نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمد پاشایی ¹
• مریم بخشی ²
• پرویز احمدزاده هوچ ²

¹ استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

² استادیار گروه زبان و ادبیّات عربی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

چکیده

رثای امام حسین (ع) و یاران باوفایش یکی از مضامین رایج میان دو زبان فارسی و عربی است. در بین شعرهایی که در رثای حضرت سیّدالشهداء (ع) به زبان عربی و به پیروی و تقلید از دوازده­بند محتشم به نظم درآمده، می­توان به ترکیب­بند مشهور سیّد محمّدمهدی بحرالعلوم اشاره کرد که در یازده بند سروده شده است. در پژوهش حاضر پس از ذکر مقدّمه­ای مختصر، میزان تأثیرپذیری بحرالعلوم از ترکیب­بند محتشم کاشانی بررسی شده است. در نوشتار پیش رو، اثناعشریات بحرالعلوم در چارچوبی علمی در دو لایۀ مضمونی و واژگانی با ترکیب­بند محتشم به­طور تطبیقی مقایسه و میزان و نوع تأثیرپذیری بحرالعلوم در سرودن ترکیب­بند مشهورش بررسی شده است. شایان ذکر است که این بررسی و تطبیق براساس مکتب فرانسوی انجام شده است. بحرالعلوم با بهره­گیری از مفردات و ترکیبات کلیدی و مضمون­ساز دوازده­بند محتشم، بر غنای شعر خویش افزوده است.

کلیدواژه‌ها

• ادبیّات تطبیقی
• محتشم کاشانی
• اثناعشریات
• بحرالعلوم

20.1001.1.26766515.1398.9.2.2.3

عنوان مقاله [English]

دراسة مقارنة لعقود اثنی عشریات محتشم الکاشانی واثنی عشریات بحر العلوم (فی اللّفظ والمضمون)

نویسندگان [English]

• محمد باشایی ¹
• مریم بخشی ²
• برویز احمدزاده هوج ²

¹ أستاذ مساعد فی قسم اللّغة الفارسیّة وآدابها، کلّیة الآداب والعلوم الإنسانیّة، جامعة الشّهید مدنی بآذربیجان، تبریز، إیران

² أستاذ مساعد فی قسم اللّغة العربیّة وآدابها، کلّیة الآداب والعلوم الإنسانیّة، جامعة الشّهید مدنی بآذربیجان، تبریز، إیران

چکیده [English]

رثاء الحسین (ع) وأصحابه الأوفیاء من المضامین الشّائعة بین اللّغتین الفارسیّة والعربیّة. من الأشعار الّتی أنشدت فی اللّغة العربیّة فی رثاء سیّد الشّهداء، هی المنظومة ذات اثنتی عشرة قطعة للسیّد بحر العلوم الّتی جاری بها اثنی عشریات محتشم الکاشانی. ففی هذا المقال بعد ذکر تمهید موجز، عالجنا تأثّر بحر العلوم بالقطع الاثنتی عشرة لمحتشم الکاشانی فی المستویین المضمون واللّفظ. فی هذه الدّراسة قمنا بالمقارنة بین اثنتی عشرة شعریّة لبحر العلوم والمنظومة ذات اثنی عشر عقداً لمحتشم لنتبیّن مدی التّأثیر الّذی ترکه محتشم علی بحر العلوم فی دراسة ممنهجة علمیّة. جدیر بالذّکر أنّ هذه الدّراسة والمقارنة تمّت فی ضوء المکتب الفرنسی؛ لأنّ هذین الأدبین المتقارنین یرتبطان ارتباطاً تأریخیاً وأنشِدا فی اللّغتین المختلفتین. أغنی بحر العلوم شعره باستخدام الألفاظ والمضامین الموجودة فی اثنی عشریات محتشم.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• الأدب المقارن
• محتشم الکاشانی
• اثنی عشریات
• بحرالعلوم

عنوان مقاله [العربیة]

Comparative Study of Mohtasham Kashani’s Composite-Tie With Bahrololum’s Twelvers (Contextual and Lexical)

چکیده [العربیة]

The elegy of Imam Hussein and his loyal followers is one of the common concepts in Arabic and Persian. Among the poems written on elegy of Imam Hussein in Arabic in imitation of Mohtasham’s poems composed in twelve lines, it can be referred to a famous composite-tie written by Mahdi Bahrololum written in eleven lines. The impact of Mohtasham Kashani’s composite-tie on Bahrololum is investigated from contentual and lexical perspectives and a brief introduction on this topic is presented in this article. Also, Bahrololum’s Twelvers is compared with Mohtasham Kashani’s composite-tie in an academic framework and the level of Bahrolom being affected in writing his famous composite-tie is studied. It should be pointed this comparatively study is done according to French School, since these literatures have a historical relationship with each other and they have been written in two different languages. Bahrolom has used from main words and compounds to develop his lyrical poems.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

• Comparative Literature
• Mohtasham Kashani
• Twelvers
• Bahrololum