نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• غلامرضا حیدری ¹
• خلیل بیگ‌زاده ²
• الیاس نورایی ²

¹ دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی، دانشکده ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

² دانشیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشکده ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

چکیده

خطبه‌های کوفه و شام حضرت زینب (س) سرشار از جلوه‌های پایداری دربرابر حکومت بنی­امیّه است و بر شاهدنامه الهامی کرمانشاهی تأثیر شگرفی داشته است، چنان­که وی جلوه‌های پایداری را با تکیه بر خطبه‌های حضرت زینب (س) در شعرش آورده و آن‌ها را با زبانی بلاغی در گسترة تشبیه به‌خوبی پرورده و در نقل سخنان حضرت (س) و نیز توصیف صحنه‌های عاشورایی از کربلا تا شام به منابع معتبر تاریخی پابند بوده‌ است. پژوهش پیش رو، بن‌مایه‌های پایداری در خطبه‌های حضرت زینب (س) و کارکرد آن‌ها را در منظومة شاهدنامة الهامی کرمانشاهی براساس نظریّة ادبیّات تطبیقی اسلامی مبتنی بر مشترکات فرهنگی و دینی مسلمانان و رابطة تأثیر و تأثّر تاریخی با رویکردی توصیفی - تحلیلی کاویده است. بر این اساس، دستاورد پژوهش نشان می‌دهد که آگاهی‌بخشی چنان اصلی‌ترین عنصر پایداری، نوید پیروزی حق بر باطل و امید به انتقام، ستم‌ستیزی و اعتراض، نکوهش و سرزنش مردم کوفه و حاکمان، رویارویی با ستمکاران، فرهنگ شهادت و پایداری و سرانجام پیروزی حق بر باطل از جلوه‌های پایداری در خطبه‌های حضرت زینب (س) است که الهامی کرمانشاهی بدان‌ها توجّه داشته و بن‌مایة موضوعی شعر خویش کرده است.
 

کلیدواژه‌ها

• ادبیّات تطبیقی
• ادبیّات پایداری
• شعر عاشورایی
• حضرت زینب (س)
• الهامی کرمانشاهی

20.1001.1.26766515.1399.10.4.1.3

موضوعات

• ادبیات تطبیقی

عنوان مقاله [English]

Re-reading of Persistence in the Sermons of Zaynab and Ashura Poetry of Elhami

نویسندگان [English]

• غلامرضا حیدری ¹
• خلیل بیک زاده ²
• الیاس نورایی ²

¹ طالب الدّکتوراه فی فرع اللّغة الفارسیّة وآدابها، کلّیّة الآداب والعلوم الإنسانیّة، جامعة رازی، کرمانشاه، إیران

² أستاذ مشارک فی قسم اللّغة الفارسیّة وآدابها، کلّیّة الآداب والعلوم الإنسانیّة، جامعة رازی، کرمانشاه، إیران

چکیده [English]

The Kufa and Sham sermons of Hazrat Zainab (PBUH) are full of manifestations of stability against the rule of the Umayyad and they have had a great impact so Elhami Kermanshahi much that he brought the manifestations of stability in his poetry by relying on the sermons of Hazrat Zainab (PBUH). He has been well-versed in rhetorical language in the field of simile, and in quoting the words of the Holy Prophet (PBUH) as well as describing the Ashura scenes from Karbala to Sham, he has relied on the reliable historical sources. The present study has explored the principles of sustainability in the sermons of Hazrat Zeinab (PBUH) and their functions in the system of Elhami Kermanshahi’s Shahnameh based on the theory of comparative Islamic literature that is according to Muslim cultural and religious commonalities and the relationship between historical influence and effect with a descriptive-analytical approach. Accordingly, the research shows that awareness is such a key element of stability, the promise of victory of right over wrong and hope for revenge, oppression and protest, condemnation of the people of Kufa and the rulers, confrontation with the oppressors, culture of martyrdom and perseverance and finally victory of right over Falsehood is one of the manifestations of stability in the sermons of Hazrat Zainab (PBUH) to which the Elhami Kermanshahi has paid attention and has made the thematic basis of his poetry.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Comparative Literature
• Resistance Literature
• Ashura Poetry
• Hazrat Zeinab (PBUH)
• Elhami Kermanshahi

عنوان مقاله [العربیة]

قراءة فی خطب العقیلة زینب المقاومة وشعر إلهامی العاشورائی

چکیده [العربیة]

الخطب الّتی ألقتها العقیلة زینب فی الشّام والکوفة أمام الحاکم الأموی حافلة بمعانی المقاومة والّتی ترکت تأثیراً هامّاً على دیوان شاهد نامة لإلهامی کرمانشاهی. والملفت فی شعر إلهامی أنّه استخدم فیه معانی الصّمود والمقاومة المستمدة من خطب السّیدة زینب المقاومة مستخدما فیها الأسالیب البلاغیّة المتمرکزة على فنون التّشبیه . ثمّ أنّه اعتمد المصادر الموثوق فیها عند نقله کلمات السّیّدة زینب (س) ووصفه مشاهد عاشورائیة مؤلمة من کربلاء الى الشّام. یرمی بحثنا الحاضر الى دراسة مضامین المقاومة الواردة فی الخطب الزّینبیّة و أثرها على شاهد نامة لإلهامی بناء على نظریّة الأدب المقارن الاسلامی ومشترکاتها الثّقافیّة والدّینیّة للمسلمین والقائم على التّأثیر التّاریخی المتبادل واعتماداً على النّهج الوصفی - التّحلیلی. ومن أهمّ النّتائج الّتی توصّلنا إلیه فی هذا المقال هی أنّ أبرز معانی المقاومة المتواجدة فی کلمات العقیلة زینب (س) هی الصّمود والوعد بانتصار الحق على الباطل والأمل فی الثّأر من قتلة کربلاء ومواجهة الضّیم والاحتجاج على الظّالمین وتوجیه اللّوم إلى أهل الکوفة ومناضلة الحکام الجائرین وثقافة الاستشهاد والصّمود أمام الظّالمین وغیر ذلک من المعانی الّتی نوّه إلیها إلهامی الکرمنشاهی فی شعره وتأثّر بها أیّما تأثیر.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

• الأدب المقارن
• أدب الصمود و المقاومة
• الشّعر العاشورائی
• العقیلة زینب (س)
• إلهامی الکرمنشاهی