نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سبلی الدنیا ¹
• نجمه نظری ²
• سید مهدی مسبوق ³

¹ دانشجوی دکتری، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

² دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان،

³ استاد گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

چکیده

بررسی و مقایسۀ محتوای کتاب‌های درسی نزد ملل و فرهنگ‌های گوناگون، از موضوعاتی است که در قلمرو ادبیات تطبیقی قرار می‎گیرد. وطن و هویت ملّی از مضامینی‌ است که همواره مورد توجّه نهاد آموزش و پرورش بوده و در کتاب‎های درسی کشور‌های مختلف به شکل‎های گوناگون بدان پرداخته شده ‎است. پژوهش حاضر بر آن است تا بر اساس مکتب آمریکایی، به بررسی تطبیقی مفهوم وطن و هویت ملّی در کتاب‎های فارسی ایران و کتاب‎های العربیّة سوریه در مقطع ابتدایی بپردازد. آثار مورد بررسی، شش کتاب فارسی و شش کتاب عربی، بر اساس آخرین تغییرات کتب آموزشی در ایران و سوریه است. یافته‌ها در این بررسی تطبیقی نشان می‌دهد که در کتاب‎های فارسی دورۀ ابتدایی، هویت دینی و مذهبی و مؤلّفه‎های وطن اسلامی بسامد بالایی دارد. در حالی که در کتاب‎های العربیّة، ستایش زبان و خطّ عربی از سویی و نپرداختن به مؤلّفه‎های دینی و مذهبی از سوی دیگر، جلب توجّه می‎کند. در کتاب‎های هر دو کشور، ستایش رزمندگان و شهدای راه وطن و معرّفی جاذبه‌های طبیعی، جغرافیایی، تاریخی و فرهنگی دیده ‎می‎شود. کم‎توجّهی نسبت به هویت قومی از موارد مشترک در کتاب‎های دو کشور است.

کلیدواژه‌ها

• وطن
• ایران
• سوریه
• مقطع ابتدایی
• کتاب‌های فارسی
• کتاب‌های العربیّة

20.1001.1.26766515.1402.13.2.4.3

موضوعات

• ادبیات تطبیقی

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of the Concept of Homeland in Farsi Textbooks in Iran and Al-Arabiya Textbooks in Syria in Primary Schools

نویسندگان [English]

• Subla Al-Dunia ¹
• Najemeh Nazari ²
• Sayyed Mahdi Masbough ³

¹ Ph.D. Candidate, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Bu-Ali Sina University. Hamedan, Iran.

² Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Bu-Ali Sina University. Hamedan, Iran

³ Full professor, Department of Arabic Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Bu-Ali Sina University. Hamedan, Iran.

چکیده [English]

One of the issues that is worthy of investigation in the field of comparative literature is the content of textbooks and how they deal with different issues faced by students. Homeland and national identity are the topics that have always been considered in education and the textbooks of different countries have paid attention to them in various ways. The current research intends to study the concept of homeland and national identity in the Farsi and Al-Arabiya textbooks of Iran and Syria based on the American school of thought in comparative literature. The studied books are six Persian language and six Arabic language textbooks updated due to the latest changes in the textbooks of Iran and Syria. The findings from comparing the main elements of homeland in Iran indicate that, in Farsi textbooks for primary schools, the highest importance is given to the elements of religious identity and Islamic homeland. On the contrary, in Al-Arabiya textbooks, paying attention to the Arabic language and writing and not paying attention to religious elements are striking. Praising the combatants and martyrs of the homeland, introducing the natural attractions, geographical, historical, and cultural heritages, and paying less attention to ethnic identity are common points in the textbooks of both countries

کلیدواژه‌ها [English]

• Homeland
• Primary School Education
• Iran
• Syria
• Farsi Textbooks
• Al-Arabiya Textbooks

عنوان مقاله [العربیة]

مقارنة مفهوم الوطن فی الکتب الفارسیة الإیرانیة والعربیة السوریة فی المرحلة الابتدائیة

چکیده [العربیة]

یعتبر الأدب المقارن أحد الفروع الأدبیة التی کانت محط اهتمام الباحثین فی العقود الأخیرة. ومن المواضیع التی تحظى بإمکانیة بحثها فی مجال الأدب المقارن موضوع محتوى الکتب المدرسیة وکیفیة تطرقها إلى القضایا المتنوعة المتعلقة بالطلاب.کما یعد الوطن و الهویة الوطنیة أحد القضایا التی لطالما کانت محط الاهتمام فی التربیة و التعلیم و تم تناولها بطرق متعددة فی الکتب المدرسیة فی مختلف البلدان. و لما کان کلا البلدین إیران وسوریا على ارتباط وثیق فیما بینهما منذ الماضی و حتى یومنا هذا و ذلک لأسباب متعددة تشمل الدین المشترک، التلاحم بین اللغتین الفارسیة و العربیة، وکذلک التأثیر و التأثر المتبادل من الأعمال الأدبیة، إضافة إلى وجود الأماکن الدینیة المقدسة. لذا بإمکاننا أن نرى ظاهرة و نموذج الوطن بأشکال متنوعة فی کتب الفارسیة و العربیة لکلا البلدین. و تهدف هذه الدراسة إلى تناول مفهوم الوطن والهویة الوطنیة فی کتب "الفارسیة" الإیرانیة وکتب "العربیة" السوریة فی المرحلة الابتدائیة، و ذلک بناءً على المدرسة الامریکیة فی الأدب المقارن. کما أن المؤلّفات التی درسناها فی هذه الدراسة هی ستة کتب فارسیة وستة کتب عربیة بالاعتماد على أحدث التعدیلات على الکتب والمناهج التعلیمیة فی إیران وسوریا. هذا و تظهر نتائج مقارنة المکونات الرئیسیة للوطن فی إیران بأن عامل الخط و اللغة الفارسیة حظیا بقدر قلیل من الأهمیة مقارنة مع عامل الدین الإسلامی الذی حظی بالأهمیة العظمى. کذلک الأمر فقد حظیت المدن و المعالم و التراث الطبیعی و التاریخی و الثقافی و السیاسی فی سوریا بالأهمیة العظمى کما تم الأخذ بعین الاعتبار فی آن واحد کافة العناصر المتعلقة بالوطن فی جمیع کتب المرحلة الابتدائیة فی سوریا.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

• الوطن
• المرحلة الابتدائیة
• إیران
• سوریا
• کتب الفارسیة
• کتب العربیة