نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

چکیده
شاعران فراوانی در گسترۀ ادب عربی و فارسی سعی کرده‌اند، مناقب و فضائل خاندان عصمت و طهارت را در شعر خود بازتاب دهند و آن‌ها را به عنوان الگوهای متعالی بشری معرّفی کنند. دعبل بن علی خزاعی، شاعر مدّاح اهل‌بیت در روزگار عبّاسیان و نظیری نیشابوری، شاعر ایرانی سبک هندی، در بخشی از سروده­هایشان، تبیین صفات انسانی و ترسیم جنبه­های مختلف شخصیّت امام رضا (ع) را به عنوان تعهّد و رسالت ادبی خود برگزیده­اند. پژوهش حاضر، تلاش می‌کند با رویکردی توصیفی - تحلیلی، هم­سویی دو شاعر در این زمینه را مورد خوانش تطبیقی قرار دهد. یافته­های پژوهش نشان از آن دارد که امام (ع) در نگاه دو شاعر، نمونۀ واقعی انسان کامل در صفات انسانی هستند. تعهّد دعبل نسبت به بزرگداشت و دفاع از اهل‌بیت در شعرش به مراتب بیش از نظیری است و هر دو، شعر متعهّد خود را ابزاری برای شفاعت­خواهی از امام در روز جزا قرار داده­اند.

کلیدواژه‌ها

• واژگان کلیدی: دعبل خزاعی
• نظیری نیشابوری
• شخصیّت امام رضا (ع)
• شعر متعهّد
• ادبیّات تطبیقی

عنوان مقاله [English]

معالم شخصیّة الإمام رضا (ع) فی أشعار دعبل الخزاعی ونظیری النّیشابوری (دراسة مقارنة)

چکیده [English]

الملخّص
قام عدد غیر قلیل من أدباء الأدب الفارسی والعربی بتَعداد مناقب أهل بیت الرّسول (ص) وفضائلهم فی أشعارهم الرّاقیة وعرّفوهم کنماذج بشریّة رائعة تُقتدی. رسم الشّاعر العبّاسی الشّهیر دعبل الخزاعی وکذلک الشّاعر الإیرانی السّائر علی المنهج الهندی فی الشّعر الفارسی جوانب مختلفة ومتعدّدة لشخصیّة الإمام رضا (ع) التزاماً بحبّهما لأهل بیت النّبی (ع). یرمی هذا المقال إلی إجراء دراسة مقارنة من الشّاعرین المذکورین توّاً اعتماداً علی المنهج الوصفی - التّحلیلی. وقد تبیّن من خلال البحث أنّ الإمام رضا (ع) یُعتبر فی نظرة الشّاعرین أسوة حسنة وقدوة صالحة للبشریّة جمعاء. من الجدیر ذکره أنّ دعبلاً علی مستویً أعلی من نظیره الإیرانی من حیث الالتزام بوِلاء أهل البیت (ع) والدّفاع عن حقوقهم السّلبیّة. إلّا أنّ کلا الشّاعرین استخدم الشّعر کأداة للوصول إلی الشّفاعة فی یوم الجزاء.

کلیدواژه‌ها [English]

• الکلمات الدّلیلیّة: الدّعبل الخزاعی
• نظیری النیسابوری
• الإمام رضا (ع)
• الشّعر الملتزم بحبّ أهل البیت (ع)
• الشّفاعة