نوع مقاله : مقاله پژوهشی
چکیده
وصف چشم، یکی از مهمترین موضوعات غزل بوده و ارتباط ژرفی با مسألة زیباییشناسی دارد. پژوهش حاضر در صدد است با پرداختن به روند تغییراتِ این عنصر زیباییشناختی در نزد شاعران غزلپرداز عربی از زمان جاهلی تا عصر عثمانی (مملوکی) به نوعی به توصیف و تبیین تاریخی از زیباییشناسی چشم در نزد شاعران عربی دست یازد.
مهمترین یافته‌های این پژوهش که با روشی تحلیلی- توصیفی نگاشته شده است، بیانگر آن است که ذوق «زیباییشناختی» چشم در نزد شاعران عرب با سقوط خلافت بغداد و بر سر کار آمدن ترکان، دچار یک تغییر بنیادی شد، به طوری که عربهایی که تا آن زمان «چشم درشت» را زیبا می‌دانستند، روی به سوی وصف «چشمان تنگ» و تحسین آن آوردند. این مسأله، تأثیر بالای حکومت و نظام سیاسی- اجتماعی را بر ادبیّات بیان می‌دارد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
التحلیل التاریخی لـ «جمالیة العین» عند الشعراء العرب الغزّالین
چکیده [English]
لا شکّ فی أنّ وصف العین من أهمّ موضوعات الغزل فی الشّعر العربی، فکیفیة تطویر هذا الوصف علی مدی الزّمن ممّا یتدرّج فی دائرة النّقد الأدبی، إعتماداً علی هذه الفکرة فیسعی هذا البحث أن یبین مسار تطویر وصف الغزل وما طرأ علیه من التغییرات من العصر الجاهلی حتّی آخر العصر العثمانی (المملوکی).
من أهمّ ما حصل علیه هذا البحث الّذی إنتهج المنهج التّحلیلی- الوصفی، هو أن الذّوق الجمالی للعرب قد تغیّر تغیّراً أساسیّاً بعد أن خرجت بغداد من أیدی قدرة الخلافة العبَّاسیّة وصار إلى أیدی العنصر الترّکی، فالشّاعر العربی الّذی طالما وصف العیون النّجلاء الواسعة للامرأة العربیّة فمال إلی أن یصف العیون الضیّقة للمرأة الترّکیة! فهذا یبیّن مدی تأثیر الحکومة والنّظام السّیاسی والإجتماعی علی الأدب فی کلّ عصر.
کلیدواژه‌ها [English]
- الجمالیّة
- الشّعر العربی
- وصف العین
)