نوع مقاله : مقاله پژوهشی
چکیده
حماسه عظیم امام حسین (ع) در ادبیّات عربی و فارسی، بازتابی بس گسترده دارد. این حماسه به دلیل ماهیت عزّتمدار و ظلمستیز خود، به عنوان الگویی ممتاز در برابر ادیبان و سخنوران قرار گرفت. بسیاری از آنها با الگوگیری از این حماسه، نوای پایداری، آزادی و بیداری را در جامعه نواختند. می‌توان این سرودهها را در گسترة ادبیّات تطبیقی، بررسی و تحلیل کرد تا ضمن نقد، نشانههای پیوند و اختلاف آنها روشن گردد.
در نوشتار حاضر، ضمن تبیین بازتاب حماسة عاشورا در گسترة ادبیّات تطبیقی، سرودههای جواد جمیل و سیّد حسن حسینی، به عنوان نمایندگان شعر عاشورایی عراق و ایران، مورد تحلیل قرار می‌گیرد. جمیل، شاعر نام‌آشنای شعر و ادبِ امروزِ عراق، در دفتر شعرش به نام «الحسین لغةٌ ثانیةٌ» (حسین، زبان دوّم)، با زبانی نمادین حماسه عاشورا و شخصیّتهای موجود در آن را به تصویر میکشد. حسینی نیز ضمن بهرهگیری فراوان از رمز در مجموعه شعر «گنجشک و جبرئیل»، به بازخوانی این حماسه پرداخته و آن را به حوادث امروز گره میزند.
از بررسی حاصل، چنین به نظر میآید که هر دو شاعر در برخی مضامین اشتراک داشته و به دلیل به کارگیری نمادها، گاه شعرشان به ابهام گرایش دارد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
الملحمة الحسینیة فی ضوء الأدب المقارن (نظرة إلی المجموعتین الشعریتین الحسین لغة ثانیة وگنجشک وجبرئیل)
چکیده [English]
لملحمة الإمام الحسین (علیه وآله آلاف التحیة والسلام) العظیمة صدی واسع وعظیم فی الصعید الأدبی، حیث تأثّر کثیر من الأدباء والشعراء بمفاهیمها السامیة وقیمها العظیمة واتخذوها کمثلٍ أعلى للإباء والتضحیة ورمزاً للحریّة والکرامة. نستطیع أن نقوم بدراسة ونقد هذه الأشعار من منظار الأدب المقارن للحصول علی الوجوه المشترکة والمضامین المختلفة.
فی المقال هذا نحاول أن نلقی الضوء علی ما أنشده جواد جمیل وحسن حسینی کممثلی الشعر الحسینی، فی الأدبین العربی والفارسی. یعتبر جواد جمیل من أبرز الشعراء العراقیین الذین قاموا بتصویر هذه الملحمة وشخصیّاتها العظیمة بلغة رمزیة. وأمّا حسینی إضافة إلی استخدامه الکثیر من الرموز الشعریة، فیحاول إعادة قراءة الملحمة من جدید، ویربطها بأحداث یومنا هذا.
من خلال هذه الدراسة یبدو لنا أن أشعارهما إضافة إلی الاشتراک فی بعض المضامین والموضوعات، تمیل إلی الغموض والإبهام لکثرة استخدام الرموز الشعریة.
کلیدواژه‌ها [English]
- الکلمات الدّلیلیّة:جواد جمیل
- حسن حسینی
- الأدب المقارن
- الملحمة الحسینیة
)