در آمدی بر شبیخون فرهنگی و ابزارهای آن در دو کتاب در خدمت و خیانت روشنفکران (جلال آل احمد) و أجنحة المکر الثلاثة (عبدالرحمن حسن حَبنَکة المیدانی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکدة علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عرب، دانشکدة علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

3 دانش آموخته مقطع کارشناسی ارشد، زبان وادبیات عرب، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

چکیده

فرهنگ­های مختلف همواره مورد توجه و تهاجم سلطه جویان بوده است، به­ گونه ­ای که سلطه­ گران درصدد تغییر و تحریف ارزش­های انسانی و ملیِ فرهنگ­های زیر سطه خود بوده­اند؛ فرهنگ اسلامی نیز از جمله این موارد است. شناخت شبیخون فرهنگی و راه و روش حضور آن در ادبیات و همچنین ارتباط و تأثیر آن در ادبیات اسلامی، ملازم ممارست خاص است. جلال آل احمد و عبدالرحمن المیدانی دو نویسنده نامی در حوزه ادبیات فارسی و عربی معاصر هستند. پژوهش تطبیقی حاضر، بیان شاخصه­ های شبیخون فرهنگی همچون؛ مدارس، کتاب و مطبوعات، فرقه ­سازی، هویت، رفاه­ طلبی، علماء و زبان در دو کتاب «در خدمت و خیانت روشنفکران» جلال آل احمد و «أجنحه المکر الثلاثه» عبدالرحمن المیدانی است. مهمترین نتایج دست یافته، حاکی از آن است که هر دو نویسنده نسبت به فرهنگ جامعه خود متعهد بوده­اند بدین جهت، شاخصه­های شبیخون فرهنگی به وضوح در این دو اثر جلوه­نمایی می­کند. روش کار در پژوهش حاضر، متکی بر مکتب تطبیقی اسلامی به صورت توصیفی - تحلیلی است، به این صورت که پس از استخراج تمامی نمونه‌ها از دو کتاب، به تحلیل آن‌ها پرداخته شده است.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

(Cultural attacks and its Principles Islamic Comparative Literature (Case study be in service and betray of Intellectuals and The Prestige of Third Craft by Jalal Al-e-Ahmad and Abdol Alrahman Hassan Habanakeh Almeydani)

نویسندگان [English]

  • Salah Al-din Abdi 1
  • Abozar Golzarkhojaste 2
  • Mitra KHodadadian 3
1 lecturer Professor, Arabic Language and Literature, Faculty of Humanities, University of Bu-Ali-Sina, Hamedan, Iran
2 student of PhD of Arabic Language and Literature,Faculty of Humanities, University of Bu-Ali- Sina, Hamedan, Iran
3 Graduate Master of Arts of PhD of Arabic Language and Literature University of Bu-Ali-Sina, Hamedan, Iran
چکیده [English]

Cultures of different nations were always interested in powerful forces and global governors so that they are always in thought of destroying the cultures and religious beliefs of other countries, by the way fundamental performance of imposing culture and the main task of thought colonialism is it that dominated people and nations give up their own characters and transferred to run-off mass in favor of colonial and imperial countries, so cultural attacks, namely enemy, imposes the thoughtful, religious and moral assaults to a nation in order to disparate beliefs, religion and morality of same society suddenly or to prevent from required effectiveness. To know the cultural attacks and the representation methods, also its relation and affection in literature need to special practices. Two authors in field of both Persian and Arabic literatures are Jalal Al-e-Ahmad and Abdol Alrahman Hassan Habanakeh Almeydani.
The present contrastive study will be showed the motivations of these authors have been surveyed in order to turn to features of cultural attacks within two books "to be in service and betray of intellectuals" by Jalal Al-e-Ahmad and "The Prestige of Third Craft" by Abdol Alrahman Hassan Habanakeh Almeydani. Of the most important concepts of cultural assaults within two books are universities and schools, national and religious identification, partition, promoting the luxurious culture, language and press. Contrary to very similarities between their performances, there are some differences among them considerably. The method of this study is description-analyses based on American Contrastive schools.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic Comparative Literature
  • Cultural Assaults
  • Thoughtful colonialism
  • distorting the culture and value
  • Al-e-Ahmad
  • Habanakeh Almeydani

عنوان مقاله [العربیة]

الغزو الثقافی وأدواته فی الأدب الإسلامی المقارن (کتابا «در خدمت و خیانت روشنفکران» لجلال آل احمد و «أجنحة المکر الثلاثة» لعبدالرحمن حسن حبنکة المیدانی نموذجا)

چکیده [العربیة]

