نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه اصفهان
2 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی ،دانشگاه اصفهان
چکیده
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
این پژوهش با تکیه بر روش وصفی ـ تحلیلی، اصطلاح ادبی کرونوتوپ (پیوستار زمانی ـ مکانی) را باتوجه به همین اصطلاح در علم فیزیک از نگاه آلبرت اینشتین و چگونگی انتقال آن توسط میخاییل باختین ناقد و زبانشناس روسی به حوزة ادبیات و بهویژه رمان بررسی کرده است. اصطلاح پیوستار زمانی ـ مکانی، «زمکانیه» یا کرونوتوپ بر فضایی متشکل از حرکت زمان (بازگشت زمانی یا پیشواز زمانی) درون مکان در چارچوب روایت اطلاق میشود؛ بهطوری که نمیتوان آن دو را از یکدیگر جدا نمود. آنگاه با درنظر داشتن محور اصلی دو رمان فارسی و عربی که به دور آمیختگی زمان و مکان میچرخد، به تحلیل آن در چارچوب روایتیشان پرداخته است. نتیجۀ حاصل از بررسی ساختار کرونوتوپ در رمان «ذاکرة الجسد» بیانگر چارچوب وسیع آن در مقایسه با رمان «دو دنیا» است زیرا قهرمان (روایتگر) در آن بیش از آنچه انتظار میرود بر نیروی خیال و عاطفه خود، و بهطور گسترده بر شیوۀ بازگشت زمانی جهت بیان اسباب اتفاقات گذشته، تکیه نموده است. بنابراین، دو مورد مذکور، محدودۀ پیوستار زمانی ـ مکانی روایت را شکل میدهند؛ در حالیکه چارچوب پیوستار زمانی ـ مکانی در رمان فارسی به دلیل نگاشته شدن صرفاً جهت بیان حوادث، گستردگی کمتری دارد.
کلیدواژهها [English]
الف: الکتب
1. الأحمر، فیصل، المکان فی الروایة الجزائریة، جامعة منتوری قسنطینة.
2. باختین، میخائیل (1990)؛ أشکال الزمان والمکان فی الروایة، ترجمة: یوسف الحلاق، د ط، وزارة الثقافة (نقلا عن الرسالة «البنیة الزمکانیة فی روایة الرماد الذی غسل الماء لعزالدین جلاوجی دراسة تحلیلیة تأویلیة»).
3. باشلار، غاستون (1984)؛ جمالیات المکان، ترجمة: غالب هلسا، الطبعة الثانیة، المؤسسة الجامعة للدراسات والنشر والتوزیع.
4. ............. (1992)؛ جدلیة الزمن، ترجمة: خلیل أحمد خلیل، بیروت: المؤسسة الجامعیة للدراسات والنشر والتوزیع، الطبعة الثالثة.
5. البرمجیة: معجم اللغة العربیة المعاصرة.
6. بوتور، میشال (1986)؛ بحوث فی الروایة الجدیدة، ترجمة: أنطونیوس، الطبعة الثانیة، بیروت: عویدات.
7. پور آذر، رویا (1391)؛ میخاییل باختین تخیل مکالمهای جستارهایی درباره رمان، چاپ سوم، تهران: نشر نی.
8. ترقی، گلی (1389)؛ دو دنیا، چاپ ششم، تهران: نیلوفر.
9. رزوق، أسعد (1979)؛ موسوعة علم النفس، مراجعة: عبدالله عبد الدایم، الطبعة الثانیة، بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات والنشر، نقلا عن کتاب (الزمن فی الروایة العربیة).
ب: المجلاّت
29.المودن، حسن (دوتا)؛ «الزمان والفضاء فی الروایة من خلال کرونوتوبیا هنری میتران»، صص 40-31.
ج: المصادر الإنجلیزیة
(نقل عن رسالة «مفهوم الکان والزمان فی فلسفة الظاهر والحقیقة دراسة فی میتافیزیقا برادلی»).
32.Bemong Bemong, Nele & Other, Bakhtins Theory Of The Literary Chronotope: Reflections, Applications, Perspectives, GINKGC: Academia Press.
(د. مقداد رحیم، قراءة فی روایة «الحلم المزدوج» للقاصة الفلسطینیة دینا سلیم)
التاریخ: 10\5\2015