نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار گروه زبان و ادبیّات عرب، دانشگاه تهران
2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشگاه شهید بهشتی تهران
چکیده
احسان عبّاس و عبدالحسین زرّینکوب از جمله پژوهشگران برجستهای هستند که در عرصه تعامل با فرهنگ و ادبیات غرب به مانند عرصة نقد ادبی معاصر عربی و ایرانی، با استفاده از روش آزمون و خطا به تحقیق و بررسی در این حوزه پرداختهاند. آنها همه تأثیر و تأثّرهایی را که در طول تاریخ و در طی ادوار مختلف، از یونان قدیم تا به امروز، بین دو ادب شرق و غرب صورت گرفته، مورد بررسی و نقد قرار داد و به این نتیجه رسیدهاند که این داد و ستد فرهنگی، همواره بین این دو ادب وجود داشته و دارد. اما این تبادل به این معنا نیست که تطبیق همة اصول یکی از این فرهنگها بر ادب و فرهنگ دیگری همواره امکانپذیر باشد. آنان همچنین در برابر نظریههای نقد غربی که از دیرباز تا به امروز وارد ادبیّات عربی و فارسی شدهاند، موضع کاملاً آگاهانه برگزیدهاند و ضمن بررسی و پذیرش آنها تسلیم و مقلّد محض نبودهاند.
بر این اساس، در این پژوهش، تلاش شده است که با تکیه بر روش توصیفی – تحلیلی، ضمن اشاره به تعامل دوجانبه و همیشگی ادبیّات و فرهنگ شرق و غرب، آرا و نظرات این دو ناقد معاصر را در زمینه چگونگی و میزان این تعاملات در گذشته و حال و میزان گرایش هر یکی از آنها به ادبیّات و فرهنگ گذشته خود و همچنین به ادبیّات و فرهنگ معاصر غرب، بررسی و مقایسه کنیم.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
النظرة النقدیة لإحسان عبّاس وعبدالحسین زرّینکوب فی التفاعل مع الثقافة والأدب الغربی
نویسندگان [English]
- ابوالحسن امین مقدسی 1
- داود شیروانی 2
چکیده [English]
احسان عبّاس و عبدالحسین زرین کوب من الباحثین الممتازین الذَینِ قد تألّقا فی مجال التفاعل مع الأدب و الثقافة الغربیة، کما فی مجال النقد الأدبی المعاصر للعربیة و الفارسیة؛ و قد تطرّقا إلی التحقیق و البحث فی هذا المجال، بإستخدام منهج التجربة والخطأ، وقد درّسا جمیع التأثیرات التی قد وقعت خلال فترات من التاریخ، من الیونان القدیم حتی الیوم بین أدبی الشرق والغرب. و قد حصلا علی هذه النتیجة بأن هذا التفاعل الثقافی کان دائماً بین هذین الأدبین ولایزال کذلک؛ ولکن هذا التفاعل لا یعنی أن تنفیذ مبادئ إحدی هذه الثقافات، من الممکن تطبیقها علی أدب و ثقافة أمة أخری دائماً. إنهما اختارا موقفاً واعیآً حاسماً إزاء النظریات النقدیة الغربیة التی قد دخلت فی النقد العربی و الفارسی منذ ألازمان السابقه حتی الیوم، و مع استعراض هذه النظریات و قبولها، لم یبقا مستسلماً و مقلداً لها دون الوعی ابداً.
بناءاً علی هذا، حاولنا فی هذه الدراسة، -معتمدین علی المنهج الوصفی- التحلیلی-، أن نشیر إلی التفاعل الثنائی و المعتاد بین الأدب و الثفافة الشرقیة و الغربیة؛ وأیضاً نقارن بین آراء و تعلیقات هذین الناقدین المعاصرین کمحققی الادب المقارن، فی مجال الکیفیة و المستوی لهذه التفاعلات، فی الماضی و الحاضر، و مستوی اتجاههما بنسبة تراثهما و أیضاً بنسبة الأدب و الثقافة الغربیة المعاصرة.
کلیدواژه‌ها [English]
- الکلمات الدّلیلیة: إحسان عباس
- زرین کوب
- النقد الأدبی
- الأدب الیونانیة
- الشرق و الغرب
)