بررسی تطبیقی کهن‌الگوهای آنیما و آنیموس در اشعار سیمین بهبهانی و غادة السّمّان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهرکرد

2 دانشیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهرکرد

3 استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهرکرد

چکیده

در این پژوهش، شعر دو شاعر برجستة ادب معاصر فارسی و عربی، سیمین بهبهانی و غادة السّمّان، از منظر ادبیّات تطبیقی و کهن‌الگوهای آنیما و آنیموس که یونگ توجّه خاصّی به آن‌ها داشته، بررسی شده است. در این مقاله، ابتدا به تحلیل‎ نظری موضوع پرداخته شده و سپس کهن‎الگوهای آنیما و آنیموس‎ در اشعار ایشان مورد مطالعه قرار گرفته است؛ افزون بر این، میزان بسامد هر کدام،‎ با توجّه به شرایط فرهنگی، زمانی و شخصیّتی در اشعار آنان بررسی شد. یافته‌ها بیانگر این است که جنبه‎های مثبت و منفی این دو کهن‌الگو، در شعر هر دو شاعر ملاحظه میشود؛ هرچند با توجّه به نوع زندگی و تفکّراتشان، جنبۀ منفی آنیموس در شعر ایشان از بسامد بیشتری برخوردار است. شیوۀ بررسی در این پژوهش، از نوع توصیفی - تحلیلی بوده است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

دراسة تطبیقیّة علی الأنماط الأوّلیّة أنیما وأنیموس فی شعر سیمین بهبهانی وغادة السّمّان

نویسندگان [English]

  • منیژه بولادی 1
  • امیرحسین همتی 2
  • کامران قدوسی 3
2 أستاذ جامعة آزاد شهرکرد
3 أستاذ جامعة آزاد شهرکرد
چکیده [English]

یبحث الأدب المقارن عن الذّات الرّئیسی الإنسانی فی الأدب حتّی ینطلق به إلی تنمیة الفکر البشری وتوطئة الظّروف الخاصّة لإعتلاء التّفاعل والفهم بین الأمم. البحث عن الأنماط الأوّلیّة المشترکة بین الأمم المختلفة طریق یساعدنا للحصول علی هذا الهدف فقام المؤلّفون فی هذا المقال الوصفی - التّحلیلی بدراسة آثار الشّاعرتین الإیرانیّة والعربیّة هما سیمین بهبهانی وغادة السّمّان بتمامها للبحث عن الأنماط الأوّلیّة الموجودة فیها وخاصّة أنیما (العنصر الأنثوی فی الإنسان) وأنیموس (العنصر الذّکورة فی الإنسان) اللّذین عنی بهما کارل غوستاو یونغ عنایة تامة. أمّا البحث هذا، فإنّه یشتمل علی التّحلیل النّظری للموضوع بدایة؛ ثمّ الشّرح التّام لمصطلحی أنیما وأنیموس؛ وفی النّهایة دراسة إعدادیّة لنوعیة حضور النمطین فی أشعار الشّاعرتین حسب الظّروف الثّقافیّة والشّخصیّة المسیطرة علیهما. أمّا النّتیجة فإنّها تشیر إلی مرافقة الوجوه الإیجابیة والسّلبیّة لهذین النّمطین وکونهما معا فی أشعارهما؛ مع أنّه یمکننا بعد رؤیة الأسالیب الفکریّة للشّاعرتین أن نعدّ العنصر الذّکوری (أنیموس) أکثر استخداما فی آثارهما.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • الأدب المقارن
  • الأنماط الأوّلیة
  • أنیما وأنیموس
  • سیمین بهبهانی
  • غادة السّمّان
. بهبهانی، سیمین (1376)؛ آن مرد، مرد همراهم، تهران: کانون
2. ---------- (۱۳۸۵)؛ مجموعه اشعار سیمین، تهران: نگاه.
3. جونز، ارنست؛ مارت روبر؛ او. مانویی و کارل آبراهام (1366)؛ رمز و مثل در روانکاوی، ترجمۀ جلال ستاری، تهران: توس
.4 جم‌زاده، الهام (1387)؛ آنیما در شعر شاملو، چاپ اوّل، تهران: خورشید.
5. السّمّان، غادة (1996)؛ أعلنت علیک الحبّ، الطّبعه العاشره، بیروت: منشورات غادة السّمّان.
6. ------- (1999)؛ الأبدیة لحظ حب، بیروت: منشورات غادة السّمّان.
7. ------- (1995)؛ عاشقة فی محبرة، بیروت: منشورات غادة السّمّان.
8. -------- (1377)؛ غمنامهای برای یاسمنها، ترجمۀ عبدالحسین فرزاد، تهران: چشمه.
9. -------- (1380)؛ زنی عاشق در میان دوات، ترجمۀ عبدالحسین فرزاد، تهران: چشمه.
10. ------- (1383)؛ ابدیت لحظۀ عشق، ترجمۀ عبدالحسین فرزاد، تهران: چشمه.
11. ------- (1384)؛ زنی عاشق در میان دوات، ترجمۀ عبدالحسین فرزاد، تهران: چشمه.
12. ------- (1387)؛ دربند کردن رنگین‌کمان، ترجمۀ عبدالحسین فرزاد، تهران: چشمه.
13. ------- (1389)؛ رقص با جغد، ترجمۀ کاظم آل‌یاسین، شاهین‌شهر: مکاتیب.
14. شریفی، فیض (1391)؛ شعر زمان ما سیمین بهبهانی، تهران: نگاه.
15. فدایی، فربد (1381)؛ کارل گوستاو یونگ و روان‌شناسی تحلیلی او، تهران: دانژه.
16. فوردهام، فریـدا (1394)؛ مقدّمهای بر روان‌شناسی یونـگ، ترجمۀ مسعود میر بها، چاپ سوّم، تهران: اشرفی.
17. گورین و همکاران (۱۳۷۰)؛ راهنمای رویکردهای نقد ادبی، ترجمۀ زهرا مهین‌خواه، تهران: اطّلاعات.
18. مورنو، آنتونیو (۱۳۸۸)؛ یونگ خدایان و انسان مدرن، ترجمۀ داریوش مهرجویی، چاپ پنجم، تهران: مرکز.
19. یاوری، حورا (1374)؛ روانکاوی و ادبیّات (دو متن، دو جهان، دو انسـان)، تهران: تاریخ.
20. یونگ، کارل گستاو (1377)؛انسان و سمبولهایش، ترجمۀ محمود سلطانیه، تهران: جامی.
21. -------------- (۱۳۸۷)؛ اندیشههای یونگ، ریچارد بیلسگر، ترجمۀ حسین پاینده، تهران: آشیان.
22. -------------- (1370)؛ روان‌شناسی و دین، ترجمة فؤاد روحانی، تهران: کتاب‌های جیبی.