نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

از ویژگی­های بارز ایرانیان، اهتمام به پند و اندرز است که از اصول و مبانی فکری و فرهنگی آن­ها به منظور حفظ ارزش­های اخلاقی و اجتماعی بوده است؛ این پند­های حکیمانه را که عموماً حاصل تعالیم دینی،
تجربه­های تلخ و شیرین و خرد­ورزی آن­ها بوده، در گنجینه­ها نگهداری می­کردند، بر سرکوی و بازار به گوش مردم می­رساندند و کسانی با عنوان اندرزبد، این پند­ها را در مجالس خاص بیان می­کردند.
      این پند­ها آنقدر برای ایرانیان باستان ارزش داشت که آن­ها را با آب طلا، گلاب و زعفران، بر چوب آبنوس، لوح­های طلا و ابزار و لوازم زندگی چون انگشتر، عصا، تخت، حاشیة سفره، لباس و... می­نوشتند.
مهم­ترین منبع برای دستیابی به این پندها، منابع عربی است که فرهنگ ایرانی را در گوشه و کنار آن­ها می­توان یافت.
      در این مقاله، با استناد به منابع عربی به چند پند حکیمانه که در ایران باستان بر ابزار و لوازم زندگی چون شالِ کمر، گنبد، لوح زرّین، لوح دخمه و لوح سنگی نوشته شده بود، اشاره کرده، تأثیر آن­ها را در ادب فارسی و عربی نشان داده­ایم. در این میان به 19 پند حکیمانه از انوشروان اشاره کرده­ایم که در قابوس نامه آمده و اشعار شاهنامه و منابع عربی، صحّت انتساب آن­ها را به ایرانیان باستان تأیید کرده­اند.
 

کلیدواژه‌ها

• واژگان کلیدی: پند ایرانی
• حکمت
• ابزار و لوازم
• ادب عربی
• ایران باستان

عنوان مقاله [English]

الأدب والثّقافة الإیرانیّة فی مرآة المصادر العربیّة دراسة خاصّة: الحکم المکتوبة علی لوازم وأدوات الحیاة

چکیده [English]

من المیزات الخاصة للإیرانیین اهتمامهم بالحکمة والنّصیحة وهما من الأصول الأساسیة فی ثقافتهم یستعملونها لحفظ النّظام الاجتماعی. هذه الحکم الّتی کانت مستوحاة من التّعالیم الدّینیّة وتجاربهم المرّة والحلوة کانت تشاهد فی کلّ مکان وکانوا یحتفظون بها فی خزائنهم احتراماً لها وینادون بها فی الاسواق والطّرق العامة.
     ولأهمّیّتها البالغة یکتبونها بالذّهب وماء الورد والزّعفران علی الابنوس والألواح الذّهبیّة وعلی الخواتیم والعصی والسّرر والملابس وأطراف الموائد و... والمصادر العربیّة تعتبر المصدر الأصلی لهذه الحکم.
            فی هذا المقال یتمّ الإشارة إلی بعض هذه الحکم المکتوبة علی الألواح الذّهبیّة وعلی مقابرهم ومن هذا المنطلق أفردنا إلی تسع عشرة حکمة موثورة عن أنوشروان نقلها عنصر المعالی فی کتاب قابوس نامه وتؤیّد المصادر العربیّة صحّة انتسابها إلی الإیرانیین.

کلیدواژه‌ها [English]

• الکلمات الدّلیلیّة: الحکم الإیرانیة
• الحکمة
• اللّوازم والأدوات
• الأدب العربی
• ایران القدیمة