واکاوی تطبیقی معصومیت‌های کودکانه و ظرفیت‌های انگیزشی خاطرات دوران کودکی در شعر طاهره صفّارزاده و نازک الملائکه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

یاد دوران کودکی، برای هر انسانی، احساساتی متمایز از دیگری را زنده می­کند و این تفاوت، در شعر شاعران که قلبی سرشار از عاطفه و احساس دارند، بیشتر از دیگران است. طاهره صفّارزاده و نازک الملائکه، از شاعران بنام و صاحب سبک در ادب فارسی و عربی هستند. این پژوهش، با روش توصیفی- تحلیلی، خاطرات دوران کودکی و وصف معصومیت­های کودکانهدر شعر این دو شاعر برجسته را بررسی و با هم مقایسه نموده است. نتایج به دست آمده از این پژوهش، گویای آن است که شعر کودک هرکدام از این دو، متأثّر از خاطرات تلخ و شیرین دوران کودکی خود شاعر است. سایه‌روشن خاطرات دوران کودکی در شعر این دو، وجوه اشتراک اندک و تفاوت­های بسیاری دارد، شعر کودک طاهره صفّارزاده، بیان محرومیت، تنهایی و رنج­های کودکان است و رنگی واقع­گرایانه و غالباً بسیار تیره دارد. سخن گفتن از کودک، همواره خاطرات تلخ دوران کودکی خود شاعر را برای او زنده می­کند؛ امّا این واژه در شعر نازک الملائکه، با وجود شهرت او به نومیدی و بدبینی، آمیخته با خوش­بینی است و مفهومی رمانتیک دارد. تصویر کودک در شعر او، برخلاف صفّارزاده، خاطرات شیرین گذشته را برای وی به ارمغان آورده است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

دراسة تطبیقیة فی برائة الطفولة ومقدرتها الإثاریة فی شعر طاهرة صفارزادة ونازک الملائکة

چکیده [English]

ذکری الطفولة تحیی فی قلب کل شخص مشاعر تتمیّزُ بها من غیرهم وبالطبع یکون هذا التمایز لدی الشعراء الذین لهم عواطف ومشاعر متدفّقة، أعمق وأکثر عن الآخرین. طاهرة صفّارزاده ونازک الملائکة تعدان من الشعراء المشهورین ولهما فضل فی ابداع الأسلوب فی الأدبین الفارسی والعربی هذا المقال قارن بین أوصاف الطفولة وذکریاتها فی شعر الشاعرتین البارزتین بمنهج توصیفی – تحلیلی، وما توصّلنا إلیه من النتائج أنَّ شعر الطفولة لکلّ واحدة منهما، یتأثر تماماً بذکریات طفولة الشاعرة نفسها فالمشابهة بین ذکریات طفولتهما قلیلة جداً. إنّ شعر صفّارزاده حول الطفولة بیان لحرمان الأطفال وشعورهم بالوحشة ومعاناتهم وإنّه ذو نزعة واقعیّة ولون مکفهر. وحدیثها عن الطفولة یحی لها مرارة ذکریات طفولتها الخاصة بها، ولکنّ الملائکة برغم إشتهارها بالیأس والتشاؤم، إنّ الطفولة وذکریاتها لها تثیر لدیها رومنسیة ممزوجة بالتفاؤل، وصورة الطفل فی شعرها تحیی لها ذکریاتها الماضیة الحلوة خلافاً لصفارزادة.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • الکلمات الدّلیلیّة: شعر الطفولة
  • ذکری الطفولة
  • نوستالوجیا
  • نازک الملائکة
  • طاهرة صفارزادة

مراجع

کتابنامه
الف: کتاب­ها
1. الیافی، نعیم، (1983)؛ تطوّر الصورة الفنّیة فی الشعر العربی الحدیث، دمشق: منشورات إتّحاد الکتّاب العرب.
2. الیوت، تی­. اس (1375)؛ برگزیدۀ آثار در قلمرو نقد ادبی، ترجمۀ دامادی، چاپ اوّل، تهران: علمی.
3. پرهام، سیروس، (1362)؛ رئالیسم و ضدّ رئالیسم در ادبیّات، چاپ هفتم، تهران: آگاه.
4. جیدة، عبد الحمید، (1980)؛ الإتّجاهات الجدیدة فی­ شعر العربی المعاصر، بیروت: مؤسسه­ نوفل.
5. رفیعی، علی­محمّد، (1386)؛ شناختنامۀ طاهره صفّارزاده (شاعر، نظریه­پرداز)، ترجمۀ دین­پژوه و عارف ایرانی، چاپ اوّل، تهران: هنر بیداری.
6. شفیعی­کدکنی، محمّد رضا (1380)؛شعر معاصر عرب، چاپ اوّل، ویراست دوّم، تهران: سخن.
7. صفّارزاده، طاهره (1365/ الف)؛ بیعت بابیداری، چاپ سوّم، شیراز: نوید.
8. ------------ (1365/ ب)؛ سد و بازوان، چاپ دوّم، شیراز: نوید.
9. ------------ (1365/ ج)؛ طنین در دلتا، چاپ دوّم، شیراز: نوید.
10. ------------ (1386)؛ رهگذر مهتاب، چاپ پنجم، تهران: هنر بیداری.
11. ------------ (1366)؛ مردان منحنی، چاپ اوّل، شیراز: نوید.
12. ------------ (1384)؛ روشنگران راه، چاپ اوّل، تهران: برگ زیتون.
13. الملائکه، نازک (1997)؛ الدیوان، المجلّد اوّل، بیروت: دار العودة.
14. -------- (2008)؛ الأعمال الشّعریة الکاملة، المجلّد الثانی، بیروت: دار العودة.
ب: مجلّه­ها
15. آقایاری، خسرو (1390)؛ «فرایند توسعۀ مفهوم کودکی و گفتمان نقد ادبی معاصر»، ماهنامۀ کتاب ماه، کودک و نوجوان، سال چهاردهم، شمارۀ یازده، شهریور، صص 10-17.
16. ارجی، علی­اصغر (1390)؛ «عواملی که شعر کودک را مخدوش می­کنند»، ماهنامۀ کتاب ماه کودک و نوجوان، سال چهادهم، شماره یازدهم، شهریور، صص 93-88.
17. اسماعیلی، فائزه (1384)؛ «تعریف کودک»، ماهنامۀ دادرسی، سال نهم، شماره 50، صص 22-28.
18. رفیعی، علی­محمّد (1388)؛ «کودک طاهره بیم نگاهی به کودکی و نوجوانی در شعرهای طاهره صفّارزاده»، کتاب ماه کودک و نوجوان، آبان ماه، صص 56-72.
19. محمودی، محمّد علی (1388)؛ «تداعی و روایت داستان جریان سیّال ذهن»، فصلنامۀ پژوهش­های ادبی، سال 6، شمارۀ 24، تابستان، از صص 129-144.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار