نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• معصومه صارمی فرد ¹
• محمدنبی احمدی ²

¹ کارشناس‌ارشد زبان و ادبیّات عربی، دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

² استادیار گروه زبان و ادبیّات عربی، دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

چکیده

یکی از ابعاد نگرشی جناح الکاظمی (متولّد 1949 م.) و محتشم کاشانی (905هـ.ق. – 996هـ.ق.) به­مثابة شاعران اهل بیت، بیان مصیبت­های امام حسین (ع) و یاران باوفایش در روز عاشورا، و به­تصویرکشیدن مصیبت­های بزرگی است که در صحرای کربلا بر اهل بیت (ع) گذشت. پژوهش حاضر به­روش توصیفی - تحلیلی و براساس نظریة ادبیّات تطبیقی اسلامی به واکاوی مهم­ترین شاخصه­های سوگ­سروده­های این دو شاعر در رثای امام حسین (ع) می­پردازد که تجلّی شیفتگی این دو شاعر برجستۀ به اهل­بیت و اندوه آنان نسبت به این تراژدی سوزناک است . یافته­های پژوهش، بیانگر آن است که دو شاعر در رثای امام حسین (ع) مضامین مشترکی را به­کار برده­اند که مهم­ترین آن­ها عبارت­اند از: تشنگی، اسارت، شهادت، بیان حزن و اندوه حضرت زینب (س) و... همچنین بررسی اسالیب به­کار رفته در شعرهای ایشان نشان می­دهد که هردو شاعر در  استفاده از انواع صور خیال در راستای به­تصویرکشیدن مصیبت کربلاء و لایه­های سطحی این حادثه موفّق عمل کرده­اند؛ امّا در بیان لایه­های زیرین معرفتی و معنایی آن که همان تبیین اهداف بنیادین قیام کربلا است، توفیق چندانی نداشته­اند.
 

کلیدواژه‌ها

• ادبیّات تطبیقی اسلامی
• مرثیه­سرایی
• رثای امام حسین (ع)
• محتشم کاشانی
• جناح الکاظمی

20.1001.1.26766515.1398.9.3.5.8

عنوان مقاله [English]

رثاء الإمام الحسین (ع) فی أشعار محتشم الکاشانی وجناح الکاظمی

نویسندگان [English]

• معصومة صارمی فرد ¹
• محمد نبی احمدی ²

¹ الماجستیرة فی فرع اللّغة العربیّة وآدابها، کلّیة الآداب والعلوم الإنسانیّة، جامعة رازی، کرمانشاه، ایران

² أستاذ مساعد فی قسم اللّغة العربیّة وآدابها، کلّیة الآداب والعلوم الإنسانیّة، جامعة رازی، کرمانشاه، ایران

چکیده [English]

أحد وجوه مواقف جناح الکاظمی ومحتشم الکاشانی کشعراء لأهل البیت هو التّعبیر عن مصائب الإمام الحسین (ع) وأصحابه الأوفیاء فی یوم عاشوراء، حیث أنّه یصوّر المصائب العظیمة الّتی مرّت على أهل البیت فی صحراء کربلاء. یعتمد هذا البحث على نظریة الأدب الإسلامی المقارن من أجل تحلیل أهمّ خصائص رثاء هذین الشاعرین للإمام الحسین (علیه الصلاة والسلام) الّذی هو تعبیر عن وله هذین الشاعرین البارزین لأهل بیت الرسول (ص) وأحفادهم وحزنهما لهذه المأساة المؤلمة ویجیب فی نهایة المطاف على هذه الأسئلة، هی: ما هی أهمّ النّماذج البارزة المستخدمة والمشترکة لرثاء هذین الشاعرین وما مدى نجاحهما فی استخدام الصور الخیالیّة لتجسید واقع کربلاء. تشیر نتائج البحث إلى أنّ هذین الشاعرین قد استخدما المواضیع المشترکة فی رثاء الإمام الحسین (ع)، وأهمّها: العطش، الأسر، الشهادة، وحزن سیّدة زینب (س) و... کذلک تُظهر دراسة الأسالیب المستخدمة فی قصائدهما أنّ الشاعرین قد نجحا فی توظیف أنواع مختلفة من الصور من أجل إعطاء صورة واضحة لکارثة کربلاء والصّورة الظّاهریّة من هذا الحادث؛ لکن لم یکونا ناجحَین إلى حدّ کبیر فی التعبیر عن الصّورة الباطنیّة الّتی کانت الغرض الرئیسی وراء انتفاضة کربلاء.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• الأدب المقارن
• الرثاء
• رثاء الإمام الحسین (ع)
• محتشم الکاشانی
• جناح الکاظمی

عنوان مقاله [العربیة]

Imam Hussein's (AS) Elegy in Poems by Mohtasham Kashani and Jenah Al-Kazimi

چکیده [العربیة]

One of the attitudinal aspects of Jenah al-Kazimi (Born in 1949) and Mohtasham Kashani (905 AH - 996 AH) as poets of Ahl al-Bayt, is the expression of the tragedies of Imam Hussein (AS) and his companions on Ashura Day, and portraying this event as a huge catastrophes that happened to the Ahlul-Bayt (AS) in the Karbala Desert. This research is a descriptive-analytical study based on the theory of comparative Islamic literature which explores the most important attributes of the misery of these two poets in Imam Hossein's Elegies. The two poets are fascinated by their awe and sadness that is pained by this tragedy and finally, the study answers the questions that what are the most important commonalities used in the poems of these two poets? How did the two of them use figurative language to visualize Karbala? The findings of the study indicate that the two poets in Imam Hussein's Elegy have used common themes, the most important of which are thirst, captivity, martyrdom, sadness and the grief of Zaynab and ... also the study of the style which is used in his poems shows that both poets have succeeded in applying various forms of imagination to portray the catastrophe of Karbala and the superficial layers of this event, but the expression of underlying layers of its epistemic and semantic meaning, which are the basic aims of the Karbala uprising have not been successful.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

• Islamic Comparative Literature
• Rhetoric
• Imam Hussein's Elegy
• Mohtasham Kashani
• Jenah Al-Kazimi