نوع مقاله : مقاله پژوهشی
چکیده
صاحب‌بن عبّاد، وزیر ایرانی و ادیب نامبردار عصر عباسی، از جمله افرادیست که تصویرش به عنوان شخصیّتی بیگانه، در شعر ابن‌نباتهسعدی و شریف رضی (شاعران عراقی دورة عباسی) انعکاس یافته است. در این مقاله تصویر شخصیّت صاحب، بر اساس مبانی مهم تصویرشناسی، در شعر این دو شاعر مورد بررسی قرارگرفته است. نتیجة تحقیق بیانگرآن است که تصویرسازی، به روش غیرمستقیم بینامتنی(از طریق نامه نگاری صاحب با ابن‌نباته و شریف) صورت پذیرفته و تصویر در دو حالت تسامح و تحریف مثبت خوانش شده است. از آن‌جایی که نامه‌نگاری، باعث ایجاد رابطة دوستانه میان صاحب و آن‌ها وکاهش نقش سایر عوامل در تصویرسازی گردیده وحالت تسامح نسبت به حالت تحریف مثبت،کاربرد بیشتری داشته، تصویر شخصیّت وی در آثار ایشان، به واقعیت نزدیک‌تر شده است. افزون بر این، تشابه روش تصویرسازی و عوامل مؤثّر برآن، سبب شباهت هرچه بیشتر تصویرسازی آن دو از شخصیّت صاحب گردیده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
صورولوجیا أدباء إیران عند أدباء العرب (الصاحب‌بن عبّاد عند ابن‌نباته السعدی و الشریف الرضی نموذجا )
چکیده [English]
إنّ الصاحب‌بن عبّاد الوزیر الإیرانی والأدیب الشهیر فی العصر العباسی، من الذین قد انعکست صورته بصفته شخصیة أجنبیة فی شعر ابن نباتة السعدی و الشریف الرضی (الشاعران العراقیان فی العصر العباسی). قد‌‌تمّت دراسة صورة شخصیة الصاحب فی شعر هذین الشاعرین وفقاً لأصول صورولوجیا الهامة فی هذه المقالة. تدلّ نتییجة الدراسة علی أنّ التمثیل قدتمّ بالأسلوب غیر المباشر معتمداً علی التناص (من خلال مکاتبة الصاحب ابن‌نباته و الشریف) و قد تمت قراءة الصورة فی حالتی التسامح و التشویه الإیجابی. و بما أنّ المکاتبة قد سببّت إنشاء العلاقات الودیة بین الصاحب و إیاهما، و تنقیص دور سائر الأسباب فی التمثیل وأنّ حالة التسامح کانت أکثر إستعمالاً بالنسبة إلی حالة التشویه الإیجابی قد أصبحت الصورة أکثر إقترابا من الواقع. و بالإضافة إلی هذا، قد أدّی تماثل أسلوب الشاعرین فی التمثیل و الأسباب المؤثّرة فیه إلی المزید من تماثل صورة شخصیة الصاحب عندهما.
.
کلیدواژه‌ها [English]
- الکلمات الدّلیلیة: الأدب المقارن
- الصورولوجیا
- الصاحب‌بن عبّاد
- ابن نباتة السعدی
- الشریف الرضی
)