بررسی تأثیر تفکرات نیهیلیستی بر شکل‌گیری پلیدشهر در شعر سیمین بهبهانی و غاده السمان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران

2 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران

3 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران.

چکیده

در تاریخ فرهنگ جهانی، همیشه ارتباط ژرفی میان فلسفه و ادبیات وجود داشته است. بعدها نیز با ظهور مکتب‌های فلسفی چون نیهیلیسم، ایده‌های فلسفی در ادبیات نقش اساسی و محوری ایفا کردند. نیهیلیسم به ایدئولوژی گفته می‌شود که معمولاً با نفی مطلق همراه است؛ لذا در آن معنای زندگی، هستی و بودن از بین می‌رود. این مکتب فلسفی اواخر سدۀ هجدهم و اوایل سدۀ نوزدهم گسترش چشمگیری پیدا کرد و به علوم گوناگون راه یافت. ادبیات پلیدشهری که با ادبیات آرمان‌شهری در تضاد است، در حقیقت بازتاب زندگی فردی و جامعۀ ناخوشایند و شرایط نامطلوب سیاسی، اجتماعی، فرهنگی خالقان این آثار ادبی است؛ لذا تفکرات، جهان‌بینی و حتی دلزدگی‌های آنان را نیز دربرمی‌گیرد. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و براساس مکتب ادبیات تطبیقی آمریکا با هدف نشان دادن ارتباط مکتب فلسفی نیهیلیسم با ادبیات پلیدشهری، اشعار سیمین بهبهانی و غاده‌السمان را مورد بررسی قرار داده‌است. نتیجه نشان می‌دهد؛ که بهبهانی و السمان خلق پلیدشهر را دست­مایۀ مطلوبی برای بیان تفکرات نیهیلیستی خویش قرار داده‌اند و ازآنجایی­که هر دو شاعر زن هستند، لذا معضلات و مشکلات زنان، آنان را بیشتر به سمت تفکرات نیهیلیستی سوق داده و به دنبال آن به خلق پلیدشهر روی ‌آورده‌اند؛ اما در اشعارالسمان بنابر تاریخچۀ زن عرب، اندیشه‌های نیهیلیستی و ترسیم پلیدشهر نمود بیشتری پیدا می‌کند. به­ طورکلی، هدف سیمین و غاده از ترسیم پلیدشهر، رسیدن به شهری آرمانی و ایده‌آل است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Investigating the Effect of Nihilistic Thoughts on the Creation of Dirty urban in the Poems of Simin Behbahani and Ghada Al-samman

نویسندگان [English]

  • Zahra Aryanzad 1
  • Fereydoon Tahmasbi 2
  • shabnam Hatampour 2
  • Farzane Sorkhi 3
1 PhD Student in Persian Language and Literature, Department of persian language and literature, Shoushtar Branch, Islamic Azad University, Shoushtar, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Persian language and literature, Shoushtar Branch, Islamic Azad University, Shoushtar, Iran.
3 Assistant Professor, Department of Persian language and literature, Shoushtar Branch, Islamic Azad University, Shoushtar, Iran.
چکیده [English]

