بررسی نقش مضامین در ادبیّات و کاربرد‌های آن در ادبیّات تطبیقی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری ادبیّات انگلیسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

2 دانشیار گروه ادبیّات انگلیسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

چکیده

گسترۀ پژوهش حاضر، بررسی و تشریح اهمّیّت به‌کارگیری بُن‌مایه یا مضمون، به‌ عنوان روش تحقیق در مطالعات تطبیقی است. هرچند به ظاهر این موضوع شاکلۀ از پیش تعریف‌شده‌ای دارد و در نگاه اوّل سبک و سیاق جدیدی را در مطالعات ادبی تطبیقی فراهم نمی‌آورد، پژوهش حاضر، به اثبات این موضوع می‌پردازد که با بررسی مضامین در آثار ادبی (به عنوان یکی از عناصر مهم در مطالعۀ ادبیّات) می‌توان به نظامی پیچیده و غنی از ارجاعات و مفاهیم دست یافت که در نتیجۀ سازمان‌بندی آن‌ها شرایط مطالعۀ تطبیقی فراهم می‌شود. بخش مهمّی از این نظام، به بافت فرهنگی و اجتماعی در پس آثار ادبی باز‌می‌گردد که منبعی قابل ‌ارجاع و نامحدود از معانی را برای خوانندۀ نکته‌بین فراهم می‌سازد. این نکته، فرصت را برای بحث و گفتگو در زمینۀ چند نکتۀ اساسی در حوزۀ ادبیّات تطبیقی فراهم می‌آورد و به پرسش‌هایی از این دست پاسخ می‌دهد که هدف از انجام یک مطالعۀ تطبیقی چیست؟ در انجام آن باید چه موضوعات و عناصری را مورد بررسی قرار داد و چه روشی را در پیش گرفت؟ و اینکه نتایج این پژوهش چه کمکی به مطالعات آینده در زمینه‌های مربوطه می‌کنند؟ پاسخ به این دسته از پرسش‌های کلیدی، زمینۀ یکپارچگی در روش و چارچوب مطالعات ادبی تطبیقی، به‌ویژه جنبه‌های فرهنگی آن‌ را، به وجود می‌آورد؛ همچنین، این مطالعه در پی آن است تا چگونگی استفاده از مضامین به عنوان راهکاری خلاّقانه و بنیادی در بحث کاربرد و روش در ادبیّات تطبیقی را به بحث و گفت‌وگو گذارد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

دور المضامین فی الأدب وتوظیفه فی الأدب المقارن (دراسة وتحلیل)

نویسندگان [English]

  • بوریا ترکمانه 1
  • ناصر ملکی 2
چکیده [English]

لقد کرّسنا هذا المقال للبحث فی دور المضامین ومکانتها کمنهج أدبیّ فی الدّراسات المقارنة. یبدو موضوع المقال بادئ ذی بدء موضوعا نمطیا وشکلیا لا یحتوی على نقطة جدیدة، ألّا أنّه یرید الکشف عن حقیقة هامّة وهی الدّراسة المضمونیّة للنّصوص الأدبیّة کإحدى الآلیات الهامّة الّتی تتکفّل دراسة الأدب. من المؤکّد أنّ أهمّیّته ناجمة عن أنّه یعدّ من الآلیات البحثیّة الّتی تمکننا من العثور على منظومة دلالیّة رائعة تکمن فی خبایا النّصوص الأدبیّة. والّتی تتوفّر فی ظلّها الظّروف المواتیة للانخراط فی الدّراسات الأدبیّة المقارنة. علماً أنّ أجزاء هامّة من هذه المنظومة الدّلالیّة تتعلّق بالنّسیج الثّقافی والاجتماعی الّذی یختبئ وراء النّصوص الأدبیّة. والّذی یعتبر معینا عذبا لا ینضب یستقی منه القارئ حتّى الارتواء. هذه المعطیات تمهد الطّریق للإجابة عن أسئلة أساسیّة یدور حولها هذا المقال. الا وهی، ما هو الهدف الرّئیسی الّذی یظلّ وراء الدّراسات المقارنة؟ وما هی العناصر الّتی نتفحصها من خلال البحوث المقارنة؟ وما هو المنهج الّذی نعتمده أثناء الدّراسة؟ وما هی الآفاق الجدیدة الّتی تفتحها هذه الدّراسة أمام المخاطب؟ والاجابة على التّساؤلات المذکورة لتتوفّر الأرضیّة الملائمة للوصول إلى منهج موحّد وإطار محدّد للدّراسات المقارنة وخاصّة فیما یخصّ جوانبها الثّقافیّة. بناء على ذلک یرمی هذا المقال إلى استخدام الدّراسة المضمونیّة کتقنیّة حدیثة وبنیویّة نستمدّها عبر إنجازنا للبحوث المقارنة.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • الأدب المقارن
  • المنهج المقارن
  • المضمون
  • النّسیج الثّقافی

مراجع

References
1. Bassnett, Susan (1993); Comparative-literature: a critical introduction. Oxford-UK; Blackwell.
2. Bortolussi, Marisa and Peter Dixon (2003); Psychonarratology: Foundations for the Empirical Study ofLiterary Response. New York: Routledge.
3. Cooke, Brett and Frederick Turner, eds. (1999); Biopoetics: Evolutionary Explorations in the Arts. Lexington. KY: ICUS.
4. Hogan, Patrick Colm (2003); Cognitive Science, Literature, and the Arts: A Guide for Humanists. New York: Routledge.
5. Leitch, Vincent B., William E. Cain, eds. (2010). The Norton Anthology of Theory and Criticism. WW Norton & Company.
6. Ming, Xie [Ming Xie]. (2007); “Trying to Be on Both Sides of the Mirror at Once: I. A. Richards, Multiple Definition, and Comparative Method”, Comparative Literature Studies 44, pp. 279-97.
7. Posnett, Hutcheson Macaulay (1886); Comparative literature. London: K. Paul, Trench.
8. Said, Edward (1994); Culture and Imperialism. New York: Vintage Books.
9. Saussy, Haun (2015); Introducing Comparative Literature: New trends and Application. London & New York: Routledge.
10. Spolsky, Ellen (2002); “Darwin and Derrida: Cognitive Literary Theory as a Species of Post-Structuralism” Poetics Today 23.1, pp. 43-62.
11. Steiner, George (1993); “Roncevaux” in The Return of Thematic Criticism. Werner Sollors (Ed.). Cambridge: Harvard University Press, pp. 299-300.
12. Tötösy de Zepetnek, Steven (1999); “From Comparative Literature Today toward Comparative Cultural Studies” CLCWeb: Comparative Literature and Culture 1.3, 2.
13. Wellek, René (1963); “The Crisis of Comparative Literature” Concepts of Criticism, pp. 282-295.
14. Wellek, René, and Austin Warren. (1956); Theory of literature. New York: Harcourt, Brace & World.
15. Wolf, Maryanne (2007); Proust and the Squid: The Story and Science of the Reading Brain. New York: Harper Collins.
16. Zunshine, Lisa (2010); Introduction to Cognitive Cultural Studies. Baltimore: Johns Hopkins University Press.
کاوش نامه ادبیات تطبیقی
دوره 8، شماره 29
خرداد 1397
صفحه 39-55

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار