نمایه‌سازیِ تصویر رنجْ‌مند‌یِ زنان در دو رمان سهم من از پرینوش صنیعی و بنات الرّیاض اثر رجاء عبدالله الصّانع

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیّات عرب، دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

2 کارشناس‌ارشد زبان وادبیّات عرب، دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

چکیده

مسائل مربوط به زن، به­مثابة یکی از اصلی­ترین مسائل انسانی در ادبیّات معاصر، جایگاه خاصّی را به خود اختصاص می­دهد. در این باره پرینوش صنیعی و رجاء عبدالله الصانع که از پردغدغه­ترین نویسندگان زبان فارسی و عربی هستند، موشکافی و اهتمام وافر خود را در دو رمان سهم من و بنات الریاض به­تصویر می­کشند. پژوهش حاضر که به­شیوة توصیفی - تحلیلی تدوین شده بر آن است تا با بررسی سیمای زن در دو رمان یادشده، افکار فمینیستی هر دو نویسنده را تحلیل و نقد کند و سپس شباهت­ها و تفاوت­های نظرات هر دو نویسنده که از نظریّه­های فمینیستی متأثّر است را بیان کند. با بررسی آثار دو نویسنده مشخّص می­شود که زنان ترسیم­شده در دو رمان، زنانی جسور و هنجارگریزند که از فرهنگ جنسیّتی حاکم بر جوامع سنّت­گرای خود به­ستوه آمده­اند و به سنّت­شکنی متوسّل می­شوند.

 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

تصویر عنـاء المرأة ومکابداتها فی روایتی سهم من (نصیبی أنا) لبرینوش صنیعی وبنات الرّیاض لرجاء عبداللّه الصّانع

نویسندگان [English]

  • مالک عبدی 1
  • رقیه نظری بور 2
1 أستاذ مساعد فی اللغة العربیة وآدابها، کلیة الآداب والعلوم الإنسانیة، جامعة إیلام، إیلام، إیران
2 الماجستیرة فی فرع اللغة العربیة وآدابها، کلیة الآداب والعلوم الإنسانیة، جامعة إیلام، إیلام، إیران
چکیده [English]

المرأة وما یحاذیها بها من مکابدات وعنت، تُعدّ من أبرز المسائل الإنسانیّة فی حقل الدّراسات الأدبیة الحدیثة، والّتی شغلت حیّزاً  کبیراً من مساحات التّفکیر النّسوی المتزاید لدی کثیر من المؤلّفین. یُعـدُّ کلّ من «برینوش صنیعی» الکاتبة الإیرانیّة و «رجاء عبداللّه الصّانع» الرّوائیّة السّعودیّة من أکثر الکتّاب الفرس والعرب المعاصرین انشغالاً ذهنیّا واهتماماً بقضایا المرأة، واللّتان تولِیان فی روایتیهما اهتماماً بالغاً بکآبة المرأة فی مجتمعهما وبلورة آلامها. تعتمد هذه الدّراسة علی المنهج الوصفی – التّحلیلی محاولةً الکشف عن موقع المرأة عند الکاتبتین و تجسید أهمّ ما تعانـیانه من متاعب وشجون فی روایتیهما سهم من (نصیبی أنا) وبنات الرّیاض، وأن تخطو خطوة - ولو قصیرة - فی تقدیم صورة واعیة عن مواقفهما تجاه المرأة. کما تسعی إلی تبیین أبرز ما تمتلکانه من رؤی متوافقة أو متباینة حول المرأة نظراً لبیئتین متباینتین عاش فیهما کلّ منهما. نتائج البحث تحکی لنا أنّ صورة المرأة لدی الکاتبتین کلتیهما هی صورة امرأة متجاسرة انزیاحیّة نشطة ومتحرّرة فی نفس الوقت، وکذلک مخترقة للأعراف السّائدة فی المجتمع غیر ملتزمة بمبادئه، والّتی قد عیل صبرها عمّا حلّ بمجتمعها من فواجع جرّاء النّظرة التّمییزیّة الغاشمة والثّقافة الذّکوریّة المهیمنة علی أرجائه. صنیعی والصّانع قد تُضطرّان فی کثیر من مواطن روایتیهما إلی اجتیاز السّنن المتّبعة بعنف واستیاء والخروج علی الموازین الأخلاقیة التّقلیدیّة الّتی تستحوذ علی محیطیهما، لتـحرّرا أنفسهما من نیر المذلّة ومن أصفاد الطّواغیت والسّباع والأوغاد الّذین أغاروا علی ثقافة المجتمع وأبادوا معالمها.
 

