تصویرشناسی انقلاب اسلامی ایران در شعر مصطفی محمد غماری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه زبان و ادبیّات عربی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

چکیده

توجّه به انقلاب اسلامی در ادبیّات معاصر الجزایر از اهتمام شاعران این سرزمین به موضوعات سرنوشت­سازی همچون استقلال، عزّت و کرامت انسانی و روحیة شهادت و ایثار حکایت دارد؛ بر این اساس، شباهت‌های فراونی میان انقلاب اسلامی ایران و انقلاب الجزایر به‌چشم می­خورد.این گفتار، با تکیه بر روش توصیفی - تحلیلی، سیمای انقلاب اسلامی و مؤلّفه­های اسلامی و انقلابی آن را در شعر مصطفی محمّد غماری - شاعر انقلابی و متعهّد الجزایر – بررسی می­کند. این شاعر انقلابی که یکی از دیوان‌های شعری خویش را با عنوان خضراء تشرق من طهران، به انقلاب اسلامی ایران اختصاص داده است؛ مهم‌ترین شاخصه­های انقلاب اسلامی را وجود مرجعیّت دینی آن، الهام از اندیشه­های اصلاح­گرایانة قیام عاشورا، جان­فشانی و ازخودگذشتگی شهیدان می­داند. جستار پیش رو درنهایت به این نتیجه دست یافت که برخی عوامل، توجّه این شاعر متعهّد را به انقلاب اسلامی و ستایش شخصیّت بی­نظیری همچون امام خمینی (ره) در شعر وی به­دنبال داشته است که مهم‌ترین آن‌ها تربیت دینی شاعر، روحیة انقلابی و شهادت­طلبی امام خمینی (ره)، استعمارستیزی و لزوم برپایی حکومت اسلامی و الهی برمبنای تعالیم اسلام و آموزه­های قرآنی است. از مهم‌ترین ویژگی­های انقلاب اسلامی در شعر غماری می­توان به پیوند ژرف آن با تعالیم الهی، وجود فرهنگ پایداری و استقلال­طلبی، حمایت از ملّت‌های مظلوم و ستمدیده و ایجاد وحدت و پکپارچگی میان ملّت‌های اسلامی اشاره کرد.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

صورولوجیا ثورة إیران الإسلامیة فی شعر مصطفی محمد الغماری

نویسنده [English]

  • عباس یداللهی فارسانی
أستاذ مساعد فی قسم اللّغة العربیّة وآدابها، کلّیّة اللاّهوت والدّراسات الإسلامیّة،جامعة شهید تشمران أهواز، أهواز، إیران
چکیده [English]

لقد اهتمّ الشّعراء الجزائریون اهتماماً بالغاً بثورة إیران الإسلامیّة لما تنطوی علی قضایا مصیریّة کالاستقلال، العزّة والکرامة الإنسانیّة وتوافر ثقافة الإستشهاد والتّضحیة.بناء علی ذلک، نجد قواسم مشترکة کثیرة بین ثورة إیران الإسلامیّة والثّورة الجزائریّة.اعتمد هذا البحث علی المنهج الوصفی - التّحلیلی لدراسة صورة من ثورة إیران الإسلامیّة ومؤشراتها الإسلامیّة والثّوریّة فی شعر مصطفی محمّد الغماری بوصفه شاعراً ملتزماً ومناضلاً فی الأدب الجزائری. خصّص هذا الشّاعر المناضل إحدی معطیاته الشّعریة لترسیم الثّورة الإسلامیّة والّتی تحمل العنوان (خضراء تشرق من طهران).أشار الشّاعر فی هذا الدّیوان الشّعری إلی أهمّ السّمات البارزة للثّورة الإسلامیّة؛ منها تواجد الزّعامة الدّینیّة، استلهام المحاور الإصلاحیّة من ثورة عاشوراء وتضحیة الشّهداء والمناضلین.أخیراً خلص البحث إلی أنّ هناک عوامل وأسباباً کثیرة استرعت انتباه الشّاعر ولفتت نظره تجاه هذه الثّورة الإسلامیّة، منها ما یعود إلی نشأته الدّینیّة وتوافر سمة الاستشهاد فی کیان الإمام الخمینی (ره) وکفاحه مع الاستعمار ووجوب إقامة الدّولة الإسلامیّة وفق التّعالیم الدّینیّة السّمحة.من أهمّ میزات الثّورة الإسلامیّة فی شعر الغماری ما یشار إلیها: الصّلات الوطیدة بینها وبین التّعالیم الدّینیّة، توافر ثقافة المقاومة والاستقلال، الذّبّ عن الأمم المضطهدة والمقهورة وإنشاء التّضامن بین الأمم الإسلامیّة.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • الأدب المقارن
  • ثورة إیران الإسلامیّة
  • الثّورة الجزائریّة
  • المثالیّة
  • الزّعامة الدّینیّة

عنوان مقاله [العربیة]

Illustration of the Islamic Revolution of Iran in the Poetry of Mostafa Mohammad Ghamari

چکیده [العربیة]

