التقنیات القصصیة فی الروایة العربیة والفارسیة؛ الخبز الحافی لـ محمد شکری وهمسایه‎ها (الجیران) لـ احمد محمود؛ أنموذجین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 طالب الدّکتوراه فی فرع اللّغة العربیة وآدابها، شعبة کرج، جامعه آزاد الاسلامیة، کرج، ایران.

2 استاذ مساعد فی قسم اللّغة العربیة وآدابها، شعبة کرج، جامعه آزاد الاسلامیة، کرج، ایران.

چکیده

تقنیات الروایة تعنی کیفیة معالجة المضامین وتوظیف العناصر الروائیة وطرقأسالیب توظیفها فیکتابة القصة. یرى النقاد أنها أهم عنصر فی الکتابة. یحاول البحث الکشف عن تلک التقنیات فی الروایتین: الخبز الحافی (1972) للکاتب والروائی المغربی محمدشکری و همسایه­ها (الجیران) للروائی الأهوازی أحمد محمود. حیث عکسا فی روایتیهما بعضا من تجاربهما فی حیاتهما. لذلک، یمکن أن نطلق علی روایتیهما «السیرة ذاتیة» أو الأطوبیوغرافیة.. فقد کانت الروایتان متشابهتین فی البنی والمضمون وقد تم معالجة التشابهات فی مقالة أخری. تسعی هذه الورقة البحثیة أن تزیح الستار عن تلک التقنیات الروائیة فی روایتی الخبز الحافی والجیران ذات الطابع الأطوبیوغرافی. فخرج البحث بنتائج أهمها: توظیف مختلف التقنیات اللغویة لترسیخ لغة الکاتب وأسلوبه الخاص فی الروایة، سیمائیة العنوان، امتزاج الواقع بالحوادث المصنوعة، معالجة القضایا الواقعیة واجتناب التنظیر، توظیف الصراحة وعدم الإلتواء واللف والدوران فی سرد الأحداث توظیف اللغة العامیة فی خلق الفضاء الروائی، إشراک القاریء فی الروایة عبر ترک وصف الأشیاء له باعتباره المؤلف الآخر.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Narrative Techniques in Arabic and Persian Novels: The Case of Al-Khubz al-Ḥāfī by Mohammed Choukri and Hamsayeh-ha by Ahmad Mahmood

نویسندگان [English]

  • Zhila Golitaremi 1
  • Yousef Hadipoor Nahzami 2
1 Ph.D Student. Department of Arabic Language and Literature, Branch Karaj. Islamic Azad University, Karaj, Iran
2 Assistant Professor, Department of Arabic Language and Literature, Branch Karaj. Azad University, Karaj, Iran
چکیده [English]

Narrative techniques, referred to as methods and literary devices, are used to deal with themes and crafting the elements of the story. As claimed by the critics, techniques are the most critical prerequisite of the writer's work. Al-Khubz al-Ḥāfīand Hamsayeh-ha were written by Mohammed Choukri from Morocco and Ahmad Mahmood from Ahvaz, respectively. There are several thematic and structural similarities between these two novels, which were inspired by the living experiences of the authors and, accordingly, can be considered as autobiographies as well. The current study seeks to find out the narrative techniques and literary devices used in writing these two autobiographic novels. As provided by the results of the study, Al-Khubz al-Ḥāfī and Hamsayeh-ha have applied different language techniques to reach a unique and personal language. Other similarities of the two novels include assertiveness and an explicit tone, combination of real and fictional events, dealing with explicit and concrete rather than implicit and abstract issues, narration from a clear perspective, taking advantage of language to create space and rhythm in the story, and giving the readers an opportunity to describe objects and participate narration.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • ictional technique
  • Autobiographical novel
  • Al-Khabz Al-Hafi
  • Neighbors

عنوان مقاله [العربیة]

تکنیک‎های داستان‎نویسی در رمان عربی و فارسی؛ بررسی نمونه‌ای الخبز الحافی اثر محمد شکری و همسایه‌ها اثر احمد محمود

چکیده [العربیة]

