نوع مقاله : مقاله پژوهشی
چکیده
سرودن اشعار حزن‌انگیز در سوگ فرزندان یکی از رایجترین موضوعات رثاء به شمار میرود. به دلیل پیوند عمیق نوع ادبی رثا با عواطف و احساسات شاعر، این نوع ادبی بیش از سایر گونههای ادبی، زمینۀ انعکاس ذهنیّات و افکار شاعر را فراهم میآورد و به همین دلیل ظرفیّت تحلیل و بررسی از نظر بازتاب جنسیّت را دارد.
در پژوهش حاضر با روش توصیفی– تحلیلی و با استفاده از آرای محقّقان جامعهشناسی زبان، کوشش می‌شود، اشعار «ابن رومی» و «سعاد صباح»، دو تن از پیشتازان شعر رثای عربی را در سه سطح واژگانی، نحوی و بلاغی مقایسه کند، تا از این طریق، پیوند زبان و جنسیّت را در اشعار این دو شاعر به مقایسه، نقد و تحلیل گذارد. مهم‌ترین نتیجة حاصل از کاربست این نظریه در تحلیل مرثیه‌های ابنرومی و سعاد صباح، نشان می‌دهد که رابطة تنگاتنگی بین عاطفه رثاء و جنسیّت شاعر وجود دارد و عاطفة حزن سعاد صباح قوی‌تر بوده و آن به دلیل ویژگی احساسی و درونی زنان در این زمینه است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
دراسة مقارنة لسیکولوجیّة اللّغة الشّعریّة فی ضوء عنصر الجنس (مراثی ابن رومی وسعاد صباح نموذجاً
چکیده [English]
الملخّص
من الواضح أنّ فنّ الرثاء نشأ من المصائب الّتی حلّت بالشّاعر فأثارت لدیه مشاعر الحزن ودفعته إلی نظم أشعار حزینة أثّرت فی نفوس السّامعین أیّما تأثیر. بطبیعة الحال یُعَدُّ رثاء الأولاد هو من أکثر المضامین الّتی یتناولها الرّاثون فی مراثیهم رواجاً واتّساعاً.
الصّلة الوثیقة الّتی تربط فنّ الرّثاء بمشاعر الحزن لدی الشّاعر تجعل الرّثاء فی قمّة الفنون الشّعریّة الّتی تعکس ما یجول فی خاطر الرّاثی من الأحزان والهموم. من هذا المنطلق یکون فنّ الرّثاء أکثر إستعداداً وأوفر طاقة لبلورة النّوعیّة الجنسیّة للرّاثی أو الرّاثیة.
وأمّا هذه المقالة فإنَّها تسعی وبالإعتماد علی الدّراسات الموجودة فی مجال سیکولوجیّة اللّغة الشّعریّة إلی مقارنة بین رائدی فنّ الرّثاء الشّاعر ابن رومی والشّاعرة سعاد صباح وذلک فی إطار الألفاظ والنّحو والبلاغة والهدف الّذی ترمی إلیه المقالة هو إثبات وجود العلاقة بین اللّغة الشّعریّة وجنسیّة الشّاعر فی ضوء المراثی الّتی نظمها الشّاعران المذکوران سابقاً. ومن أهمّ النّتائج الّتی یمکن التّوصّل إلیها هی أنّه ثمة علاقة وطیدة بین عاطفة الشّاعر وجنسیّته فی الرّثاء. ثمّ أنّ عاطفة الحزن الّتی أبدته الشّاعرة سعاد صباح هی أقوی وأبرز من مثیلها ابن رومی والسّبب فی ذلک یعود إلی خصیصة الأنثویّة للشّاعرة سعاد الّتی ترکت بصماتها علی رثاءها طبعاً.
کلیدواژه‌ها [English]
- سیکلوجیّة اللّغة
- الجنس.مرثیّة
- ابن رومی
- سعاد صباح
)