بازتاب بنیادهای اخلاق اجتماعی امام رضا (ع) در شعر متعهّد عربی و فارسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

چکیده
ادبیّات متعهّد می­کوشد ارزش­های دین اسلام و سجایای اخلاقی اهل­بیت علیهم السّلام را به تصویر کشیده و در راستای الگوآفرینی ادبی - اخلاقی گامی مؤثّر بردارد. با توجّه به تعامل و پیوند فرهنگی و تاریخی میان ایرانیان و اعراب، بازتاب شخصیّت اخلاقی امامان معصوم در شعر ایشان قابل بررسی است.
      پژوهش حاضر، بر اساس روش توصیفی - تحلیلی با رویکرد تطبیقی، می‌کوشد تا مصادیقی از اخلاق اجتماعی امام رضا (ع) را در دو ادب فارسی و عربی، ارائه نماید. اگرچه امام (ع) جامع تمام فضائل انسانی است امّا با بررسی مواردی از شعر عربی و فارسی، برخی ویژگی‌های اجتماعی امام رضا (ع) از جمله: کرم،
حسن­خلق، صداقت، فروتنی و عدالت ایشان بیشتر خودنمایی می­کند، از جهت بسامدی نیز، از میان سجایای اخلاقی - اجتماعی مذکور، شاعران هر دو زبان بیشتر به اصل اخلاقی کرم و بخشش آن حضرت پرداخته‌اند؛ و آن به جهت تأکید امام رضا (ع) بر بخشش و سخاوت و تجلّی آن فضیلت­ها در گفتار و کردار می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

ومضات من أخلاق الإمام رضا الاجتماعیّة فی الشّعر الملتزم الفارسی والعربی

چکیده [English]

الملخّص
الشّعر الملتزم یحاول أن یصوّر القیم الإسلامیة وما یتعلّق بأهل الییت علیهم السّلام من السّجایا الأخلاقیة، بلسان العاطفة والخیال ویخطو خطوات واسعة للتّعریف بوجوه نیّرة وضّاءة یُحتذی بحذوها وتقتفی آثارها. نظراً للعلاقات الثّقافیة والتّاریخیة الوثیقة بین الشّعبین العربی والإیرانی یمکن أن نجد أصداء السّجایا الأخلاقیّة للأئمة المعصومین فی أشعار شعراء الشّعبین المذکورین.
     هذه الدّراسة تسعی، أن تصوّر نماذج مِن أخلاق الإمام الرّضا الاجتماعی فی الأدبین الفارسی والعربی على أساس المنهج الوصفی - التّحلیلی وبالاعتماد علی نمط البحث المقارن. مع أنَّه (ع) یکون تجسیداً تامّاً لکلّ الفضائل الإنسانیّة، لکنّه من خلال دراسة بعض الأشعار العربیة والفارسیة تظهر لنا بعض معالم شخصیّة الإمام الرّضا (ع) أکثر ظهوراً، منها: الجود، حسن الخلق، والصّدق والتّواضع والعدل ومما توصَل إلیه هذا البحث هو أنّ الشّعراء فی کلّ اللّغتین تطرَّقوا إلی الجود والسّخاء أکثر من الشّیم الخلقیّة وذلک لأنّ الإمام (ع) شدّد فی کلماته علی هذه القیم الاجتماعیّة.

کلیدواژه‌ها [English]

  • الکلمات الدّلیلیّة: الأخلاق الاجتماعیّة
  • الإمام الرضا (ع)
  • الشّعر الملتزم الدّینی
  • الجود والسّخاء