نوع مقاله : مقاله پژوهشی
چکیده
اندیشة انتظار و بیان سیمای امام مهدی (عج) در شعر شاعران متعهّد به اهل‌بیت (ع) از دیرباز تاکنون؛ بویژه در شعر دورة معاصر، بوفور دیده میشود. شاعران معاصر، باب جدیدی را در زمینة شعر و ادب، به نام ادبیّات مهدوی گشودند و از دریچة شعر، امام مهدی (عج) را به عنوان منجی آخرالزّمان به تشنگان حقیقت معرّفی کردند. سیّد رضا موسوی هندی، شیخ محسن ابوالحب، سلمان هراتی و قیصر امینپور، از شاعران معاصر مطرح در ادبیّات متعهّد هستند. در مقالة حاضر، به روش توصیفی- تحلیلی و با استناد به شواهدی از اشعار این شاعران، به بررسی تطبیقی سیمای امام مهدی (عج) در شعر معاصر فارسی و عربی پرداخته شده است. مباحثی همچون ولادت امام عصر (عج)، غیبت، انتظار، بشارت به ظهور منجی آخرالزّمان و توصیف ویژگی‌های مدینة فاضلة مهدوی، از جمله مضامین مشترک در شعر شاعران مورد بحث است؛ امّا موضوعاتی همچون القاب، رجعت و نیز پاسخ به انحرافات در زمینة موضوعات مربوط به مهدویت، در شعر برخی از آنان همچون سیّد رضا موسوی هندی ملاحظه می‌گردد. شاعران معاصر فارسی‌زبان، با بیانی ادبی و با استفاده از تعابیر استعاری، کنایه و تشبیه به وصف و مدح سیمای امام مهدی (عج) پرداخته‌اند؛ در حالی که شاعران عرب بیشتر به صورت مستقیم به وصف سیمای امام مهدی (عج) پرداخته‌اند. افزون بر این، شاعران با اقتباس هنری و ادبی از تفاسیر آیات و روایات متواتر، به وصف امام مهدی (عج) پرداخته و به شعر خویش صفت جاودانگی و تأثیرگذاری بر مخاطب بخشیده‌اند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
دراسة مقارنة لصورة الإمام المهدی فی الشعر الفارسی والعربی المعاصر (سیّد رضا الموسوی الهندی، شیخ محسن ابوالحبّ، سلمان هراتی وقیصر امین‌بور نماذجاً)
چکیده [English]
الملخّص
إنّ فکرة انتظار الإمام المهدی (عج) وتبیین أبعاد شخصیته الکریمة أخذ یتجلی أکثر فأکثر عند الشعراء الملتزمین بحب أهل البیت (ع) علی مدی التاریخ إلی یومنا هذا ولاسیما فی الشعر المعاصر. فتح الشعراء فی العصر الحدیث باباً جدیداً فی حقل الشعر والأدب باسم باب الشعر المهدوی وتناولوا فیه تعرّف الامام الثانی عشر (عج) کمنجی فی آخر الزمان علی ظمئی الحقیقة. یعدّ السید رضا الموسوی الهندی، والشیخ محسن ابوالحب من بین الشعراء العرب، وسلمان هراتی وقیصر أمینبور فی الأدب الفارسی، من أبرز الشعراء فی الأدب الشیعی الملتزم. مقالنا هذا فی منهج توصیفی - تحلیلی وفی بحث مقارن یعالج الموضوع بالإستناد علی الشواهد الشعریة من شعر هؤلاء الشعراء. إلی جانب هذا تناول المقال عقائد الشعراء المشترکة بشأن الإمام المهدی (عج) نحو مولده (عج)، غیبته، التبشیر بظهور المنجی فی آخر الزمان، الإنتظار والمدینة الفاضلة المهدویة، وأما نری بعض المضامین نحو البحث حول ألقاب الإمام المهدی (عج)، قضیة الرجعة والردّ علی الإنحرافات فی بواعث الغیبة فی شعر بعضهم کسید رضا الموسوی الهندی. وکلّ ذلک بالاستشهاد بالآی القرآنیة والروایات المتواترة. إنّ الشعراء فی الأدب الفارسی المعاصر، قد تناولوا صورة الإمام المهدی (عج) ومدحه بتعبیر أدبی وباستخدام الإستعارات والکنایات والتشبیهات المختلفة، بینما أنّ الشعراء العرب کثیراً ما تناولوا صورة الإمام المهدی تناولاً مباشرا.ً فضلاً عن ذلک إن هولاء الشعراء قد لجأوا إلی الإقتباسات الفنیة و الأدبیة من تفاسیر آیات القرآن الکریم وهکذا أخلدوا آثارهم الشعریة وأثروا علی ضمیر المخاطبین أعظم التأثیر.
کلیدواژه‌ها [English]
- الکلمات الدّلیلیّة: الإمام المهدی (عج)
- الأدب المقارن
- الشعر الفارسی المعاصر
- الشعر العربی المعاصر
- السید رضا موسوی الهندی
- الشیخ محسن ابوالحب
- سلمان هراتی
- قیصر أمینبور
)