تکنیک داستانی مبحثی مربوط به چگونگی پرداختن به مضامین و کیفیت به‌کارگیری عناصر و شگردهای داستان‌نویسی است. منتقدان تکنیک را مهم‌ترین لازمۀ کار نویسنده می‌دانند. محمد شکری نویسندۀ مراکشی رمان الخبز الحافی و احمد محمود نویسندۀ اهوازی رمان همسایه‌ها هستند. بین این دو رمان که از تجربیات و حوادث زندگی خود برای نوشتن آن الهام گرفته‌ شده و می‌توان درمورد آن‌ها عنوان رمان زندگی‌نامۀ خودنوشت اطلاق کرد، مشابهت‌های مضمونی و ساختاری چندی وجود دارد. در نوشتار پیش رو پاسخ به این پرسش مبنای کار قرار می‌گیرد که دو نویسنده از چه تکنیک‌ها و شگردهای داستانی در نوشتن دو رمان اتوبیوگرافیک الخبز الحافی و همسایه‌ها بهره برده‌اند؟ نتیجۀ کلّی پژوهش حاضر این است که از تکنیک‌های به‌کاررفتۀ داستانی در دو رمان می‌توان به این موارد اشاره کرد: به-کارگیری تکنیک‌های مختلف زبانی برای رسیدن به زبان منحصربه‌فرد و شخصی، شروع دلالت‌مند و دارای لحن دو رمان، آمیزش حوادث واقعی و ساختگی، پرداختن به مسائل ملموس و عینی به‌جای مسائل انتزاعی و ذهنی، داشتن لحن صریح در روایت حوادث، به-خدمت‌گرفتن زبان برای فضاسازی و ایجاد ریتم در داستان، واگذاری توصیف اشیاء به خواننده که در حکم سهیم‌کردن مخاطب در نگارش داستان است.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • تکنیک داستانی
  • رمان اتوبیوگرافیک
  • الخبز الحافی
  • همسایه‌ها
آقائی، احمد (1382). بیداردلان در آینه یا نقد آثار احمد محمود. تهران: به‎نگار.
براهنی، رضا (1373). رؤیای بیدار، چاپ اول، تهران: قطره.
بهادری، محمد جلیل؛ شیری، علی­اکبر (1392). نقش و کارکرد آواها واجها در شعر فارسی با بررسی غزلیات حافظ. فصلنامة زیباییشناسی ادبی، 5 (17)، 87-114.
پاینده، حسین (1392). گشودن رمان. چاپ اول، تهران: مروارید
داد، سیما (1371). فرهنگ اصطلاحات ادبی. مروارید: تهران
شکری، محمد (2000). الخبز الحافی. الطبعة السادس. بیروت: دار الساقی
صادقی، معصومه؛ غلامحسین‎زاده، غلامحسین؛ بزرگ بیگدلی، سعید (1395). تحلیل بینامتنی رمان آتش بدون دود و تاثیر ادبیات کهن فارسی بر آن. ادبیات پارسی معاصر، 6 (4)، 69-94.
عادل، فریحات (2000). مرایا الروایة؛ دراسات تطبیقیة فی الفن الروائی. د ط. دمشق: اتحاد الکتاب العرب.
فرزانه، مصطفی (1380). آشنایی با صادق هدایت. چاپ چهارم. تهران: مرکز . فریجات
کمالوند، لیلی (1392). مفهوم تکنیک داستانی و جلوه‎های آن در داستان معاصر فارسی. فصلنامة تخصصی مطالعات داستانی، 1 (3)، 49-63
گلستان، لیلی (1374). حکایت حال؛ گفتگو با احمد محمود. چاپ اول. تهران: کتاب مهناز.
لاجوردی‌زاده، شبنم؛ ماحوزی، مهدی (1392). عناصری از فرهنگ عامه در رمان همسایه‌ها (احمد محمود). فصلنامة تخصصی تحلیل و نقد متون زبان و ادبیات فارسی، (17)، 76-109.
میرعابدینی، حسن (1378). صد سال داستاننویسی ایران. جلد اول و دوم، چاپ پنجم، تهران: چشمه.