نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• آمنه فروزان کمالی ¹
• ناصر زارع ²

¹ دانشجوی دکتری، گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خلیج‌فارس، بوشهر، ایران.

² دانشیار، گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خلیج‌فارس، بوشهر، ایران

چکیده

هم‌نشین شدن واژگان در دو زبان عربی و فارسی را می‌توان تا حد زیادی ناشی از تناسب معنایی بین آن‌ها دانست؛ اما در زمان معاصر با گسترش هنجارگریزی، نوع جدیدی از آن شکل گرفت که دلالت بر عدم تناسب معنایی در ترکیب واژگان دارد. این نوع از هنجارگریزی که «فاوآمیزی» نامیده می‌شود، نخستین بار توسّط «میخائیل باختین» نظریه‌پرداز روس مطرح شد. این پژوهش سعی دارد به‌صورت تطبیقی و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، به جستجوی جلوه‌های «فاوآمیزی» و دلالت‌های آن در اشعار محمد عفیفی مطر (1935-2010) و احمد عزیزی (1337-1395) بپردازد. یافته‌ها نشان می‌دهد، هر دو شاعر جهت خلق ترکیبات تازه در فرآیند فاوآمیزی، واژگان خود را از شبکه‌های مختلف معنایی همچون: طبیعت، انسان، حیوان، صنعت، دین و مذهب، برگزیده‌اند. کاربرد ترکیب‌های نامعمول و تصرف در اصول ساختار معنایی واژگان، اشعار این دو شاعر را از آفرینش‌های بدیع ادبی سرشار نموده و مخاطب را در درک مفهوم این ترکیبات به درنگ وا‌داشته‌ است. براساس تقسیم‌بندی انجام‌شده از شبکه‌های مختلف معنایی واژگان در آثار عفیفی مطر و عزیزی، مشخّص شد که ترکیب پدیده‌های طبیعی و مختصات انسانی، بیشترین بسامد را نسبت به باقی ترکیب‌ها دارد. به‌کارگیری این فنون ادبی در شناخت نگرش این دو شاعر و غنی‌سازی جلوه‌های زیبایی‌شناختی اشعار آن‌ها تأثیر بسزایی داشته است.

کلیدواژه‌ها

• هنجارگریزی
• فاوآمیزی
• محمد عفیفی مطر
• احمد عزیزی

20.1001.1.26766515.1400.11.4.5.4

موضوعات

• ادبیات تطبیقی

عنوان مقاله [English]

Artistic Device of Hybridization and its Manifestations in the Poems of Muhammad Afifi Matar and Ahmad Azizi

نویسندگان [English]

• Ameneh Forouzankamali ¹
• Naser Zare ²

¹ Ph.D. student, Department of Arabic Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, University of Persian Gulf, Bushehr, Iran

² Corresponding Author, Associate Professor, Department of Arabic Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, University of Persian Gulf, Bushehr, Iran

چکیده [English]

The combination of words in Arabic and Persian can be considered to be largely due to the semantic fit between them. But in The present age, with the spread of Deviations of norms, was formed a new type of it, which manifestations a semantic mismatch in the composition of words. This kind of deviation of norms or "hybridization" was first proposed by "Mikhail Bakhtin". This research tries to search for the effects of "hybridization" and its meanings in the poems of Muhammad Afifi Matar (1935-2010) and Ahmad Azizi (2016-1958) comparatively and using descriptive-analytical method.The use of unusual combinations in the principles of the semantic structure of words has caused the poems of these two poets to be full of original literary creations. This makes it difficult for the reader to understand the meaning. Based on the classification of different semantic Scopes of words in the works of these two poets, we found that the combination of natural phenomena and human coordinates has the highest frequency compared to other combinations. This has a great impact on recognizing the attitude of the authors and enriching the aesthetic manifestations of their poems.

کلیدواژه‌ها [English]

• Deviation of norm
• Hybridization
• Muhammad Afifi Matar
• Ahmad Azizi

عنوان مقاله [العربیة]

التهجین وآلیّاته فی أشعار محمد عفیفی مطر وأحمد عزیزی

چکیده [العربیة]

إنّ مصاحبة الکلمات فی الغتین العربیّة والفارسیّة تعود إلى التوافق الدلالی بینها غالباً. لکن بانتشار فنّ التغریب فی الزمن الحاضر، تمّ تشکیل نوع جدید منه، والذی یشیر إلى عدم التطابق الدلالی فی مصاحبة الکلمات ونسیجها معاً. نشأ هذا النوع من التغریب المسمّى بـ «فاوآمیزی» فی الأدب الفارسی بتأثیر «سن جون برس» الفرنسیّ، فی أشعار شعراء نحو سهراب سبهری وفروغ فرخزاد.کما أنّ هذه العملیّة تُعرف باسم «التهجین» فی اللّغة العربیّة، والتی اقترحها «میخائیل باختین» لأوّل مرة. هذه الدراسة تسعى إلى مقارنة تجلیّات التهجین ودلالاته فی أشعار محمّد عفیفی مطر (1935-2010) وأحمد عزیزی (1337-1395) باستخدام المنهج الوصفی - التحلیلی. تظهر النتائج أنّ کلا الشاعرین قد اختارا کلماتهما من شبکات دلالیّة مختلفة مثل: الطبیعة والإنسان والحیوان والصناعة والدین لخلق التراکیب الجدیدة فی عملیّة التهجین. إنّ استخدام هذه التراکیب الغریبة والعدول من مبادئ البنیة الدلالیّة للکلمات أدّى إلى ملء قصائد هذین الشاعرین بإبداعات أدبیّة جدیدة وجعل المتلقّی یتردّد ویتوقّف فی فهم هذه الترکیبات. بناءً على تقسیم شبکات دلالیّة مختلفة للکلمات فی أشعار محمّد عفیفی مطر و أحمد عزیزی وجدنا أنّ الجمع بین الظواهر الطبیعیّة والخصائص البشریّة له أعلى تواتر بالنسبة إلى الترکیبات الأخرى. لقد کان لهذه التقنیة الأدبیّة "التهجین" أثر کبیر فی التعرّف على رؤیة هذین الشاعرین وموقفهما وإثراء التجلیّات الجمالیّة فی أشعارهما.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

• التغریب
• التهجین
• محمد عفیفی مطر
• أحمد عزیزی