 

کلیدواژه‌ها [English]

  • الأدب المقارَن
  • المرأة
  • النقد النسوی
  • پرینوش صنیعی
  • رجاء عبدالله الصّانع

عنوان مقاله [العربیة]

The Represented Images of Women's Suffering in Two Novels My Share by Perinoush Sanei and Benat al-Riyad by Raja Abdullah al-Sane

چکیده [العربیة]

The issues of women, as one of the main human issues in contemporary literature, have a special place. Prinoush Sanei and Raja Abdullah al-Sane, who are among the most accomplished writers in Persian and Arabic poets who put their exuberance in their two novels My Share and Benat al-Riyad. In this descriptive-analytical study, it is a small and positive step towards identifying both feminist thoughts by examining the female characters in two novels Benat al-Riyad by Raja Abdullah al-Sanei and My Share by Parnoush Sanei. They outline the similarities and differences, both authors are influenced by feminist theories. In examining the works of both authors, we find that the women portrayed in both novels are bold and normative women who have been exploited by the gender culture dominating their traditionalist societies and who instead resort to traditionalism in order to escape the clutches of the court to abandon the cultural antidote to their society.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • Comparative Literature
  • Woman
  • Feminist Criticism
  • Parnoush Sanei
  • Raja Abdullah al-Sanei
باقری، نرگس و میرزائیان، پریوش (1394). نگاهی به کاربرد نقد زن­محور در پژوهش­های ادبی. فصلنامة پژوهش­های ادبی، 12 (48)، 9-34.
پورشهرام، سوسن (1387). پژوهشی نو در شعر فروغ فرخزاد. فصلنامة بهار ادب، 1 (2)، 91-112.
پیشگاهی­فرد، زهرا و امیر قدسی (1389). نظریه­های فرهنگی فمنیسم و دلالت­های آن بر جامعة ایران. زن در فرهنگ و هنر (پژوهش زنان)، 1 (3)، 109-132.
حکمت، شاهرخ و حمیده دولت­آبادی (1390). اشعار سیلویا پلات و فروغ در نقد فمنیستی آلاین شوالتر. مطالعات ادبیّات تطبیقی، 4 (15)، 57-80.
خسروپناه، عبدالحسین (1388). تبیین و تحلیل فمنیسم. طهورا، 2 (4)، 101-120.
زرشناس، شهریار (1382). واژه­نامة فرهنگی سیاسی. جلد اوّل، تهران: دفتر نشر معارف.
سعداوی، نوال (1359). چهرة عریان زن عرب. ترجمة مجید فروتن و رحیم مرادی. تهران: روز جهان.
شرابی، هشام (1987). البنیة البطریکیة (بحث فی المجتمع العربی المعاصر). الطّبعة الأولی، بیروت: دار الطّلیعة.
شیبلی هاید، جانت (1389). روان­شناسی زنان. ترجمة اکرم خمسه. چاپ سوم، تهران: آگه.
دوبوآر، سیمون (1380). جنس دوم. ترجمة قاسم صنعوی. تهران: توس.
صادقی، سمیّه (1393). زیر پوست ریاض. تهران: لوح فکر.
الصّانع، رجاء عبداللّه (2005). بنات الرّیاض.بیروت: دار السّاقی.
صنیعی، پرینوش (1394). سهم من. چاپ بیست و هشتم، تهران: روزبهان.
غلامی، سعید (1393). زن از دیدگاه غرب.http://rasekhoon.net/article/show /166260/
کامو، آلبیر (1963). الإنسان المتمرّد. ترجمة: نهاد رضا، الطّبعة الأولی، بیروت: منشورات عویدات.
الکردستانی، مثنی امین (1388). فمینیسم و جنبش­های آزادی­­بخش زنان. ترجمة عبدالظّاهر سلطانی. مشهد: حافظ ابرو.
مشیرزاده، حمیرا (1382). از جنبش تا نظریّة اجتماعی. چاپ اوّل، تهران: شیرازه.
ولی­زاده، وحید (1387). جنسیت در آثار رمان­نویسان زن ایرانی، فصلنامة نقد ادبی، 1 (1)، 191-224.
 www.scipost.ir/wiki/titles/.../15467.
www.ap.org (خبرگزاری اسوشییتد پرس. (16 فوریه 2008.