نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• پیمان صالحی ¹
• سمیه سادات شفیعی ²

¹ عضو هیأت علمی دانشگاه ایلام

² عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی

چکیده

نقد فمنیستی سعی دارد تا نقش فرهنگ مردسالارانه را در تصویر ارائه شده از زن در آثار ادبی بیان کند و آثار ادبی و هنری در نظام فلسفی میشل فوکو فیلسوف و نظریه‌پرداز فرانسوی از جایگاه ممتازی برخوردارند و او در تبیین طرح فکری خود از این آثار بهرة فراوان برده است. قدرت، کلیدواژة نظریات فوکو است به گونه‌ای که هر گفتمانی را برآمده از قدرت می‌بیند و متأثر از اندیشة نیچه معتقد است که قدرت تنها متعلق به طبقة فرادستان نیست بلکه در تمامی لایه‌های اجتماعی وجود دارد و زبان، عرصة بروز روابط قدرت و تعیین کنندة سوژة غالب و سوژة تحت سلطه است. بر این اساس، پژوهش حاضر تلاش کرده است تا با رویکردی توصیفی- تحلیلی، به مطالعة جنسیتی اِعمال قدرت در رمان "طشّاری" اثر إنعام کجه‌جی و رمان "پاییز را فراموش کن" نوشتة فهیمه رحیمی بر اساس نظریة میشل فوکو بپردازد. نتایج نشان از آن دارد که در هر دو رمان، انواع مختلف اِعمال قدرت‌ به کار گرفته شده است، هر چند در رمان پاییز را فراموش کن، برخی موارد مانند اِعمال قدرت خرافات و باورهای عامیانه، اِعمال قدرت فرادستان اجتماعی بر فرودستان اجتماعی و عاملیت مرجّح مردانه در صورتبندی عشق، جلوه‌گری بیشتری دارد. نویسندگان این دو رمان مصمم هستند تا نشان دهند که گرچه در موارد زیادی زنان به عنوان فرودستان، قربانی قدرت فرادستان هستند اما با مقاومت در برابر آنان توانسته‌اند از مرز زنانی احساساتی و منفعل تا مرز زنانی منطقی و فعال و از عامیانه اندیشی تا پهنة فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی پیش بروند.

کلیدواژه‌ها

• إنعام کجه جی
• فهیمه رحیمی
• میشل فوکو

موضوعات

• ادبیات تطبیقی

عنوان مقاله [English]

An Analysis of Contemporary Arabic and Persian Novels Based on Foucault's PowerTheory (Case Study of the Novel "Tashari" by Inam Kojeji and the Novel "Forget the Autumn" by Fahimeh Rahimi)

نویسندگان [English]

• پیمان صالحی ¹
• shafiei Somayeh sadat ²

¹ عضو هیأت التدریس بجامعة إیلام

² Faculty member of the Institute of Humanities

چکیده [English]

Literary and artistic works have a prominent position in the philosophical system of Michel Foucault, a French philosopher and theorist, and he has benefited greatly from these works in explaining his intellectual project. Discourse is the keyword of Foucault's theory. He sees every discourse as arising from power. Influenced by Nietzsche's thought, he believes that power does not belong only to the elite class but exists in all social layers; also language is the arena for the emergence of power relations and determines the dominant and the dominated subject. Accordingly, the present study has attempted to examine and analyze Foucault's theory of power, the novel "Tashari" by the Iraqi writer Inam Kajehji, and the novel "Forget the Autumn" by the Iranian writer Fahimeh Rahimi, using the American school of comparative literature and a descriptive-analytical approach. The results show that in both novels, Foucault's various power-oriented discourses are used, although in the novel Forget the Autumn, some discourses, such as the discourse of superstition, the discourse of mastery and servanthood, and the discourse of love, are the leading ones. The authors of these two novels are determined to show that although in traditional Iraqi and Iranian societies, in many women, as inferiors, are victims of the power of superiors that exists in all social classes, by resisting them, they have been able to advance from the boundary of emotional and passive women to the edge of logic and activity, and from folk opinions to the realm of political and social activities.

کلیدواژه‌ها [English]

• Inam Kajeji
• Fahimeh Rahimi
• Michel Foucault