نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• موسی پرنیان ¹
• مهسا رضایی ²

¹ دانشیار رشتۀ زیان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

² دانش آموختۀ دکترای زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی،کرمانشاه، ایران

چکیده

کتاب نفثة‌المصدور، تألیف شهاب الدین محمّد زیدری نسوی از آثار تاریخی- ادبی ارزشمند قرن هفتم است؛ این کتاب به دلیل برخورداری از ویژگی‌های سبکی دورۀ خود، دارای نثری مصنوع و فنّی است که ضمن برخورداری از صنایع لفظی و معنوی کلام، استشهاد به آیات، احادیث، مثل­ها و شعرهای عربی نیز در آن به ­فراوانی صورت گرفته است. نویسنده برای آشکار ساختن مهارت خود در به­ کارگیری زبان عربی، با شگردهای مختلفی از شعر‌‌ها و عبارت‌های عربی در لابه ­لای نثر فارسی استفاده کرده است؛ این پژوهش بر آن است تا تأثیرگذاری زبان و ادب عرب را برنفثة‌المصدور با دیدی سبک ­شناسانه نشان دهد و چگونگی پیوند لفظی و معنوی شعرها و عبارت‌های عربی را با نثر فارسی نشان دهد و اینکه شواهد عربی چگونه توانسته ­اند باعث پیوستگی کلام فارسی شوند و با چه کیفیّتی این ارتباط برقرار شده است.
نتایج این پژوهش توصیفی- تحلیلی به خوبی چگونگی تأثیرپذیری کتاب نفثة‌المصدور از زبان و ادب عرب را نمایان ساخته و نشان می‌دهد که شعرها و عبارت‌های عربی از سویی می‌توانند به عنوان بخشی از کلام در جمله، جایگاه دستوری چون: نهاد، مفعول، مسند، متمم، قید، مضاف‌الیه و... اخذ کنند یا از حیث زیبایی ­شناسی در قالب آرایه ­های ادبی و کاربردهای بلاغی – هنری مانند : تشبیه، تمثیل،کنایه، مناظره و ایهام جلوه‌گری کنند. از سوی دیگر،  شواهد عربی به خوبی توانسته‌اند ارتباطی معنایی با نثر فارسی به روش‌های مختلفی چون؛ تتمیم، تأکید، تنظیر ،توصیف، ملخّص و حلّ معانی برقرار کنند.
 

کلیدواژه‌ها

• ادبیات تطبیقی
• نفثةالمصدور
• درج
• تضمین
• پیوند لفظی
• پیوند معنوی

20.1001.1.26766515.1400.11.1.2.5

عنوان مقاله [English]

"nafsatol masdoor" In the mirror of Arab literature

نویسندگان [English]

• Moosa Parnian ¹
• Mahsa Rezaei ²

¹ Associate Professor of Persian Language and Literature Dept, University of Kermanshah Razi University, Iran

² Graduated of Persian Language and Literature, University of Kermanshah Razi University, Iran

چکیده [English]

Nafsat-al-Masdur written by Shahab-al-din Mohammad Zeidari Nasavi is among worthy historic-literary works of the seventh century AH. This book has ornate and technical prose owing to the stylistic features of its period that has numerous Arabic proverbs and poems among figures of speech and spirituality, citation of verses and narrations. The author has used Arabic poems, proverbs and phrases amids the Persian prose by different devices in order to manifest his proficiency in employing the Arabic language. This paper intends to show the influence of Arabic language and literature on Nafsat-al-Masdur with a stylistic view And investigates the speech and spiritual relation of Arabic Poems and phrases with Persian prose as well as examine how Arabic phrases could make the speech consistent and how this relation is made qualitatively. The results of the study showed how the Arabic language and literature were influenced on Nafsat-al-Masdur and showed that Arabic phrases, on the one hand, could obtain structural position as part of speech such as: subject, object, complement, constraint and laminar in sentence or aesthetically manifest themselves in form of literary figures of speech and rhetoric-artistic usages such as: likeness, allegory, joke, debate, and insult, on the other hand, they have built a semantic bridge to Persian prose by different methods such as: completion, emphasis, Tanzir (counterpart interpolation), description and Combination of meanings.
.

 

کلیدواژه‌ها [English]

• Comparative literature
• Nafsat-al-Masdur
• Interpolation
• Guarantee
• Speech Relation
• Spiritual Relation

عنوان مقاله [العربیة]

نفثة‌المصدور» فی مرآة الأدب العربی

چکیده [العربیة]

.النّص یعتبر کتاب «نفثة‌المصدور» لشهاب الدین محمد الزیدری النسوی من الأعمال التاریخیة – الأدبیة القیّمة فی القرن السابع. وهذا الکتاب بما أنّه یتمتّع بالملامح الأسلوبیة الخاصة بعصره، لدیها نثر مصنوع وفنی قد اُستخدم فیه الاستشهاد إلى الآیات القرآنیّة والأحادیث والأمثال والأشعار العربیة کثیراً، بالإضافة إلى أنّه یحظى بمحسّنات الکلام اللفظیة والمعنویة. قد استخدم الکاتب خلال النثر الفارسیّ، الأشعار والأمثلة والتعابیر العربیة بأسالیب عدّة لإظهار براعته فی اللغة العربیة. یهدف هذا المقال إلی أن یبیّن تأثیر اللّغة العربیّة و آدابها علی کتاب «نفثة‌المصدور» من النّاحیة الأسلوبیّة و یسلّط الضّوء علی کیفیة العلاقة اللفظیة والمعنویة للأبیات والعبارات العربیة مع النّصّ الفارسی، ثمّ وأنّ الشواهد العربیة کیف تمکّن لها أن تؤدّی إلى تواصل الکلام وکیف قد تحقّقت هذه العلاقة.

نتائج البحث تبیّن بوضوح کیفیّة تأثُّر «نفثة‌المصدور» باللّغة العربیّة و آدابها و یتّضح من خلالها أنّ الأبیات و العبارات العربیة یمکنها من جهة أن تتّخذ دوراً نحویاً فی الجملة کجزء من الکلام، مثل المسند إلیه و المسند و المفعول به و المضاف إلیه و ... أو تتمثّل - فیما یتعلّق بالجمالیات - فی شکل المحسّنات الأدبیة والشؤون البلاغیة – الفنیة کالتّشبیه و الکنایة و المناظرة و الإیهام. هذا ومن جهة أخرى فإنّ الأمثلة العربیة قد حصلت على إنشاء جسر معنویّ فیما بینها وبین النثر الفارسی عن طریق عدة أسالیب کالتتمیم والتؤکید والتنظیر والوصف و الملخّص و حلّ المعانی. هذا البحث تمّ إنجازه بالأسلوب الوصفیّ- التحلیلیّ مستعیناً بالمصادر المکتبیّة.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

• الأدب المقارن
• نفثة‌المصدور
• الدرج
• التضمین
• العلاقة اللفظیة
• العلاقة المعنویة