بررسی تطبیقی سیمای امام رضا (ع) و انبیای الهی (مطالعة موردی: شعر فارسی و قرآن کریم)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

چکیده
هجرت امام رضا (ع) از مدینه به ایران، خراسان را قبلة دل‌های پیروان آل علی (ع) گردانید و ذهن و زبان شاعران پارسی‌گوی با سیره و سیمای رضوی پیوند یافت. سنایی غزنوی شاعر پارسی‌گوی قرن ششم هجری در پی تحوّلات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی پیشگام شد و پس از آن، پردازش سیمای رضوی یکی از موضوعات مهم در شعر شاعران پارسی‌گوی گردید. این پژوهش با هدف تبیین جلوه‌های سیمای امام رضا (ع) و برابری یا برتری آن با سیمای برخی انبیای الهی غیر اولوالعزم (حضرت آدم، ادریس، داوود، سلیمان، یوسف و خضر علیهم السّلام) با تکیه بر آیات و قصص قرآن کریم در شعر فارسی به روش توصیفی - تحلیلی و رویکردی تطبیقی انجام گردیده است. بنابراین، در پی پاسخ به چگونگی کمّی و کیفی جلوه‌های سیمای انبیاییِ امام رضا (ع) در شعر فارسی با تکیه بر آیات و قصص قرآن کریم مشخّص گردید که سیمای ظاهری، سجایای فردی و اجتماعی، سیرة تعلیمی و تبلیغی، کرامات و دانش امام رضا (ع) و نیز رویدادهای مشابه در حیات مادّی و معنوی آن حضرت، در سیمای انبیای مذکور یکی است، بلکه در مواردی نور وجودی آن‌ها برگرفته از سیمای رضوی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

بین الإمام رضا (ع) والأنبیاء العظام (ص) (فی ضوء الشّعر الفارسی والقرآن الکریم)

چکیده [English]

الملخّص
أصبحت مدینة خراسان کعبة آمال الموالین لأهل بیت (ع) إثر تنقّل الإمام رضا (ع) إلیها وظلّ شعراء الأدب الفارسی یمتدحون شخصیّة الإمام وسلوکه علی قدم وساق. یُعدّ الشّاعر الفارسی فی القرن السّادس الهجری سنائی غزنوی من روّاد الشّعر الرّضوی إثر الأحداث السّیاسیّة والاجتماعیّة والثّقافیّة الّتی أحاطت بذاک العصر. نهدف فی هذا المقال إلی دراسة لمعالم شخصیّة الإمام رضا (ع) فی مختلف جوانبها ومقارنتها مع الأنبیاء غیر أولی العزم وبالاعتماد علی القصص القرآنیة المتناثرة فی مطاوی الأشعار الفارسیة وذلک بالمنهج الوصفی – التّحلیلی ومن أهمّ النّتائج الّتی توصّلنا إلیها جرّاء البحث أنّ ثمة قواسم مشترکة متعدّدة بین الإمام رضا (ع) قولاً وفعلاً وأخلاقاً والأنبیاء العظام بحیث یمکن القول إنّ شخصیّة الإمام (ع) تکاد تکون امتداداً لشخصیّة الأنبیاء المتألّقة وتنطبق شخصیّة الإمام (ع) مع شخصیّة الأنبیاء فی کثیر من مفراتها ومعانیها ومعالمها إلی حدّ یسطع منهما نور واحدً.

کلیدواژه‌ها [English]

  • الکلمات الدّلیلیّة: القرآن الکریم
  • الإمام رضا (ع)
  • أنبیاء غیر أولی العزم
  • الشّعر الرّضوی
  • الأدب المقارن