناصر ترجمهناپذیر فرهنگی، بهشکل مفهومی برگردان شده است. معادلهای کارکردی و شرح مفهوم عناصر فرهنگی در ترجمة اثر، رویکرد غالب و پربسامد مترجم است. وی از این طریق تلاش داشته متن داستان را هرچه بیشتر به زبان مقصد نزدیکتر سازد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Investigating the Arabic translation of cultural elements in the story Modir-e Madrese based on Newmark's theory
نویسندگان [English]
- Sajjad Esmaili
- Aliasghar Shahbazi
Assistant Professor in the Department of Arabic Language and Literature at Imam Khomeini International University in Qazvin.
چکیده [English]
Literary texts and more particularly, "the narrative text", assume pivotal roles in expressing culture. Therefore, the translation of these texts demands accurate conversion of any language’s cultural elements. The study at hand, through a descriptive-analytic approach, intends to analyze the Arabic version of Jalal Ale-Ahmad’s Modir-e Madrese based on Newmark’s cultural theory, in order to derive the most important cultural elements of the story and the challenges in their translation. Also addressed by the study, is presenting practical methods of accurately translating and transforming the cultural parts and parcels according to Newmark’s theory. The story of Modir-e Madrese helps the manifestation of a lucid view in the social, cultural, and administrative institutions of the author’s temporal and local milieu. Evaluation of the quality of transmitting local and cultural elements in lieu of translation, indicates the entanglement of cultural and linguistic elements which has impelled the translator to utilize diverse strategies of translating them in Arabic. A number of the untranslatable cultural elements have been conceptually translated. Functional equivalents and the explanation of the cultural elements’ conceptualization in the translation of the story, is the dominant and challenging concern of the translator. He has undertaken efforts to assimilate the story appropriately to the target language in his translation.
کلیدواژه‌ها [English]
- Modir-e Madrese
- cultural elements
- translation
- Peter Newmark
عنوان مقاله [العربیة]
إشکالیة تعریب العناصر الثقافیة فی روایة مدیر‌المدرسة وفقاً لنظریة نیومارک
چکیده [العربیة]
تلعب النصوص الأدبیة وخاصة الروائیة منها دوراً بارزاً فی نقل العناصر الثقافیة التی تتحلّى بها اللغات. ترجمة هذه النصوص من لغة إلى لغة أخرى تتطلب النقل المناسب للعناصر الثقافیة لکل لغة. إذن بناءً على هذه الأهمیة تعالج الدراسة الحالیة باستخدام المنهج الوصفی-التحلیلی، إشکالیة تعریب روایة مدیر‌المدرسة للروائی الشهیر الإیرانی جلال آل أحمد وفقاً لنظریة نیومارک فی نقل العناصر الثقافیة، لکى تکشف أهمّ التحدیات التی واجهها المترجم فی ترجمة العناصر الثقافیة، وتقدّم استراتیجیات عملیة مناسبة لترجمة تلک العناصر الثقافیة وفقا لآراء نیومارک. أظهرت نتائج الدراسة أنّ روایة مدیر‌المدرسة تعکس صورة واضحیة للنظام الاجتماعی والثقافی فی عصر المؤلف، وتتشابک العناصر الثقافیة واللغویة فیها؛ ممّا دفع المترجم إلى استخدام استراتیجیات مختلفة فی ترجمة العناصر الثقافیة. حیث إنّ المترجم لجأ إلی الترجمة المفهومیة لترجمة بعض العناصر التی لا یمکن ترجمتها بمعنى ذاتها فی لغة الهدف، وحاول أیضاً أن یجعل نص الروایة أقرب ما یمکن إلى اللغة الهدف (العربیة)، فأصبح استخدام المعادلات الوظیفیة وشرح العناصر الثقافیة فی ترجمة الأثر هو النهج السائد والأکثر استخداماً لدیه.
کلیدواژه‌ها [العربیة]
- مدیر المدرسة
- العناصر الثقافیة
- الترجمة
- بیتر نیومارک
)