نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• وحید سبزیان پور ¹
• هدی رضایی ²
• فریده احمدی ³

¹ استاد گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه

² دبیر آموزش و پرورش، دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

³ کارشناس‎ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

چکیده

ادبیات فارسی و عربی گنجینه گران‌بهایی از حکمت و معرفت است؛ مفاهیم اخلاقی و انسانی در این دو ادب برگرفته از فرهنگ اسلامی و قرآنی و نیز میراث فرهنگی ایرانیان پیش از اسلام است. صبر یکی از مفاهیمی است که در فرهنگ اسلامی، عربی و فارسی از زوایای مختلفی مورد توجّه حکیمان، شاعران و گویندگان قرار گرفته است، ازجمله توصیه به صبر، آثار و نتایج صبر، انواع صبر و... . آنچه در نگاه سطحی و شتابان به‎نظر می‎رسد، وام‎داری ادب فارسی از ادب عربی و اسلامی است؛ زیرا در شرح و توضیح متون ادب فارسی همچون گلستان، بوستان، دیوان حافظ، دیوان ناصرخسرو، مثنوی و... شواهد بسیاری از ادب عربی دیده می‎شود؛ در حالی که مضمون صبر در ایران پیش از اسلام وجود داشته و نشانه‎ها و سرنخ‎های آن را می‎توان در ادب عربی قدیم یافت. هدف پژوهش حاضر معرّفی خوشه‎ای از خرمن فرهنگ و ادب ایرانیان باستان است که برای بسیاری از صاحب‎نظران و شارحان متون ادب فارسی مغفول مانده است. نتایج نوشتار پیش رو نشان داده است که ایرانیان پیش از اسلام با این مضمون آشنا بوده‎اند، تعابیر مربوط به آن به ادب عربی نفوذ کرده؛ سپس سرچشمة بسیاری از تعبیرهای ادبی شده است.

کلیدواژه‌ها

• صبر
• ادبیات تطبیقی
• فرهنگ ایران قبل از اسلام
• ادب عربی

20.1001.1.26766515.1401.12.4.2.8

عنوان مقاله [English]

Migration of Ancient Iranian Culture and Literature to Arabic and Persian Literature (The Case Study of Patience)

نویسندگان [English]

• Vahid Sabzianpoor ¹
• Hoda Rezaei ²
• Farideh Ahmadi ³

¹ Corresponding Author, Professor, Department of Arabic Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Razi University, Kermanshah, Iran

² Secretary of Education, PhD Student of Arabic Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Razi University, Kermanshah, Iran.

³ M. A. Arabic Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Razi University, Kermanshah, Iran.

چکیده [English]

Persian and Arabic literature are precious treasures of wisdom and literacy. The existing moral and humanity-related concepts in these two types of literature are originated in Islamic and Quranic culture as well as cultural heritage of Iranian in the pre-Islamic period. The concept of patience is one of the most predominant concepts in Islamic, Arabic, and Persian culture which has been taken into account by sages, poets, and speakers from multiple aspects including; the provided advice for patience, effects and results of patience, types of patience, etc. The evident point is, Persian literature has pursued Arabic and Islamic literature since in descriptive and explanatory Persian literary texts such as Golestan, Bostan, Diwan Hafez, Diwan Nasser Khosrow, Masnavi, etc., multiple signs of Arabic literature can be found. While the theme of patience existed in Iran before Islam, the signs and clues, respecting this particular theme, can be found in ancient Arabic literature. The purpose of the current research is to introduce a part of ancient Persian culture and literature that has been neglected by many experts and commentators of Persian literary texts. As the results have depicted, Iranians were familiar with this theme before Islam, the related interpretations of this theme have penetrated Arabic literature and, then, they have become the source of many literary interpretations afterwards

کلیدواژه‌ها [English]

• Patience
• comparative literature
• pre-Islamic Iranian culture
• Arabic literature

عنوان مقاله [العربیة]

شعاع من تأثیر الثقافة والأدب الإیرانی القدیم فی الأدب العربی والفارسی (دراسة حالة: الصبر)

چکیده [العربیة]

الأدب الفارسی والعربی خزین ثمین من الحکمة والمعرفة. المفاهیم الأخلاقیة والإنسانیة فی هذین الأدبین تنبثق من الثقافة الإسلامیة والقرآنیة وکذلک التراث الثقافی للإیرانیین قبل الإسلام. مفهوم الصبر من المفاهیم فی الثقافة الإسلامیة والعربیة والفارسیة التی حظیت باهتمام الحکماء والشعراء والمتحدثون و دارسوها من الجهات المختلفة و المطروح عندهم الدعوة إلی التحلی بالصبر وذکرآثاره ونتائچه وذکر أنماطه وأنواعه و ... وما یجلب الانتباه وتکشف عنه النظرة العاجلة إلی هذا الموضوع هو تأثر الأدب الفارسی المباشر بالأدب العربی والإسلامی و ما یتجلّی عند العکوف علی لنصوص الأدبیة الفارسیة مثل کلستان ، البستان ، دیوان حافظ ، دیوان ناصر خسرو ، المثنوی ، إلخ بالرؤیة التفسیریة حضور العدید من الاشعار و الامثال و الاحادیث من الأدب العربی فی النصوص الفارسیة. وأیضا موضوع الصبر له حضوره فی إیران قبل الإسلام ویمکن العثور على علاماته وإشاراته فی الأدب العربی القدیم. الهدف فی هذا البحث هو عرض مظهر من مظاهر الثقافة والأدب الفارسی للایرانیین قبل الاسلام التی أهملها العدید من الخبراء والمعلقین على النصوص الأدبیة الفارسیة. وتشیر النتائج إلی أن الإیرانیین کانوا على وعی بهذا الموضوع قبل الإسلام ، وأن التعابیر المختلفة المختصة بهذا الموضوع تسربت إلی الأدب العربی و صار مرتکزاً للتعابیر الأدبیة.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

• الصبر
• الأدب المقارن
• الثقافة الإیرانیة قبل الإسلام
• الأدب العربی