بررسی تطبیقی بومی‌گرایی در رمان (مطالعه موردپژوهانه: دو رمان «بین القصرین» نجیب محفوظ و «داستان یک شهر» احمد محمود)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیّات عربی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

2 کارشناس‌ارشد زبان و ادبیات عرب دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

چکیده

یکی از ویژگی‌های بارز در آثار نویسندگان رئالیست، پرداختن به عناصر بومی است؛ به گونه‌ای که خواننده پس از مطالعة آن‌ها، با انبوهی از ویژگی‌های اقلیمی و منطقه‌ای روبه‌رو می‌شود که او را هرچه بیشتر با خصوصیات جغرافیایی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی زمان و مکانی که داستان در آن روی می‌دهد آشنا می‌کند. «نجیب محفوظ» و «احمد محمود»، دو رمان‌نویس مشهور رئالیست مصری و ایرانی هستند که به‌خوبی توانسته‌اند عناصر بومی و اقلیمی را در آثار خود بازتاب دهند و می‌توان گفت که این ویژگی در دو رمان «بین القصرین» و «داستان یک شهر» از این دو نویسنده نمود بیشتری یافته است. این وجه مشترک بین دو رمان، موضوع مقالة حاضر است. مهم‌ترین نتایج به دست آمده بیانگر آن است که وصف طبیعت و کاربرد کلمات و واژه‌های محلّی در هردو رمان وجود دارد و بیشترین بروز آن در رمان محمود در نام‌های اشخاص و فرهنگ و سنّت‌های آنان است و در رمان محفوظ، بیشترین کاربرد بومی‌گرایی در اسامی مکان‌هایی چون مسجد و مدرسه است. روش کار در پژوهش حاضر، متّکی بر مکتب تطبیقی آمریکایی، به صورت توصیفی - تحلیلی است، به این صورت که پس از استخراج تمامی نمونه‌های دو رمان، به تحلیل آن‌ها پرداخته شده است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparative Study of Regionalism in Novel (A Case Study: In Najib Mahfuz’s Palace Walk and Ahmad Mahmoud’s a Tale of a City)

نویسندگان [English]

  • Salah Al-ddin Abdi 1
  • Javad Talibi 2
1 Associate Professor of Arabic Language and Literature University of Bu-Ali- Sina, Hamedan, Iran
2 M.A. Scholar of Arabic Language and Literature University of Bu-Ali- Sina, Hamedan, Iran
چکیده [English]

One of the obvious characteristics of realist writer’s works is dealing with the native elements in the ways that after reading them a reader faces with a large number of ecological and regional features which make him more and more familiar with geographical, cultural, economic and political characteristics of the time and place in which the story happens. Najib Mahfuz and Ahmad Mahmoud are two Egyptian and Iranian famous realist writers who could well manage to reflect the ecological and regional elements in their works and it can be said that this characteristics is more displayed in Palace Walk and A Tale of a City. This common aspect between two novels is the subject of the present paper. The present paper sets to describe the regionalism and the elements that make a literary text a regional text before analyzing these elements in two above mentioned novels and also the existing similarities and differences are explained. The most important results indicate that the nature and application of local words in both novels are the most evident in the Mahmoud's novel in the names of individuals and their culture and traditions, and in Mahfuz’s novel, the most used reigonalism in the names of places Mosque and school.The method of this research is descriptive-analytic and the examples have been extracted, they are subjected to analysis.
 
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Comparative Literature
  • Regionalism
  • Palace Walk
  • A tale of a City
  • NajibMahfuz
  • Ahmad Mahmud

عنوان مقاله [العربیة]

الإقلیمیّة فی روایتی «بین القصرین» لنجیب محفوظ و«قصّة مدینة واحدة» لأحمد محمود(دراسة مقارنة)

چکیده [العربیة]

القیام بالمقومات الإقلیمیّة إحدی میزّات هامّة فی روایات الواقعیین بحیث یواجه القارئ بعد قرائته بکم غیر قلیل من ممیزات اقلیمیّة وبیئیة تعرّفه علی سمات تبوغرافیة وثقافیّة واجتماعیّة واقتصادیّة وسیاسیّة وزمکانیّة طرأت فیها الرّوایة. نجیب محفوظ المصری وأحمد محمود الإیرانی من الرّوائیین المرموقین الواقعیین الّلذین استطاعا أن یستخدما المقوّمات الوطنیّة والإقلیمیّة فی نتاجهما استخداما جیّدا ویمکن القول إنّ هذه المقومّات ظهرت فی روایتی «بین القصرین» و «قصّة مدینة واحدة» عند هذین الکاتبین ظهوراً بارزاً. هذه المیزة المشترکة بین الرّوایتین موضوع المقال هذا. یبرهن استخلاص النّتائج الهامّة إلی أنّ وصف الطّبیعة واستخدام المفردات الوطنیّة فی کلتی الرّوایتین ظهرتا وأکثر بروزها فی روایة أحمد محمود فی أسماء أبطال الرّوایة وثقافتهم وتقالیدهم وظهر استخدام الإقلیمیّة عند نجیب محفوظ فی أسماء الأمکنه منها المسجد والمدارس. المنهج فی هذه المقالة القائمة علی المنهج الوصفی - التّحلیلی أی بعد استخراج النّموذجات من کلتی الرّوایتین قمنا بتحلیلها.