Attention to the Islamic Revolution in contemporary Algerian literature indicates the interest of the poets of this land in matters of destiny such as independence, human dignity and the spirit of martyrdom and self-sacrifice; accordingly, there are many similarities between the Islamic Revolution of Iran and the Algerian Revolution. This study, relying on the descriptive-analytical method examines the image of the Islamic Revolution and its Islamic and revolutionary components in the poetry of Mostafa Mohammad Ghamari - revolutionary poet and Algerian Commitment. This revolutionary poet who has dedicated one of his poetic collections to the Islamic Revolution of Iran, entitled Khazra Tashregh Man Tehran; he considers the existence of the religious authority as the most important features of the Islamic Revolution, that is inspired by the reformist ideas of the Ashura uprising, the martyrdom. The present study finally came to the conclusion that some factors have sought the attention of this committed poet to the Islamic Revolution and the praise of a unique figure such as Imam Khomeini in his poetry, the most important of which are the poet's religious education, revolutionary spirit, and the martyrdom wish of Imam Khomeini (ra) is anti-colonialism and it needs to establish an Islamic and divine government based on the teachings of Islam and the teachings of the Qur'an. One of the most important features of the Islamic Revolution in Ghamari poetry is the deep connection with the divine teachings, the existence of a culture of stability and independence, the support of oppressed nations and the creation of unity and solidarity among Islamic nations.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • Comparative Literature
  • Islamic Revolution of Iran
  • Algerian Revolution
  • Idealism
  • Religious Authority
ابوالقاسم، سعد اللّه (2009). تجارب فی الرّحلة والأدب. الطّبعة الثّانیة، الجزائر:عالم المعرفة.
برومند اعلم، عباس (1391). ظهور و کارکرد اسلام سیاسی در روند استقلال الجزایر. فصلنامة مطالعات سیاسی جهان اسلام، 1 (3)، 21-41.
بوحلایس، سلاف (2009). صورة الأنا والآخر فی شعر مصطفی محمّد الغماری. عبدالرزاق بن السبع، الجزائر: الحاج لخضر.
بومنجل، عبدالمالک (2015). الموازنة بین الجزائریین مفدی زکریا ومصطفی الغماری، دراسة نقدیة أسلوبیة موازنة. الطّبعة الثّالثة، الجزائر:قرطبة للنّشر والتّوزیع.
حمبلی، فاتح (2013). مؤشرات الحسّ التّراثی فی شعر مصطفی الغماری. مجلّة علوم اللّغة العربیّة وآدابها، (5)، 7-23.
خلیل، خلیل أحمد (1982). العرب والقیادة. بیروت: دار الحداثة.
خمینی، روح­الله (1368). صحیفه. جلد 10. مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
درار، أنیسة برکات (1984). أدب النّضال فی الجزائر. الجزائر: المؤسّسة الوطنیّة للکتاب.
دوغان، أحمد (1996). فی الأدب الجزائری الحدیث. الطّبعة الأولی، سوریا: اتّحاد الکتّاب العرب.
رحیم، عبدالقادر (2004). سیمیائیة العنوان فی شعر مصطفی محمد الغماری. صالح مفقودة. الجزائر: محمد خیضر.
رکیبی، عبداللّه (2009). دراسات فی الشّعر الجزائری الحدیث. الجزائر: دار الکتاب العربی.
رمانی، إبراهیم (1991). الغموض فی الشّعر العربی الحدیث. الجزائر: دیوان المطبوعات الجامعیة.
زینی­وند، تورج (1395). به­سوی نظریة ادبیّات تطبیقی اسلامی. تهران: یار دانش.
شلتاغ، عبود شراد (1985). الغماری شاعر العقیدة الإسلامیة. الطّبعة الثّالثة، الجزائر: تیارت.
طرطاق،شریف (2004). البناء الفنّی فی شعر مصطفی محمد الغماری (شعر التفعیلة نموذجًا).عبدالرحمنتبرماسین.الجزائر:محمّد خیضر.
عبدالرحمن خلیل، إبراهیم (1971). دور الشّعر فی معرکة الدّعوة الإسلامیّة. الجزائر: الشّرکة الوطنیّة للنّشر والتّوزیع.
غماری، مصطفی محمّد (1980). خضراء تشرق من طهران. الجزائر: البعث.
------------- (2003). فی النّقد والتّحقیق، الجزائر: دار مدنی.
کراکی، خالد (1998). حماسة الشّهداء؛ رؤیة الشّهادة والشّهید فی الشّعر العربی الحدیث. الطّبعة الثّانیة، بیروت: المؤسّسة العربیّة للدّراسات والنّشر.
مستاری، حیاة (2016). جمالیات التّناص فی شعر مصطفی محمّد الغماری.محمّد زرمان. الجزائر: الحاج لخضر.
مطهری، مرتضی (1379). بررسی اجمالی نهضت­های اسلامی در صد سال اخیر. تهران: صدرا.
نامورمطلق، بهمن (1388). درآمدی بر تصویرشناسی، معرّفی یک روش نقدی ادبی و هنری در ادبیّات تطبیقی. فصلنامة مطالعات ادبیّات تطبیقی،  3 (12)، 119-138.
نزار، جعفر حسین (1979). الثّورة الإسلامیة فی إیران. د.ت: د.م.ن.
ولک، رنه (1389). بحران ادبیّات تطبیقی. ترجمة علیرضا انوشیروانی. ویژنامة فرهنگستان ادبیّات تطبیقی، (2)، 85-98.
هیمة، عبدالحمید (2005). الصّورة الفنّیة فی الخطاب الشّعری الجزائری. الطّبعة الرّابعة، الجزائر: دار هومة.
یوسف، أحمد (2002). یتم النّص والجینالوجیا الضائعة. الطّبعة الأولی، الجزائر: الاختلاف.