نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 أستاذ مساعد فی قسم اللّغة العربیّة وآدابها، جامعة الإسلامیّة الحرّة، طهران
2 الدّکتوراه فی فرع اللّغة العربیّة وآدابها، جامعة الإسلامیّة الحرّة، طهران
3 أستاذ مساعد فی قسم اللّغة العربیّة وآدابها، جامعة شیراز
چکیده
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
شهید و شهادت از موضوعات دیرینة ادبیّات پایداری است و از سوی غالب شاعران متعهّد، مورد اقبال قرار گرفته است. در دوران معاصر نیز شاعران دو ملّت فلسطین و ایران که دارای تقارب فرهنگی و سیاسی هستند، شهید و شهادت را ارج نهاده‌اند. احمد دحبور و سلمان هراتی، دو شاعر معاصر فلسطینی و ایرانی، از بزرگان ادبیّات پایداری‌اند و تابلوهای زیبایی از شهید و شهادت را خلق کرده‌اند. در این پژوهش، بر مبنای روش تحلیلی – توصیفی، اشعار این دو شاعر مورد مداقّه قرار گرفته و این نتایج حاصل شده است؛ دحبور، غم از دست‌دادن شهید را جانکاه می‌بیند و به سوگ او می‌نشیند، امّا هراتی سوگ و تعزیت را برای شهید روا نمی‌دارد. هر دو شاعر در زمینة جاودانگی شهید تقریباً دیدگاه مشترکی دارند. شهادت‌طلبی، در اشعارشان رنگ اشتیاق به خود می‌گیرد و رزمندگان به آغوش شهادت می‌شتابند؛ امّا با توجّه به اوضاع جنگ در دو کشور، آرزوی شهادت برای دو شاعر متفاوت است، دحبور، فرصت شهادت را از دست رفته نمی‌بیند، ولی هراتی با حالت نوستالژیک از آن یاد می‌کند.
کلیدواژه‌ها [English]
1. ابن منظور، محمّد بن مکرم (2005)؛ لسان العرب، المجلّد الثّالث، بیروت: دار الصّادر.
2. الأنصاری، حسّان بن ثابت (1281)؛ الدّیوان، تونس: الدّولة التّونسیّة.
3. البخاری، محمّد بن اسماعیل (1407)؛ صحیح البخاری، المجلّد الرّابع، بیروت: دار ابن کثیر.
4. ترابی، ضیاء الدین (1381)؛ شکوه شقایق نقد و بررسی شعر دفاع مقدّس، چاپ اوّل، قم: مؤسّسة فرهنگی سماء قلم.
5. الحرّ العاملی، محمّد بن حسن (1409)؛ وسائل الشّیعة، المجلّد الحادی عشر، الطّبعة الأولی، قم: مؤسّسة آل البیت علیهم السّلام.
6. حور، محمّد (1988)؛ ثقافة أحمد دحبور من شعره، دبی: مطابع البیان التّجاریّة.
7. خادمی کولایی، مهدی (1385)؛ پژوهشی در زندگی و شعر سلمان هراتی (آشنای شالیزار)، چاپ اوّل، ساری: شلفین.
8. دحبور، أحمد (1983)؛ الدّیوان، الطّبعة الأولی، بیروت: دار العودة.
9. ------- (2004)؛ دیوان أیّ بیت، الطّبعة الأولی، غزّة: التّهانی الثّقافیّة.
10. الزّرکلی، خیر الدّین (1980)؛ الأعلام، المجلّد الخامس، الطّبعة الخامسة، بیروت: دار العلم للملایین.
11. الطرابیشی، مطاع (1985)؛ شعر عمرو بن معدی کرب، الطّبعة الثّانیة، دمشق: مجمع اللّغة العربیّة.
12. مکارم شیرازى، ناصر (1374)؛ تفسیر نمونه، جلد اوّل، چاپ اوّل، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
13. هراتی، سلمان (1367/ الف)؛ از این ستاره تا آن ستاره، چاپ اوّل، تهران: سورة مهر.
14.---------- (1367/ ب)؛ دری به خانة خورشید، چاپ اوّل، تهران: سروش.
15. ---------- (1387)؛ آب در سماور کهنه، چاپ سوّم، تهران: توسعة کتاب إیران.
ب: المجلّات
16. زرقه، یوسف موسی (2003)؛ «ظاهرة الحزن الحیوی فی شعر أحمد دحبور دراسة فنّیّة وموضوعیّة»، مجلّة الجامعة الإسلامیّة، المجلّد الحادی عشر، العدد الثانی، صص 196-276.
17. عزیزیان، محمّد تقی (1389)؛ «گل پایان قشنگی دارد (بررسی شعر انقلاب و دفاع مقدّس در آثار سلمان هراتی)»، کتاب ماه ادبیّات، شمارة 46،صص34-38.
18. علیپور، پوران (1390)؛ «نشانه‌شناسی هیپوگرام مفهومی «شهادت» در شعر دفاع مقدس»، مجلّة ادبیّات پایداری، سال دوّم، شمارة 3 و 4، صص 379-406.
19. محسنی‌نیا، ناصر (1389)؛ «ادبیّات تطبیقی جایگاه و ضرورت‌ها»، مجلّة انجمن ایرانی زبان و ادبیّات عربی، شمارة 14، صص 81-102.
20. مقدّم متّقی، أمیر (1432)؛ «الشّهادة والشّهید فی الشّعر العربی المعاصر»، مجلّة آفاق الحضارة الإسلامیّة، السّنة الرّابعة العشرة، العدد الأوّل، صص 85-116.
21. نیّری، محمّد یوسف و سیّد مهدی خیراندیش (1384)؛ «شهید و شهادت در عرفان اسلامی»، مجلّة علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، دورة 22، شمارة 1، پیاپی 42، صص 19-32.
ج: الأطروحة
22. طاهری، قدرت‌الله (1378)؛ مقدّمه‌ای بر تحلیل انواع ادبی در شعر جنگ، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد، استاد راهنما: دکتر حسینعلی قبادی، تهران: دانشگاه تربیت مدرّس.
)