نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
2 استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
چکیده
حافظ شیرازی از شاعران ایران‌زمین است که شهرتش را باید در سرودن غزلیات او جستجو کرد. وی بهدلیل احاطة کم‌نظیر بر فنون بلاغی، غزلیات خود را بهزیبایی و هنرمندانه، بدین آرایه‌ها مزیّن کرده است. شهرت حافظ، همة عالم، حتّی جهان عرب را درنوردیده است. ادیبان عرب از اوایل قرن بیستم به پژوهش پیرامون حافظ پرداختند و اوّلین گام در این زمینه را ابراهیم شواربی - مترجم و نویسندة مصری - برداشت. تاکنون بیش از سی ترجمه از دیوان وی به زبان عربی انجام پذیرفته است. ازجمله مشهورترین مترجمان عرب‌زبان اشعار حافظ، عمر شبلی، نویسنده و شاعر معاصر لبنانی که دیوان او را در چهار جلد به نظم عربی برگرداند. نوشتار پیش رو، بر آن است تا به شیوة تطبیقی - تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، ترجمه عربی شبلی از کنایه‌های دیوان حافظ را براساس نظریّة آنتوان برمن، نقد و بررسی کند. برآیند پژوهش نشان می‌دهد که عمر شبلی با توجّه به اینکه نزدیک به بیست سال از عمر خود را در ایران سپری کرده، امّا به بسیاری از مفاهیم کنایی اشعار حافظ پی نبرده است؛ درنتیجه در انتقال مفاهیم عالی غزلیات حافظ به مخاطب عربی، چندان موفّق نبوده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
المعانی العرفانیة للتّرجمة العربیّة لکنایات حافظ الشّیرازی لعمر شبلی (فی ضوء نظریّة «آنتوان برمن»)
نویسندگان [English]
- بهروز قربان زاده 1
- شهرام احمدی 2
1 أستاذ مساعد فی قسم اللّغة العربیّة وآدابها، جامعة مازندران، بابلسر، ایران
2 أستاذ مساعد فی قسم اللّغة الفارسیّة وآدابها، جامعة مازندران، بابلسر، ایران
چکیده [English]
لقد اشتهر حافظ الشّیرازی من أبرز الشّعراء الإیرانیین بفنّ الغزل. زیّن حافظ غزله بالجمالیات البلاغیّة والمحسّنات اللّفظیّة لإلمامه بفنون البلاغة إلماما قلّ نظیره وعزّ مثیله. دوت شهرة حافظ فی کلّ أرجاء العالم بما فیها البلاد العربیّة. أقبل الأدباء العرب منذ أوائل القرن العشرین على البحث حول حافظ الشّیرازی وقد قطع الخطوة الأولى فی هذا المضمار إبراهیم الشّواربی کرائد لهذا الفن. وقد ناهز عدد التّراجم العربیّة لغزل حافظ الثّلاثین لحدّ الآن. من هذا المنطلق تعتبر ترجمة الکاتب والشّاعر اللّبنانی عمر شبلی لغزل حافظ من أشهر التّراجم علما أنّ شواربی هو أوّل من ترجم شعر حافظ إلى العربیّة ترجمة منظومة وفی أربعة أجزاء. یرمی هذا البحث إلى دراسة ونقد ترجمة شبلی للکنایات الواردة فی غزل حافظ و اعتماداً على المنهج الوصفی التّحلیلی والمقارن فی ظلّ نظریة «آنتوان برمن». ومن أبرز معطیات البحث هو أنّ شبلی على الرّغم من أنّه قضى ما یقارب عشرین عاماً فی إیران إلّا أنّه لم یستوعب الکثیر من خبایا کنایات حافظ ما یعطینا القناعة بأنّه لم یکن ناجحاً فی نقل المعانی الدّقیقة إلى المخاطب العربی.
کلیدواژه‌ها [English]
- الأدب المقارن
- حافظ
- عمر شبلی
- الکنایات
- التّرجمة
عنوان مقاله [العربیة]
Mystical Concept of Irony in the Arabic Translation of Omar Shibli of The Divan of Hafez Based on Antoine Berman’s Theory
چکیده [العربیة]
Hafez Shirazi is an iranian poet who should be searched for his reputation in his love poetry (ghazal). Because of the full mastery of rhetorical techniques, he embellished beautifully and artistically his love poetries with these trops. Hafez's reputation spread throughout the world even the arab world. From the early twentieth century, arabic litterateurs began to research and investigation about Hafez and Ibrahim Shourabi - egyptian translator and writer- took the first step in this regard. Up to now, more than 30 translations have been made from his bureau in Arabic. Among the most well-known Arab translators of Hafez’s poetry is Omar Shibli from Lebanon who translated Hafez’s poems in four volumes. This article intends to critically investigate Shibli’s Arabic translation of irony in Hafez’s poetry using a comparative-analytical research method and library resources. The research results show that Omar Shibli has not understood many of Hafez’s ironic concepts despite having spent nearly 20 years of his life in Iran. Consequently, he has failed to convey the sublime concepts of Hafez’s poems to the Arab audience.
کلیدواژه‌ها [العربیة]
- Comparative Literature
- Hafez
- Omar Shibli
- Irony
- Translation
)