Introduction:
In the history of world culture, there has always been a deep connection between philosophy and literature. Later, with the emergence of philosophical schools such as nihilism, philosophical ideas played a central role in literature. Nihilism is an ideology that is usually associated with absolute negation; therefore, in it, the meaning of life, existence and being is lost. This philosophical school expanded significantly in the late 18th and early 19th centuries and entered various sciences. Nihilists look at the world around them with disgust and create the most unpleasant and undesirable images in their minds of life and the current world; In other words, nihilistic thoughts, which are associated with despair, hopelessness, separation from society and seclusion, cause a person to be separated from their real world and constantly complain about what is not acceptable and desirable in their isolation and besides complaining about the current situation, they should address the people of Dystopia, which is the opposite of Utopia. In general, the description of dystopia, which entered literary works from the 20th century, was aimed at criticizing the existing situation, describing disturbances, advising and warning about forgotten values, and drawing people's attention to the bad state of society; Therefore, in every work that has described the upside-down utopia (dystopia), they have tried to identify the utopia and ideal city.
Methodology:
The present study has analyzed the poems of Simin Behbahani and Ghada Al-Samman with the descriptive-analytical method and based on the American school of comparative literature with the aim of showing the relationship between the philosophical school of nihilism and dystopia literature.
Results and Discussion:
Simin Behbahani and Ghada Al-Samman, who are considered to be the famous names of contemporary literature, have used poetry as a means of expressing their feelings and philosophical thoughts. Therefore, by emphasizing the elements such as emptiness, death thoughts, despair, sadness and pessimism, which the philosophy of nihilism is based on, they reflect an image of the undesired and dirty world around them in their poems, so to protest to what should be but is not. These unfavorable images are the same dystopia that is based on poverty, corruption, war, violence, injustice, discrimination, abnormality and irregularity. Since Simin Behbahani and Ghada Al-Samman have closely touched the problems, pains and sorrows of their society, they have turned to nihilistic thoughts because of the displeasure of the unfavorable political and social situation in their country and they consider life to be nothing and undesirable. This attitude and worldview comes to the fore with the creation of an upside-down utopia (dystopia) and the expression of the ugliness of society in their poetry. It seems that the most important factor in the depiction of dystopia in the poems of Simin and Ghada is the domination of nihilistic thoughts on their mind and consciousness and it also seems that the goal of these two poets is to reach a dreamy and ideal society that is free from injustice, gender inequality, war and violence, lack of freedom for all and disregard for values.
Conclusion:
Simin Behbahani and Ghada Al-Samman, in spite of the lack of communication and influence from each other, there is a great similarity between their nihilistic thoughts and dystopia. Both poets believe that injustice is the main foundation of dystopia and the biggest cause of the spread of poverty and classization of society, which leads the general public to despair and the society to ruin and destruction. Behbahani, who experienced the Iran-Iraq war, and Al-Samman, who closely experienced the Lebanese civil wars, have mentioned war and violence as a destructive factor in their poems, which leads to destruction and dystopia. Criticizing the lack of public freedom is one of the common features of Simin's and Ghada's poems. Because both poets believe that when freedom spreads among the general public, it follows the idealization of the society. Both poets with a feeling of despair and hopelessness of an unknown future have started to build an urban anti-utopia, where the limitations and problems of women, such as the lack of access to basic rights, lack of legal protection for women, gender inequality, patriarchy and lack of women's freedom and etc. are considered the most fundamental problems in this undesirable city. Also, in their poems, Simin and Ghada emphasize values such as humanity, kindness, honesty, non-racism, equality and non-arrogance; because both of them believe that ignoring the values and not paying attention to them will turn the society into a dystopia. Since Ghada al-Samman experienced many internal and external wars in his country and touched the limitations and problems of women in the Arab society, his nihilistic thoughts are deeper and more obvious than Simin Behbahani; for this reason, she tends to depict dystopia in layers of her poems. The purpose of both poets is to depict the upside-down utopia and express the ugliness and shortcomings of society, finding a way to eliminate these unpleasant features; In fact, they are trying to reach a dreamy and ideal city by expressing the dark corners of their society. In general, the anti-idealism of Simin and Ghada cities, in addition to revealing the political, social and cultural conditions governing their land, shows a wide range of personality and philosophical thoughts of these two poets.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Philosophicalanalysis
  • Nihilism
  • Dirty urban
  • Simin Behbahani
  • Ghada Al-Samman

عنوان مقاله [العربیة]

دراسة أثر الأفکار العدمیة على تکوین المدینة الفاسدة فی قصائد سیمین البهبهانی وغادة السمان

چکیده [العربیة]

