شروه و علوانیه؛ نگاهی تطبیقی به ساختار نواهای بومی در خوزستان و بوشهر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه زبان و ادبیّات عربی، دانشگاه پیام نور، واحد بوشهر، ایران

چکیده

نغمه­های محلّی، به­مثابة تولیدات اصیل و بومی یک­زبان و ادبیّات آن، همواره از غنا و تنوّع بی­نظیری برخوردار بوده و هستند. در پژوهش پیش رو دو نمونه از بارزترین نواهای فولکلور با نگاهی تطبیقی بررسی شده است. «شَروه» به­مثابة نغمة محلّی فارسی‌زبانان استان بوشهر و «عَلوانیه» به­منزلة موسیقی فولکلور مردم عرب خطّة خوزستان، پیکرة اصلی این مقایسه را تشکیل دادند. در پی یافتن شباهت­ها و تفاوت­های این دو، از روش تطبیقی بهره گرفته و با استفاده از روش­های فرعی تاریخی و فنّی، به بررسی ساختار آن­ها همت گماشته شد. نتایج این بررسی را می­توان این­گونه برشمرد که وجوه اشتراک این دو نوا بسیار بیشتر از تفاوت­ها بوده و در مواردی ازجمله اشتراک در مضامین اشعار، شفّافیت عواطف در پیوند با زندگی حقیقی، دوری از تکلّف، کثرت واژه­های محلّی، همراهی سازهای سنّتی، سوزناک­بودن شیوة اجرا و... خلاصه می­شود.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

دراسة بنیویة مقارنة للانغام المحلّیة فی محافظتی «خوزستان» و «بوشهر» (شروة وعلوانیة نموذجا)

نویسنده [English]

  • جاسم قیم
أستاذ مساعد فی قسم اللّغة العربیّة وآدابها، جامعة بیام نور، مرکز بوشهر، إیران
چکیده [English]

تتمیز الأنغام المحلیة (ولا تزال) وکنتاج اصیل لأیة لغة، بمیزة الخصوبة والتّنوع لا نظیر لهما. تناولت هذه الدّراسة نموذجین بارزین من الأنغام المحلّیّة بالبحث وبطریقة مقارنة. أحدهما «شروة» کأغنیة محلّیّة للنّاطقین باللّغة الفارسیّة فی محافظة «بوشهر» والآخر «علوانیة» وهو أغنیة تخصّ النّاطقین بلغة الضّاد فی محافظة «خوزستان».ویرمی بحثنا هذا إلى التّسلیط الضّوء على أوجه التّشابه والتّباین للاغنیتین بالاعتماد على المنهج الوصفی - التّحلیلی مستخدمین فی ذلک المناهج التّاریخیّة والفنّیة أیضا. من أهمّ النّتائج الّتی حقّقناها فی هذا البحث أنّ الوجوه المشترکة فی هذین الغناءین تغلب على وجوه الخلاف الکامنة فیهما. ومن أبرز القواسم المشترکة للغناءین هی الاشتراک فی المعانی والعاطفة الصّادقة والشّفافة تجاه واقع الحیاة وتجنب التّکلّف والتّصنّع والإکثار من استخدام الألفاظ المحلّیّة والتّلاءم مع الآلات الموسیقیّة المحلّیة والاحتواء على عنصر الحزن و...
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • الأدب المقارن
  • الثّقافة العامّة
  • شروة
  • علوانیة
  • الموسیقى المحلّیّة

عنوان مقاله [العربیة]

Sherwah and Alwaniyah; A Cmparative View at the Structure of Native Songs in Khuzestan and Bushehr

چکیده [العربیة]

Folk songs, as genuine and indigenous products of one language and its literature, have always enjoyed great diversity. In the present study, two examples of the most striking folklore novels with a comparative view are investigated. Sherwah as the native folk language of the Bushehr province and Alwaniyah as the folk music of the Arab people of Khuzestan lineup, formed the main body of this study. In seeking the similarities and differences of these two, a comparative method was used and the structure of them was assigned using historical and technical sub-methods. The results of this study can be characterized by the fact that the contributions of these two songs are much more than differences, and in some cases, such as the similarities, the clarity of emotions associated with real life, the absence of plurality, local plurality, the accompaniment of traditional instruments, and sadness ... are summarized.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • Comparative Literature
  • Sherwah
  • Alwaniyah
  • Folk Music
  • The Cities of Southern Iran

