بررسی تطبیقی مؤلّفه های پایداری در داستان زنده باد کمیل (محسن مطلق) و رجال فی الشّمس (غسّان کنفانی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشکده ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

2 کارشناس ارشد زبان و ادبیّات فارسی، دانشکده ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

چکیده

در ایران و فلسطین که هرکدام متحمّل جنگ، دردها و رنج­های بسیاری برای دفاع از وطن شدند، شاعران و نویسندگانی از جنس مردم برای رساندن پیام آزادی برخاستند. در ایران، محسن مطلق یکی از رزمندگان دفاع مقدّس، با بازگویی خاطرات جنگ سعی داشت تا به‌گونه­ای دیگر از مام وطن دفاع کند و در فلسطین نیز، غسّان کنفانی که خود برای اوّلین­بار تعبیر «ادبیّات مقاومت» را به­کار برد، آثاری به­صورت تمثیلی و نمادین، برای بیداری مردم و تشویق آن­ها به دفاع از وطن و مبارزه با بیداد و تجاوزگری خلق کرد؛ بنابراین، در نوشتار پیش رو به­منظور بررسی مضامین مشترک ادبیّات مقاومت در دو اثر شاخص از ایران و فلسطین، داستان زنده­باد کمیل از محسن مطلق و رجال فی الشّمس از غسّان کنفانی به­صورت تطبیقی واکاوی و مؤلّفه‌های پایداری هریک از آن­ها مشخّص شده است. مهم­ترین مؤلّفه در داستان زنده­باد کمیل، تلاقی حماسه و عرفان، شهادت­طلبی، دفاع از میهن و حفظ آزادی است؛ امّا در داستان رجال فی الشّمس نویسنده سعی در بیداری مردم برای دفاع از میهن، اعتراض و مبارزه با ستم و ایستادگی دربرابر رژیم اشغالگر قدس را دارد.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

عناصر أدب المقاومة فی قصّتی زنده‌باد کمیل لـ(محسن مطلق) و رجال فی الشّمس لـ(ـغسّان کنفانی) (دراسة مقارنة)

نویسندگان [English]

  • احمد سنچولی 1
  • حسنیه نومسلمان 2
1 أستاذ مشارک فی قسم اللّغة الفارسیّة وآدابها، کلّیّة الآداب والعلوم الإنسانیّة، جامعة زابل، زابل، إیران
2 ماجستیرة فی فرع اللّغة الفارسیّة وآدابها، کلّیّة الآداب والعلوم الإنسانیّة، جامعة زابل، زابل، إیران
چکیده [English]

قام فی کلّ من ایران وفلسطین، حیث تحمّل شعبهما فی سبیل الدّفاع عن الوطن ویلات الحروب وصبروا على أنواع الآلام والهموم، قام کتّابٌ وشعراء من بین الشّعب ومن صمیم المجتمع لإیصال صوت الحرّیّة إلى الآخرین. ففی إیران سعی محسن مطلق (1348هـ.ش)، وهو من مناضلی الدّفاع المقدس، سعى من خلال سرد ذکریات الحرب أن یزود عن حمى الوطن ویدافع عنه بشکل مختلف ومتمیّز. وفی أرض فلسطین أبدع غسّان کنفانی (1936م-1972)، وهو أوّل من استخدم مصطلح «أدب المقاومة»، أبدع نتاجات تمثیلیّة رمزیّة لإیقاظ الشّعب وتشجیعه للدّفاع عن الوطن ومکافحة الظّلم والعدوان. فبناء على ذلک، تسعى هذه الدّراسة، ولأجل استعراض المضامین المشترکة لأدب المقاومة فی نتاجین متمیّزین فی إیران وفلسطین، تسعى للمقارنة بین قصّة زنده‌باد کمیل (یحیى کمیل) لمحسن مطلق و رجال فی الشمس لغسّان کنفانی، ومن خلالها استبانت عناصر أدب المقاومة فی کلّ منهما. فالعنصر المهمّ فی قصّة زنده­باد کمیل هو التّشابک القائم بین الحماسة والعرفان والاستشهاد والدّفاع عن الوطن والمحافظة على الحرّیة. ولکن الرّاوی فی الرّوایة رجال فی الشّمس یسعى إلی إستنهاض الشّعب للدّفاع عن الوطن، والإحتجاج على الظّلم وکفاحة، ویدعوا إلی مقاومة الکیان المحتلّ للقدس.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • أدب المقارن
  • أدب المقاومة
  • محسن مطلق
  • زنده‌باد کمیل
  • غسّان کنفانی
  • رجال فی الشّمس

عنوان مقاله [العربیة]

Comparative Study of Resistance Features in the Story of “Be Alive Komeil” by Mohsen Motlagh and “Men in the Sun” by Ghassan Kanafani

چکیده [العربیة]