.إنّ الثقافة لشتی الدول کانت ماتزال موضع اهتمام المهیمنین وغزوهم، بحیث المهیمنون ینوون تغییر القیم والثقافة وتحریفهما بناء علی ارضاء ابناء وطنهم و صناع القرار فیه والثقافة الإسلامیة تکون مما ینوون تغییرها. إنّ الاعتراف بالغزو الثقافی وطریقة وجوده فی الأدب ، وکذلک علاقته وتأثیره فی الأدب الإسلامی، یخضع للدربة الخاصة. إنّ جلال آل احمد وعبدالرحمن المیدانی هما کتابان المشهوران فی مجال الأدب الفارسی والعربی المعاصرین. البحث المقارن الحالی هو التعبیر عن أصول الغزو الثقافی مثل مدارس، وکتب، وصحافة، وطائفیة، وهویة، ورفاهیة، وعلماء، ولغة فی کتابی «در خدمت و خیانت روشنفکران» لآل احمد و «أجنحة المکر الثلاثة» للمیدانی. أهم النتائج تشیر إلى أن ّکلا الکتابین ملتزمون بثقافة مجتمعهم ، وبالتالی، تنعکس خصائص الغزو الثقافی بوضوح فی هذین الأثرین. تعتمد المنهجیة المستخدمة فی هذه الدراسة على المدرسة الإسلامیة المقارنة بطریقة وصفیة تحلیلیة، حیث یتم استخراج کل العینات من کتابین وتحلیلها.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • الأدب الإسلامی المقارن
  • الغزو الثقافی
  • الإستعمار الفکری
  • تحریف الثقافة والقیم
  • آل احمد وحبنکة المیدانی
قرآن کریم.
آل احمد، جلال (1357). در خدمت و خیانت روشنفکران، جلد 1و2، چاپ اول، تهران: چاپ سپهر.
------------ (1376). یک چاه و دو چاله و مثلا شرح احوالات، تهران: فردوسی.
آوری، پتر (1363). تاریخ معاصر ایران، جلد اول، ترجمه محمد رفیعی مهرآبادی، تهران: چاپ عطایی.
بابازاده، جمیله (1388). «زبان، فرهنگ، اصطلاحات و ارتباط آن­ها با آموزش زبان­های خارجی»، مجله پژوهش زبان­ های خارجی، شماره55، 19-28.
بارفروش، احمد (1375). «بررسی علل دگرگونی فکری جلال آل احمد با تاکید بر دو مقطع خانواده و حزب توده»، پایان­نامه کارشناسی­ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده علوم اجتماعی.
برزگر، محمد (1391). «فرقه بهائیت در ترازوی نقد»، مجله پلکان، سال دوم، شماره چهارم، 71- 93.
پتراس، جیمز (بی تا). «سیاست زبان و زبان افول سیاسی»، مجله سیاحت غرب، شماره 110، 63- 75.
پروینی، خلیل (1391). الأدب القارن (دراسة نظریة و تطبیقیة)، چاپ اول، تهران، سمت.
--------- (1389). «نظریة ادبیات تطبیقی اسلامی: گامی مهم در راستای آسیب­زدایی از ادبیات تطبیقی»، مجله انجمن ایرانی زبان و ادبیات عرب، شماره14، 55-80..
پژوهنده، محمدحسین (1390). «جایگاه هویت و ملیت در فرهنگ دینی»، پژوهش های اجتماعی اسلامی، سال هفدهم، شماره 5، 89- 118.
تاجدینی، فرهاد (بی تا). «فرهنگ رفاه طلبی»، مجله رشد، شماره اول، 23- 25.
جاودان، محمدعلی (1358). در تحلیل استعمار فرهنگی، چاپ دوم، تهران: سازمان تبلیغات همگام.
حتی، فیلیپ (2000). تاریخ عرب، جلد 1و 2، ترجمة ابوالقاسم پاینده، بیروت: دارالمعرفة.
خامنه­ای، سیدعلی (1376). حدیث ولایت، جلد 3 و6، نهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
داوری اردکانی، نگار (1385)، «شأن زبان فارسی به عنوان زبان ملی»، نامه پارسی، سال 11، شماره 2، 17- 29.
دعدوش، احمد (2011). طه حسین بین التحریر و التغریب، مصر: دار ناشری للنشر.
رفیعی، مریم (1386)، «فرقه­سازی استعمارگران»، ماهنامه اندیشه و تاریخ سیاسی ایران معاصر، سال ششم، 58- 60.
رهبر، سلیمه (1391)، «حدیث اندیشه»، نیم­سال­نامه ­پژوهشی حدیث اندیشه، علوم حدیث قم.
رینولدز، چارلز (1371). وجوه امپریالیسم، ترجمة سید حسین سیف زاده، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین الملل.
زینی­وند، تورج(1395). به سوی نظریة ادبیات تطبیقی اسلامی، چاپ اول، تهران: یار دانش.
علی آبادی، علیرضا (1362).  امپریالیسم و جهان عقب مانده، تهران: چاپ صنوبر.
قائم مقامی، فرهت (بی تا). آموزش یا استعمار فرهنگی، تهران: نی.
کتابخانه دیجیتال دفتر تبلیغات اسلانی، حوزه علمیه قم (1392)، «بررسی مبانی و روش­های تفسیر حبنکه المیدانی در تفسیر معارج التفکر»، علوم معارف و قرآن کریم.
گلی زواره، غلام رضا (بی تا). «نقش اساسی علما در انقلاب مشروطه»، ماهنامه اطلاع­رسانی مبلغان، سال سیزدهم، شماره 157، 70- 83.
محمود، محمود (1367). تاریخ روابط سیاسی ایران و انگلیس، جلد 4، تهران: اقبال.
مشکور، جواد (1368). فرهنگ فرق اسلامی، مشهد: آستان قدس رضوی.
مکی، مجد (2009). «عبدالرحمن حبنکه المیدانی من اعلام المفسرین فی العصر الحاضر»، رابطة العلماء السوریین.
مطهری، مرتضی (1370). احیا تفکر اسلامی، تهران: صدرا.
المیدانی، عبدالرحمان حسن حبنکه (2000). اجنحة المکر الثلاثة، دمشق: دارالقلم.
میرزایی، حسین (1382). جلال اهل قلم -زندگی- آثار و اندیشه­های جلال آل احمد، تهران: سروش.
نجفی، سید محمد باقر (1357).بهائیان، تهران: کتابخانه طهوری.
نجفی، موسی (1381). تاریخ تحولات سیاسی ایران، تهران: موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران.
ندا، طه (1991). الأدب المقارن، الطبعة الثلاثة، بیروت: دارالنهضة العربیة.