العلاقة الوطیدة کانت بین الفلسفة والأدب دائما فی تاریخ الثقافة العالمیةو فی وقت لاحق، لعبت الأفکار الفلسفیة دورًا رئیسیا و مرکزیًا فی الأدب، مع ظهور المدارس الفلسفیةکالعدمیة.العدمیة هی أیدیولوجیة ترافق عادة بالنفی المطلق؛ لذلک، ستُدمّر فیه معنى الحیاة والکون والوجود. توسعت هذه المدرسة الفلسفیة إتساعا مؤثرا فی أواخر القرن الثامن عشر وأوائل القرن التاسع عشر و إخترقت العلوم الأخرى؛ بحیث أننا نشهد الیوم تمظهرات الأفکار من هذه المدرسة فی الأدب.ان أدب المدینة الفاسدة(أو المدینة الدیستوبیة)، الذی یتناقض مع أدب المدینة الفاضلةوفی الواقع إنه انعکاس للحیاة الفردیة والمجتمع غیرالساریة والظروف السیاسیة والاجتماعیة والثقافیة غیر المؤاتیة لمبدعی هذه الأعمال الأدبیة،لذلک، فهو یشمل أفکارهمااو وجهات نظرهما للعالم وحتى سآمتهما.إن الدراسة الحالیة، دُرست فیها قصائد سیمین البهبهانی وغادة السمان بالمنهج الوصفی والتحلیلی واستناداً إلى المدرسة الأمریکیة للأدب المقارن بهدف إظهار العلاقة بین المدرسة الفلسفیة للعدمیة و أدب المدینة الفاسدة.تظهر النتائج إن بهبهانی و السمان جعلا خلق المدینة الفاسدة(دیستوبیا) أداة جیدة للتعبیر عن أفکارهما العدمیة، بما أن کلا الشاعرتین من النساء، فقد دفعتهما مشاکل المرأة إلى مزید من الأفکار العدمیة و بالتبعیة انهما تتوجهان خلق المدینة الفاسدة، لکن فی قصائد السمان وبحسب تاریخ المرأة العربیة، ظهور الأفکار العدمیة ورسم المدینة الفاسدة أکثر وضوحا و بشکل عام، هدف سیمین وغادة هوالوصول إلى المدینة الفاضلة و المثالیة من خلال رسم المدینة الفاسدة.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • التحلیل الفلسفی
  • العدمیة
  • المدینة الفاسدة
  • سیمین البهبهانی
  • غادة السمان
آشوری، داریوش (1377). شعر و اندیشه. تهران: مرکز.
آزاد، پیمان (1374). در حسرت پرواز، حکایت نفس در شعر احمد شاملو و سهراب سپهری. چ 1، تهران: هیرمند.
باقرآبادی، شهریار و سلیمی، علی و زینی­ وند، تورج (1399) «کاربرد طرح‌واره‌های تصویری در سروده­ های سهراب سپهری و خلیل حاوی- براساس نظریه معناشناسی شناختی»  ادب عربی، دانشگاه تهران، سال 12، شماره 4، 1- 18.
حاوی، خلیل (1993). دیوان خلیل حاوی، ط 1، بیروت: دارالعودة.
الحرّ، عبدالحمید (1995). خلیل حاوی شاعر الحداثة و الرومانسیّة، ط 1، بیروت: دارالکتب العلمیّة.
داد، سیما، (1375). فرهنگ اصطلاحات ادبی: واژه­نامه­ی مفاهیم و اصطلاحات ادبی فارسی و اروپایی به شیوه تطبیقی و توضیحی. چ 2، تهران: مروارید.
سپهری، سهراب (1370). هشت کتاب. چ 10، تهران: آرین.
سلیمی، علی و پیمان صالحی (1390). «بررسی تطبیقی اسطوره سندباد در شعر بدر شاکر السیاب و خلیل حاوی». مجله زبان و ادبیات عربی، مشهد، شماره 4، 78-93.
شفیعی­کدکنی، محمّدرضا (1359). ادوار شعر فارسی از مشروطیّت تا سقوط سلطنت. چ 1، تهران: توس.
شفیعی­کدکنی، محمّدرضا (1393). شعر معاصر عرب. چ 3، تهران: سخن.
شمیسا، سیروس (1370).  نگاهی به سپهری. چ2، تهران: مروارید.
الضاوی، احمد عرفات (1389).  کارکرد سنّت در شعر معاصر عرب. مترجم: سیّدحسین سیّدی، چ 2، مشهد: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه فردوسی.
عباس، احسان (1384). رویکردهای شعر معاصر عرب. ترجمه: حبیب­الله عباسی، تهران: سخن.
عدوان، ممدوح (1967). الظّل الأخضر، ط 1، دمشق: دارالکتب للملایین.
عقاق، قادة (2001). دلالة المدینة فی الخطاب الشّعری المعاصر، دمشق: اتّحاد الکتاب.
متّحدین، ژاله (1355). نیلوفر. مجلّه دانشکده ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، 12 (3)، 18– 34.
میرصادقی، جمال (1385). عناصر داستان، چ 5، تهران: سخن.
میکائیلی، حسین (1389). پیوند عرفان و رمانتیسم در شعر سپهری. مطالعات عرفانی، 6 (1)، 273–294.
یوسفی، غلامحسین (1369). چشمه روشن - دیداری با شاعران، تهران: علمی.