In Iran and Palestine, both suffer from war and a lot of pain and to defend the homeland, the poets and the writers from the public rose to convey the message of freedom. In Iran, Mohsen Motlagh (1348) is one of the holy defense warriors, by recounting the memories of the war, he tried to defend his motherland in another way, and in the land of Palestine, Ghassan Kanafani (1936-1972) who himself used the term “literature of resistance” for the first time creates the works in the form of symbolic and allegory to awaken people and encourage them to defend their homeland and fight against oppression and aggression. Therefore, in this paper, in order to consider the common concepts of the resistance literature in two important works of Iran and Palestine, the story of “to Be Alive Komeil” by Mohsen Motlagh and “Men in the Sun” by Ghassan Kanafani are compared and the resistance component s of them are specified. The most important component in the story “to Be Alive Komeil” is the confrontation of the epic and the mystic, martyrdom, defense of the homeland and the preservation of freedom; however, in the story “Men in the Sun”, the author tries to awaken people to defend their homeland, protest and fight against oppression resistance against the Palestinian occupation regime.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • Comparative Literature
  • Resistance Literature
  • Mohsen Motlagh
  • To Be Alive Komeil
  • Ghassan Kanafani
  • men in the sun
قرآن مجید.
آلن، روجر (1986). الرّوایة العربیة (مقدّمة تاریخیّة ونقدیّة). ترجمة: منیف. الطّبعة الأولی، بیروت: المؤسّسة العربیّة للدّراسات والنّشر.
آیینه­وند، صادق (1370). ادبیّات مقاومت. کیهان فرهنگی، (79)، 34-35.
ابوحاقه، أحمد (1979). الإلتزام فی الشّعر العربی. الطّبعة الأولی، بیروت: دارالعلم.
بصیری، محمدصادق (1388). سیر تحلیلی شعر مقاومت در ادبیّات پایداری. چاپ اول. کرمان: دانشگاه شهید باهنر کرمان.
------------ و نسرین فلاح (1393). مبانی نظری ادبیّات مقاومت در آثار غسّان کنفانی. نشریة ادبیّات پایداری، 6 (10)، 60-90.
خبرگزاری فارس (31/6/1390). زنده­باد کمیل و رزمندگانی که با عطش آسمانی شدند. www.khabaronline.ir
راستگو، محمد (1373). حماسه در شعر انقلاب. مجموعه­مقاله­های سمینار بررسی ادبیّات انقلاب اسلامی. چاپ اوّل، تهران: سمت.
سلیمی، علی و اکرم چقازردی (1388). نمادهای پایداری در شعر معاصر مصر. مجلّة ادبیّات پایداری، 1 (1)، 71-88.
سنگری، محمدرضا (1390). ادبیّات دفاع مقدّس. چاپ اول، تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش­های دفاع مقدّس.
شکری، غالی (1366). ادب مقاومت. ترجمۀ محمدحسین روحانی. چاپ اول، تهران: نشر نو.
عبدی، صلاح­الدین و مریم مرادی (1391). کارکرد راوی در شیوۀ روایتگری رمان پایداری (موردکاوی رجال فی الشّمس) اثر غسان کنفانی. نشریة ادبیّات پایداری. 3 (5 و 6)، 260-295.
علی­نژاد چمازکتی، فاطمه و سعیده میرحق­جو لنگرودی (1394). فلسطین فی نظرة الکاتب الشّهید غسّان کنفانی (رجال فی الشّمس). دراسات الأدب المعاصر، 7 (26)، 103-118.
القاسم، أفنان (1978). غسّان کنفانی البنیة الرّوائیة لمسار الشّعب الفلسطینی. الطّبعة الأولی، بغداد: وزارة الثّقافیّة.
قندیل­زاده، نرگس (1394). بررسی و نقد ترجمۀ رجال فی الشّمس. نقد کتاب ادبیّات، (3 و 4)، 137-156.
کفافی، محمد عبدالسّلام (1382). ادبیّات تطبیقی (پژوهشی در باب ادبیات و شعر داستانی). ترجمۀ سیدحسین سیّدی. چاپ اول، مشهد: به­نشر و آستان قدس رضوی.
کنفانی، غسّان (1980). رجال فی الشّمس. بیروت: دار المثلّث.
--------- (1361). ادبیّات مقاومت در فلسطین اشغالی. ترجمۀ موسی اسوار. تهران: سروش.
کوثری، مسعود (1379). خاطره­نویسی: تحلیل جامعه­شناختی در هنر و ادبیات جنگ. کتاب ماه هنر، 38-45.
مطلق، محسن (1393). زنده­باد کمیل. چاپ هفدهم، تهران: سورة مهر.
ملاابراهیمی، عزت و آزاد مونسی (1391). تحلیل نمادهای زنانه در رمان­های غسّان کنفانی. زن در فرهنگ و هنر، 4 (1)، 25-44.
میرزایی، فرامرز و مریم مرادی (1390). شگردهای روایت زمان در ادبیّات پایداری فلسطین: رجال فی الشّمس و ما تبقی لکم؟ از غسّان کنفانی. نقد و ادبیّات تطبیقی، 1 (2)، 175-206.
---------------------- (1394). تحلیل ساختاری مکان روایی در ادب پایداری (بررسی موردی «مردانی در آفتاب» و «باقیمانده») از غسّان کنفانی. نشریة ادبیّات پایداری، 7 (12)، 353-376.