مراجع

افضلی، علی و لیلی عباسی منتظری (1391). ساختار و قالب شعر محلّی عربی خوزستان. فصلنامة ادبیّات و زبان‌های محلّی ایران­زمین، 2 (1)، 1-18.
باباچاهی، علی (1368). شروه­سرایی در جنوب ایران. چاپ اوّل، تهران: مرکز فرهنگی و هنری اقبال لاهوری.
بلادی، سید عبدالعزیز (1384). ریشه­شناسی واژه­های منتخب گویش بوشهری. تهران: آیینة کتاب.
حمیدی، سید جعفر (1375). آینة شروه­سرایی. چاپ اوّل، تهران: ققنوس.
خبرگزاری عصر ایران (28/1/1392).نگاهی به آواز علوانیه (گفت­وگو با شیخ کریم باوى استاد ربابه­نواز).
خبرگزاری مهر (25/6/1394). موسیقی عربی علوانیه ثبت ملی شد (مصاحبه با قاسم منصور آل کثیر).
خبرگزاری نسیم شوش (25/6/1394). علوانیه به نام خوزستان ملّی شد تا ربابه و نام علوان در تاریخ این سرزمین ماندگار بماند.
درویشی، محمّدرضا (1373). مقدّمه­ای بر شناخت موسیقی نواحی ایران (دفتر نخست: مناطق جنوب؛ هرمزگان، بوشهر، خوزستان). تهران: حوزة هنری سازمان تبلیغات اسلامی.
دورینگ، ژان (1370). ردیف­سازی موسیقی سنّتی ایران؛ ردیف تار و سه­تار میرزا عبدالله بهروایت نورعلی برومند. ترجمة پیروز سیار. چاپ اوّل، تهران: سروش.
روزنامة العرب (12/2/1393). العلوانیة؛ طور غنائی أهوازی حزین، لکنّه مقاوم. سال 36، شمارة 9546، محمّد المذحجی، صفحة منوّعات.
روزنامة ایران فرهنگی (27/1/1392). بی­توجّهی به نُت، ویرانگر موسیقی علوانی. سال 19، شمارة 5341.
زنگوئی، عبدالمجید (1380). فایز ترانه­سرای جاوید. چاپ اوّل، تهران: قلم آشنا.
------------- (1369). ترانه­های فایز. چاپ چهارم، تهران: ققنوس.
سکرانی، عادل (1385). گزیده­هایی از شعر عادل سکرانی. تهران: شادگان.
شریفیان، محسن (1383). اهل ماتم؛ آواها و آیین سوگواری در بوشهر. چاپ اوّل، تهران: دیرین.
الشّوای، جاسم محمّد (1366). أنماط تراثیّة شعبیّة فولکلوریّة؛ (مجموعة دراسات نقدیة وتعقیبات فی التّراث، والفلکلور والغزل فی الشّعر الشّعبی). الطّبعة الثّانیة، بغداد: المکتبة العالمیّة.
شیرازی، میرجمال­الدّین (عضدالدوله) (1351). فرهنگ جهانگیری. ویرایش رحیم غفوری. مشهد: دانشگاه فردوسی.
العبادی، فؤاد علی (1390). الأبوذیه بین التّأصیل والتّفعیل. مقدّمة وإشراف محمّدصادق الکرباسی. الطّبعة الأولی، بیروت: بیت العلم للنّابهین.
عرفان، حیدر (1374). نخلستان در استان بوشهر (دشتستان بزرگ). چاپ اوّل، تهران: اطّلاعات.
عزیزی بنی­طرف، یوسف (1373). نسیم کارون. چاپ اوّل، تهران: مؤسّسة آنزان.
المنصوری، غازی (1393). دیوان ذکریات الخاطر. الطّبعة الأولی، قم: انوار الهدی.
وبلاگ انسان­شناسی و فرهنگ، قاسم منصور آل کثیر، علوانیه، تار و پود این دیار: http://anthropology.ir /node/17101.
هفته ­نامه افسانه (20/3/1393). موسیقی علوانیه؛ جان­پناه رنج­کشیده­ها. سال 10، شمارة 2473.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار