نوع مقاله : مقاله پژوهشی
چکیده
داستان حضرت سلیمان به دلیل گستردگی و تنوّع ماجراها، تأثیرات گوناگون و متفاوتی در متون ادب فارسی گذاشته است که آن را از داستان دیگر پیامبران ممتاز میکند. با وجود قدمت روایت این داستان در منابع آیین یهود، قرآن کریم، بهترین و نخستین منبع شاعران و عارفان برای استفاده بوده است. موضوعاتی مانند عدالت سلیمان، منطق الطّیر دانستن او، تسلّط بر دیوان و...از جمله روایات قرآنی داستان سلیمان است؛ ولی با این وجود ادیبان فارسی از روایت تفاسیر و کتب قصص انبیاء در مورد سلیمان (ع) که پُر از اسرائیلیات است، بـه دلیل شهرت و جذّابیّت این داستانها تاثیر پذیرفتهاند، برای نمونه؛ موضوع انگشتری سلیمان که مضمونهای زیبایی از آن در ادبیّات فارسی، خصوصاَ متون عرفانی، خلق شده است.
این نوشتار با توجّه به اهمّیّت داستان پیامبران در ادبیّات فارسی (در اینجا داستان سلیمان) به تأثیر بخشی از روایات قرآنی داستان سلیمان در متون فارسی پرداخته است و از آن میان سه مبحث را برگزیده است: سلیمان و باد، سلیمان و مور و سلیمان و پرندگان؛ و از آنجا که پرداختن به تأثیر کامل داستان سلیمان در تمام ادب فارسی کار دشواری است و البتّه از حوصلة یک مقاله خارج است به بررسی این سه موضوع در امّهات متون ادب فارسی پرداخته است که بیشک با موارد مشابه در دیگر متون قابل مقایسه است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
أثر قصة النبی سلیمان (ع) فی الأدب الفارسی (وفقاً للنّقلة القرآنیة منها
چکیده [English]
الملخّص
ترکت قصة النبی سلیمان (ع) فی الأدب الفارسی تأثیراً متنوعا مختلف الجوانب وذلک لکثرة وسعة ما تحتویه هذه القصة من أحداث وملابسات تمیّزها عن غیرها من قصص الأنبیاء الآخرین. مع أنّ قصة النبی سلیمان (ع) متواجدة فی مصادر الیهود القدیمة إلاّ أن القرآن الکریم یُعَدُّ أهمّ وأحسن منهل استقى منه الشعراء والعرفاء هذه القصة. من أهم الموضوعات الّتی وردت فی النّقلة القرآنیة للقصة هی: عدالة النبی سلیمان (ع) وإلمامه بمنطق الطیر وانتصاره على الغیلان الأشرار ومع ذلک لم یسلم الأدباء الإیرانیون من الأخذ بما نقلته مصادر قصص الأنبیاء الحافلة بالاسرائیلیات لاشتهارها وجاذبیتها. خذ قصة خاتم النبی سلیمان (ع) مثلاً حیث أنّه صار مَثاراً للکثیر من المضامین الخلاّبة فی الأدب الفارسی وخاصة النصوص العرفانیة منه. فی ضوء أهمیة قصص الأنبیاء بالنّسبة للأدب الفارسی فقد عُنیتْ هذه المقالة بدارسة تأثیر قصة النّبی سلیمان (ع) فی الأدب الفارسی حسب السّرْد القرآنی لها. ورکّزت على ثلاثة موضوعات رئیسیة منها: قصة النبی سلیمان والریح، قصة النبی سلیمان والنمل وقصة النبی سلیمان والطیور. ولضیق المجال اکتفینا فقط بدراسة ورصد التأثیر الّذی ترکته هذه الموضوعات الثلاثة فی الأدب الفارسی.
کلیدواژه‌ها [English]
- القرآن الکریم
- النبی سلیمان
- الریح
- النمل
- الهدهد
- منطق الطیر
- الطیور
)