 

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • الأدب المقارن
  • الإقلیمیّة
  • «بین القصرین»
  • «قصّة مدینة واحدة»
  • ‌ نجیب محفوظ
  • أحمد محمود

مراجع

الف: کتاب‌ها
1. آذرنوش، آذرتاش (1379)؛ فرهنگ معاصر، چاپ اوّل، تهران: فرهنگ معاصر.
2. دستغیب، عبدالعلی (1378)؛ نقد آثار احمد محمود، چاپ اوّل، تهران: معین.
3. شکری، غالی (1982)؛ المنتمی دراسة فی أدب نجیب محفوظ، الطّبعة الثّالثة، بیروت، دار الآفاق الجدیدة.
4. شیری، قهرمان (1394)؛ مکتب‌های داستان‌نویسی در ایران، چاپ دوّم، تهران: چشمه.
5. عبدی، صلاح‌الدین (1395)؛ فنون النّثر العربی الحدیث، چاپ اوّل، همدان: چنار.
6. غفرانی، محمّد (1428)؛ قاموس عصری، الطّبعة الأولی، طهران: دار الهدی للنّشر والتّوزیع.
7. محفوظ ، نجیب (1991)؛ المؤلّفات الکاملة، المجلّد الثّانی، الطّبعة الأولی، بیروت: مکتبة لبنان.
8. -------- (2009)؛ حکایات حارتنا، الطّبعة الثّالثة، القاهرة: دار الشّروق.
9. --------- (1379)؛ گذر قصر، ترجمة م. ح. پرندیان، چاپ اوّل، تهران: روزنه.
10. محمد سعید، فاطمة الزهراء (1378)؛ سمبولیسم در آثار نجیب محفوظ، ترجمة نجمه رجایی، چاپ اوّل، مشهد: دانشگاه فردوسی.
11. محمود، احمد (1384)؛ داستان یک شهر، چاپ هفتم، تهران: معین.
12. میرصادقی، جمال (1386)؛ ادبیّات داستانی، چاپ پنجم، تهران: سخن.
13. میرعابدینی، حسن (1380)؛ صد سال داستان‌نویسی در ایران، چاپ دوّم، تهران: تندر.
ب: مجلاّت
14. اجاکیانس، آناهید (1384)؛ «مروری بر آثار احمد محمود (2)»، نامة فرهنگستان، دورة هشتم، شمارة اوّل، صص 149-157.
15. امید، جواد (1371)؛ «نقد و روایت تراژیک زندگی»، مجلّة چیستا، شمارة 108 و 109، صص 795-814.
16. الرّاوی، محمّد (1406)؛ «الإقلیمیة فی القصّة المصریة»، مجلة إبداع، السّنة الرّابعة، العدد 4، صص 120-122.
17. شیری، قهرمان (1382)؛ «پیش‌درآمدی بر مکتب‌های داستان‌نویسی در ادبیّات معاصر ایران»، نشریة دانشکده ادبیّات و علوم انسانی تبریز، دورة 46، شمارة 189، صص 147-190.
18. الغیطانی، جمال (1404)؛ «القاهرة بین الواقع والخیال فی ثلاثیة نجیب محفوظ»، مجلّة إبداع، السّنة الثانیة، العدد 1، صص48-59.
19. مشتاق‌مهر، رحمان و رضا صادقی شهپر (1389)؛ «ویژگی‌های اقلیمی و روستایی در داستان‌نویسی خراسان»، جستارهای ادبی، دورة43، شمارة 1، شمارة (مسلسل 168)، صص 81-108.
20. نوری، علی و قره‌خانی، علی (1390)؛ «تشبیهات اقلیمی در داستان‌های شمال و جنوب ایران»، پژوهشنامة زبان و ادبیّات فارسی، سال 5، شمارة 4، صص 175-196.
کاوش نامه ادبیات تطبیقی
دوره 8، شماره 29
خرداد 1397
صفحه 82-103

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار